Μνημείο έλλειψης στρατηγικής και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού αποτελούν τα Ολυμπιακά Ακίνητα ορισμένα εκ των οποίων παραμένουν αναξιοποίητα 21 χρόνια μετά από τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το πως αντιμετωπίζονται σε βάθος χρόνου οι δημόσιες επενδύσεις.
«Η ιστορία της αξιοποίησης των ολυμπιακών ακινήτων είναι μια μακρά και δύσκολη πορεία με εμπόδια και καθυστερήσεις. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά έτη για να βρεθούν λύσεις για την εκμετάλλευση σημαντικού μέρους των εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Η διαδικασία συνεχίζεται ακόμα, είκοσι περίπου χρόνια μετά τη διοργάνωση καταδεικνύοντας τις δυσκολίες στην εύρεση βιώσιμων σχεδίων μεταολυμπιακής αξιοποίησης των ακινήτων», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Έτσι, ακόμη και σήμερα εντοπίζονται περιπτώσεις εγκαταστάσεων, ακινήτων ή επιμέρους χώρων που παραμένουν αναξιοποίητα ή υποαξιοποιημένα. Το Ελεγκτικό Συνέδριο σημειώνει πως σε ορισμένες περιπτώσεις, η αξιοποίηση υπήρξε ελλιπής, αποσπασματική ή δεν εναρμονιζόταν πλήρως με τις προβλέψεις του νομικού πλαισίου.
Ακόμη, η δημοσιονομική κρίση που έπληξε τη χώρα επέτεινε τις δυσχέρειες, καθώς περιόρισε τους διαθέσιμους πόρους και επέβαλε αλλαγές στις προτεραιότητες και τους σχεδιασμούς.
Στην έκθεση αναφέρονται δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Ολυμπιακός Πόλος Φαλήρου - Tae Kwon Do
Μέχρι σήμερα, παραμένει αναξιοποίητη η συντριπτική πλειονότητα έκτασης 487 στρεμμάτων στον Ολυμπιακό Πόλο Φαλήρου που παραχωρήθηκε στην Περιφέρεια Αττικής. Η παραχώρηση της έκτασης αυτής έλαβε χώρα μόλις το 2016, 12 έτη μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Έκτοτε, η αξιοποίηση της έκτασης παραμένει περιορισμένη, καθόσον μόνο τμήμα αυτής 19 στρεμμάτων χρησιμοποιείται για τη στέγαση υπηρεσιών της Περιφέρειας, του Δήμου Καλλιθέας και της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Η υλοποίηση της α΄ φάσης της ανάπλασης, η οποία ανέρχεται σε ποσό άνω των 100 εκατ. ευρώ και άρχισε να υλοποιείται το 2017, καθυστέρησε σημαντικά, ενώ η β΄ φάση της ανάπλασης προϋπολογισμού περίπου 350 εκατ. ευρώ είναι σε διαδικασία δημοπράτησης. «Η δημοπράτηση του έργου αποτελεί θετικό βήμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιταχυνθούν κατά το δυνατόν οι σχετικές διαδικασίες και θα διασφαλισθεί η έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου», σημειώνεται στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Η ζώνη ανάπλασης ΙΙΙ του Ολυμπιακού Πόλου Φαλήρου, συνολικής έκτασης 262 στρεμμάτων, η οποία περιλαμβάνει το κλειστό γυμναστήριο Tae Kwon Do, το Γυάλινο Κτίριο, την Εσπλανάδα και την Πλατεία Νερού που αποτελεί συναυλιακό χώρο και διαθέτει υπαίθριους χώρους στάθμευσης, έχει αξιοποιηθεί εν μέρει, κυρίως με τη διεξαγωγή πολιτιστικών εκδηλώσεων και συναυλιών έως και σήμερα, είκοσι έτη μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 2021 η ΕΤΑΔ δημοσίευσε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την υποβολή προτάσεων για τη μακροχρόνια αξιοποίηση της εν λόγω έκτασης, όμως ο διαγωνισμός που διενεργήθηκε τελικά το 2023, απέβη άγονος, λόγω του ύψους της τιμής εκκίνησης του ετησίου μισθώματος και της επένδυσης, όπως πιθανολογείται από την ΕΤΑΔ.
Τελικά, το 2025 αποφασίστηκε η εκμίσθωση της έκτασης στην Περιφέρεια Αττικής για σαράντα έτη, με σκοπό την ένταξή της στο σχεδιαζόμενο μητροπολιτικό πάρκο «ΑΕΝΑΟΝ, το Ανοιχτό Πάρκο της Μεσογείου».
Ολυμπιακό Κέντρο Γουδή - Βadminton
Το «Κεντρικό Κτίριο Ιππασίας» στο Ολυμπιακό Κέντρο Γουδή, το οποίο παραχωρήθηκε υτο 2019 στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) του Υπουργείου Ανάπτυξης για τη στέγαση των υπηρεσιών της, παραμένει αναξιοποίητο από την υπηρεσία, παρά την πάροδο πέντε χρόνων. Το κτίριο, τμήμα του οποίου επί του παρόντος αξιοποιείται μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων από την ΕΤΑΔ, δεν έχει παραληφθεί οριστικά από τη ΓΓΕΚ, η οποία δεν έχει προχωρήσει ακόμη στις απαραίτητες ενέργειες για τη μετεγκατάστασή της.
Το κλειστό γήπεδο αντιπτέρισης (badminton) κατασκευάστηκε ως προσωρινή ολυμπιακή εγκατάσταση στο Γουδή, σε έκταση εντός της ευρύτερης ζώνης προστασίας του Υμηττού, προορισθείσα με βάση τα πολεοδομικά και χωροταξικά δεδομένα της περιοχής για τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου. Το έτος 2006 η εγκατάσταση μισθώθηκε σε ιδιώτη με σκοπό τη χρήση της ως πολυχώρου πολιτιστικών και λοιπών εκδηλώσεων, με σύμβαση, που έληξε το 2020. Με το άρθρο 20 του ν. 3342/2005 η εγκατάσταση χαρακτηρίστηκε ως μόνιμη, με δυνατότητα διοργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων, συναθροίσεων κοινού και λειτουργίας χώρων εστίασης, παραγνωρίζοντας τον υπερκείμενο θεσμικό σχεδιασμό για τη μετατροπή του Γουδή σε χώρο πρασίνου υπερτοπικής σημασίας.
Η επιλογή δε αυτή δεν τεκμηριώθηκε από ειδική μελέτη, με αποτέλεσμα η αξιοποίηση να καθίσταται εξ αρχής επισφαλής, λόγω της πιθανότητας δικαστικής ακύρωσης των σχετικών διοικητικών πράξεων. Πράγματι, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τη 1970/2012 απόφαση, έκρινε τις διατάξεις αυτές αντίθετες προς το άρθρο 24 του Συντάγματος και ακύρωσε τις σχετικέςοικοδομικές άδειες. Στη συνέχεια, προβλέφθηκε η κατεδάφιση του κτιρίου μετά τη λήξη της σύμβασης μίσθωσης και η προσωρινή διατήρησή του υπό αυστηρούς όρους.
Η Κεντρική Αγωνιστική Αρένα στο Γουδή, εκτάσεως 8,5 περίπου στρεμμάτων, η οποία έχει διαμορφωθεί σε αγωνιστικό χώρο ποδοσφαίρου, υποαξιοποιήθηκε έως το 2023, οπότε εκμισθώθηκε στον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΟΠΑΝΔΑ) του Δήμου Αθηναίων. Η εγκατάσταση αυτή παραχωρείται σήμερα στις ακαδημίες αθλητικών σωματείων και στην Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ) για τη διεξαγωγή σεμιναρίων και τις λοιπές ώρες χρησιμοποιείται ελεύθερα από δημότες. Εξακολουθούν, όμως, να υφίστανται σοβαρά λειτουργικά προβλήματα, όπως η απουσία φωτισμού, αποδυτηρίων, περίφραξης και υποστηρικτικών υποδομών, τα οποία δυσχεραίνουν τη χρήση του χώρου.
Ο ΟΠΑΝΔΑ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών έχει προβεί σε προκαταρκτική μελέτη αναβάθμισης τον Σεπτέμβριο του 2024, έχει υποβάλει αίτημα προσωρινής ηλεκτροδότησης και διερευνά τη χρηματοδότηση και την έκδοση των απαιτούμενων πολεοδομικών αδειών, σημαντικό όμως ανασταλτικό παράγοντα συνιστά η ένταξη της εγκατάστασης στο ενιαίο ολυμπιακό συγκρότημα, γεγονός που επιβάλλει ενιαία πολεοδομική αντιμετώπιση του συνόλου του συγκροτήματος.
Έλλειψη σχεδιασμού από την αρχή
Η αξιοποίηση των Ολυμπιακών Ακινήτων μετά το 2004 ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία από την αρχή, καθώς όπως σημειώνει η έκθεση ο φάκελος υποψηφιότητας της Αθήνας που συντάχθηκε και κατατέθηκε το 1997, περιείχε μόνο όμοιες για όλες τις εγκαταστάσεις, γενικόλογες προβλέψεις για τη μεταολυμπιακή αξιοποίηση. Επιπλέον, οι νόμοι 2730/1999 και 2947/2001 που εκδόθηκαν πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν αντιμετώπισαν το ζήτημα της μελλοντικής αξιοποίησης των μόνιμων ολυμπιακών υποδομών.
Το ζήτημα της αξιοποίησης των ολυμπιακών ακινήτων και εγκαταστάσεων φαίνεται να απασχόλησε την ελληνική πολιτεία περισσότερο μετά την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004. Όμως, και μετά τη διενέργεια των Ολυμπιακών Αγώνων, η θεσμική ασυνέχεια και οι διαδοχικές μεταβολές στην αρμοδιότητα διαχείρισης των ολυμπιακών ακινήτων, σε συνδυασμό με την απουσία ενός ολοκληρωμένου δυναμικού διαρκούς σχεδίου αξιοποίησης, προκάλεσαν σημαντικές δυσχέρειες στον αποτελεσματικό προγραμματισμό της αξιοποίησής τους.
Σημαντικά τμήματα των ολυμπιακών εγκαταστάσεων και ακινήτων έχουν πλέον αξιοποιηθεί, ιδίως από ορισμένους δήμους, καθώς και από στεγαζόμενους σε αυτά δημόσιους φορείς, έστω και αν αυτό συνέβη με σημαντική καθυστέρηση. «Κριτήριο, επομένως, για την επιτυχή αξιοποίηση φαίνεται να αποτελεί και η θεσμική εγγύτητα των παραχωρησιούχων με τους τελικούς χρήστες, αν και στην περίπτωση αυτή πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την αποφυγή στενών τοπικιστικών ή περιοριστικών πρακτικών που μπορεί να οδηγήσουν σε υποαξιοποίηση», σημειώνει το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Προκύπτει ότι έχουν σήμερα αξιοποιήσει σε σημαντικό βαθμό τις εγκαταστάσεις που τους παραχωρήθηκαν ορισμένοι φορείς, όπως η Ελληνική Αστυνομία το Σκοπευτήριο Μαρκόπουλου, ο Δήμος Γαλατσίου το Ολυμπιακό Κέντρο Γαλατσίου, ο Δήμος Παλαιού Φαλήρου την περιοχή από το γήπεδο Tae Kwon Do μέχρι τη μαρίνα του Φλοίσβου, ο Δήμος Ηρακλείου Κρήτης το Παγκρήτιο Στάδιο, ο Δήμος Βόλου το Πανθεσσαλικό Στάδιο και ο Δήμος Πατρέων το Παμπελοποννησιακό Στάδιο.
Συνολικά το Ελεγκτικό Συνέδριο κατέγραψε την κατάσταση σε 12 Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις και συγκεκριμένα: Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθηνών (ΟΑΚΑ), Ολυμπιακό Κέντρο Γουδή, Ολυμπιακό Συγκρότημα Φαλήρου (Ολυμπιακός Πόλος Φαλήρου), Ολυμπιακό Ιππικό Κέντρο Μαρκόπουλου (μόνο συντήρηση), Ολυμπιακό Σκοπευτήριο Μαρκόπουλου, Ολυμπιακό Κέντρο Γαλατσίου, Παγκρήτιο Στάδιο, Παμπελοποννησιακό Στάδιο, Πανθεσσαλικό Στάδιο, Ολυμπιακό Κέντρο Νίκαιας, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (Σ.Ε.Φ.), Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο Σχοινιά (μόνο συντήρηση).
Η θέση του υπουργείου
Απαντώντας στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, σημειώνει πως στόχος στο μέλλον είναι η σύνταξη ενός ολοκληρωμένου εθνικού χωροταξικού σχεδίου αθλητικής υποδομής, το οποίο θα οδηγήσει στο σωστό προγραμματισμό τόσο για την ίδρυση νέων αθλητικών εγκαταστάσεων, όσο και για τη συντήρηση των υφιστάμενων.
«Η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού μέσα από την πλατφόρμα e-Kouros έχει επιτύχει τη ψηφιακή καταγραφή του ελληνικού αθλητισμού και την αποτύπωση των αθλητικών εγκαταστάσεων», σημειώνει ο κ. Βρούτσης προσθέτοντας ότι η αξιοποίηση των στοιχείων θα οδηγήσει στην ανάδειξη πιθανών ανισοκατανομών και ελλείψεων σε αθλητικές υποδομές στο σύνολο της χώρας και στη θέσπιση κατευθύνσεων για την καλύτερη κατανομή των νέων εγκαταστάσεων.
Ο αναπληρωτής υπουργός επίσης αναφέρεται στις καθυστερήσεις που προκύπτουν σε όλα τα στάδια δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων αλλά και στην ανάγκη πρόβλεψης για τη συντήρηση των έργων.
