Ροή
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ολοκληρώσει τη σύνταξη του πλήρους κειμένου του επικαιροποιημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), με συνέπεια πλέον να είναι έτοιμο να υποβληθεί στην Κομισιόν.
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, το ΥΠΕΝ πρόκειται να το καταθέσει την επόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, ώστε να ξεκινήσει ο κύκλος διαβουλεύσεων με τα κοινοτικά κλιμάκια. Στη συνέχεια, οι παρατηρήσεις των Βρυξελλών πρόκειται να ενσωματωθούν στο κείμενο, ώστε αυτό να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση στη χώρα μας και με αυτό τον τρόπο να οριστικοποιηθεί, για να κοινοποιηθεί τελικά επίσημα στην Κομισιόν.
Υπενθυμίζεται ότι το ΥΠΕΝ προχώρησε στο τέλος του καλοκαιριού σε άτυπη διαβούλευση με τους εγχώριους φορείς, επί της συνοπτικής πρότασης για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ. Στο διάστημα που μεσολάβησε, αναπτύχθηκαν σε ολόκληρα κεφάλαια οι επιμέρους τομείς που εμπλέκονται στις κλιματικές και ενεργειακές πολιτικές για το 2030 και το 2050, καθώς στη συνοπτική πρόταση παρατίθενται επιγραμματικά οι στόχοι που τίθενται για κάθε έναν.
Έτσι, σε κάθε ανάλογο κεφάλαιο, αναλύονται πλέον διεξοδικά οι πρωτοβουλίες που θα ληφθούν από τη χώρα μας. Επίσης, γίνεται λεπτομερής αναφορά στο κόστος που θα έχουν αυτά τα μέτρα.
Οι στόχοι
Στη draft του δόθηκε για άτυπη διαβούλευση, προβλεπόταν ότι η χώρα μας θα πετύχει το 2030 μείωση 54% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σε σχέση με το 1990, χωρίς την απορρόφηση CO2 από τα εδάφη. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στο κείμενο που πρόκειται να σταλεί στην Κομισιόν, δεν υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ως προς τους ενεργειακούς στόχους με τους οποίους θα επιτευχθεί η εν λόγω μείωση.
Στη συνοπτική πρόταση προβλεπόταν πως στο τέλος της 10ετίας οι ΑΠΕ θα έχουν μερίδιο 79% στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, με προσθήκη πάνω από 12 GW μονάδων στα έργα που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία, ώστε η εγκατεστημένη ισχύς τους να φτάσει τα 23,5 GW (χωρίς τα υδροηλεκτρικά).
Για την υποστήριξη της «πράσινης» διείσδυσης, προβλέπεται ότι το 2030 θα υπάρχουν μονάδες αποθήκευσης ενέργειας συνολικής ισχύος 5,3 GW, από τις οποίες τα 3,1 GW θα είναι μπαταρίες και τα 2,2 GW μονάδες αντλησιοταμίευσης. Επίσης, το 2030 θα βρίσκονται σε λειτουργία μονάδες αερίου 7,7 GW, ενώ θα έχουν αποσυρθεί όλες οι λιγνιτικές μονάδες. «Μετά την 31η Δεκεμβρίου 2028 δεν θα μπορεί να παράγει ούτε η νέα μονάδα λιγνίτη στην Πτολεμαΐδα», αναφερόταν στο κείμενο.
Δεύτερος σημαντικός πυλώνας για τη μείωση των ρύπων είναι η εξοικονόμηση ενέργειας, με στόχο η τελική κατανάλωση ενέργειας να μην ξεπεράσει τα 15,4 εκατ. ΤΙΠ (τόνους ισοδύναμου πετρελαίου), από 21,1 ΤΙΠ το 2021. Βασικό «όχημα» θα είναι η αναβάθμιση κτιρίων κατοικίας, με το ετήσιο ποσοστό αναβαθμίσεων να καθορίζεται σε 1,4% το έτος 2030, οδηγώντας τελικά στην ενεργειακή ανακαίνιση του 19% των κτηρίων κατοικίας στο τέλος της 10ετίας.
Φθηνότερο ρεύμα
Ο συνδυασμός της «επέλασης» των ΑΠΕ με την εξοικονόμηση ενέργειας αναμένεται να οδηγήσει στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, με βάση την πρόταση, η μέση τιμή καταναλωτή (προ φόρων κατανάλωσης και ΦΠΑ) θα διαμορφωθεί το 2030 στα 132,6 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, με περαιτέρω μείωση στη συνέχεια. Συγκριτικά, το 2021 ήταν 187,1 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, η οποία εκτιμάται ότι ήδη το 2025 θα έχει υποχωρήσει σημαντικά, στα 149,5 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Μάλιστα, η πτωτική τάση στην τιμή ρεύματος καταναλωτή θα σημειωθεί παρά το γεγονός ότι τα επόμενα χρόνια θα αυξηθεί το κόστος της ενέργειας που συμπληρώνει, εξισορροπεί και αποθηκεύει την ενέργεια από ΑΠΕ. Ωστόσο, το συνολικό κόστος της ηλεκτροπαραγωγής ανά μονάδα που παράγεται θα βαίνει συνεχώς μειούμενο στο μέλλον, χάρις στο φθηνό και διαρκώς αποκλιμακούμενο κόστος των ανανεώσιμων πηγών.
Υψηλές καταναλωτικές δαπάνες
Ωστόσο, δράσεις όπως το ενεργειακό «λίφτινγκ» κατοικιών, οικιακού εξοπλισμού και Ι.Χ. οχημάτων θα απαιτήσουν σημαντικά κεφάλαια, ύψους 165 δισ. ευρώ για την επόμενη 7ετία (2024-2030). Από αυτά τα ποσά, τα 76 δισ. αφορούν καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών, με συνέπεια τα νοικοκυριά χαμηλής εισοδηματικής τάξης να επιβαρυνθούν σημαντικά για την προμήθεια αντλιών θερμότητας, ηλεκτρικών αυτοκινήτων και ενεργειακά αποδοτικών ηλεκτρικών συσκευών.
Όπως αναφερόταν στην πρόταση, η μη δυνατότητα χρηματοδότησης ενδέχεται να οδηγήσει τους συγκεκριμένους οικιακούς καταναλωτές σε «ενεργειακή φτώχεια», καθώς η καθυστέρηση των συγκεκριμένων δαπανών συνεπάγεται υψηλά λειτουργικά κόστη χρήσης για τη θέρμανση και τη μετακίνηση στα επόμενα έτη. Επομένως, όπως αναφερόταν στο κείμενο, καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική τα επόμενα χρόνια η ανάληψη δράσεων για την επιδότηση και τη διευκόλυνση πρόσβασης στη χρηματοδότηση των νοικοκυριών χαμηλής και μεσαίας εισοδηματικής κατηγορίας.
«Προγράμματα όπως το "Εξοικονομώ 2021" που περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών χωριστού προϋπολογισμού 100 εκατομμυρίων ευρώ, χρειάζεται να ενισχυθούν στο μέλλον, καθώς η μέση ετήσια καταναλωτική δαπάνη που απαιτείται για την "πράσινη μετάβαση" για τα νοικοκυριά χαμηλής εισοδηματικής τάξης εκτιμάται στα 4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025 – 2030», σημειωνόταν χαρακτηριστικά.
