Νομοθετική παρέμβαση για την εξάλειψη των μισθολογικών ανισοτήτων στα δύο φύλα ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Με βάση τα τελευταία στοιχεία του ΕΦΚΑ από τις ΑΠΔ Αυγούστου 2024, οι γυναίκες λαμβάνουν το 88% του μέσου μισθού πλήρους απασχόλησης των ανδρών.
Πιο συγκεκριμένα ο μέσος μισθός των ανδρών ανέρχεται σε 1.279,46 ευρώ μεικτά, ενώ των γυναικών σε 1.099,55 ευρώ μεικτά, χαμηλότερος κατά 179,91 ευρώ. Αντίστοιχα το μέσο ημερομίσθιο για τους άνδρες ανέρχεται σε 56,78 ευρώ και για τις γυναίκες σε 48,80 ευρώ (διαφορά 7,98 ευρώ).
Μπορεί στην Ελλάδα το μισθολογικό χάσμα ανδρών - γυναικών να μειώθηκε στο 13,6%, είναι όμως ακόμα υψηλότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, ενώ μόνο το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο έχουν καταφέρει να το κλείσουν ή ακόμη και να το ανατρέψουν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης προχώρησε στη συγκρότηση Ειδικής Ομάδας Εργασίας με αντικείμενο τη σύνταξη πορίσματος και πρότασης νόμου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2023/970 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 10ης Μαΐου 2023, για την εφαρμογή της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας.
Η Ομάδα θα αποτελείται από πανεπιστημιακούς, νομικούς και εμπειρογνώμονες και έως τις 31/12/2025 θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει το έργο της, καταθέτοντας τις προτάσεις της για μισθολογική διαφάνεια και μηχανισμούς επιβολής.
Επικεφαλής της 11μελούς Ομάδας είναι η Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου (Δικηγόρος - Καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ) και συμμετέχουν -μεταξύ άλλων- ο Κωνσταντίνος Αγραπιδάς, Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Εργασιακών Σχέσεων του υπουργείου Εργασίας και η Μαρία Ευθυμίου.
Τι ισχύει στην Ευρώπη
Σε αρκετές χώρες, οι αποδοχές των ανδρών ξεπερνούν σημαντικά αυτές των γυναικών. Για παράδειγμα, στη Γερμανία, το ωρομίσθιο των ανδρών υπολογίζεται σε 21,7 χ.μ. PPS ( μονάδες κοινής αγοραστικής δύναμης), σε σύγκριση με τις γυναίκες που αμείβονται με 17,8. Ομοίως, στην Αυστρία, οι άνδρες εμφανίζουν αμοιβές ύψους 19,4 χ.μ. PPS, ενώ οι γυναίκες 15,7.
Σύμφωνα με μελέτη του ΚΕΠΕ με τίτλο «Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην ΕΕ», η Φινλανδία και η Γαλλία εμφανίζουν επίσης σημαντικές διαφορές, με το ωρομίσθιο των ανδρών να εκτιμάται σε 19,5 και 19,7 χ.μ. PPS, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τις γυναίκες, το ωρομίσθιο των οποίων ανέρχεται σε 16,4 και 17,2 χ.μ. PPS.
Αντίθετα, ορισμένες χώρες εμφανίζουν μικρότερα μισθολογικά χάσματα, με τις αποδοχές των γυναικών να πλησιάζουν ή και περιστασιακά να ξεπερνούν αυτές των ανδρών. Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, οι γυναίκες κερδίζουν 24,0 χ.μ. PPS, σχεδόν ισοδύναμα με τους άνδρες που εκτιμώνται στις 24,2 χ.μ. PPS. Στο Λουξεμβούργο, οι γυναίκες ξεπερνούν ελαφρώς τους άνδρες (23,5 έναντι 23,4 χ.μ. PPS), ενώ στη Σλοβενία υπολογίζεται σχετικά μικρό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, με τις γυναίκες να κερδίζουν 14,2 χ.μ. PPS
έναντι των ανδρών που αμείβονται με 15,2.
Παράλληλα, σε χώρες με χαμηλότερους μισθούς, τα μισθολογικά χάσματα μεταξύ των φύλων είναι συχνά λιγότερο έντονα. Για παράδειγμα, στην Πορτογαλία, οι άνδρες αμείβονται με 10,7 χ.μ. PPS την ώρα, σε σύγκριση με τις γυναίκες που αμείβονται με 10,0, ενώ στη Ρουμανία οι άνδρες κερδίζουν 13,4 έναντι των γυναικών που κερδίζουν 13,2. Η Μάλτα δείχνει επίσης μικρό χάσμα, με τις αποδοχές των ανδρών να ανέρχονται σε 13,9 χ.μ. PPS έναντι των γυναικών που κερδίζουν 13,1.
Χώρες με υψηλότερους μέσους μισθούς, όπως η Δανία, η Ιρλανδία και το Βέλγιο, τείνουν να έχουν μικρότερα μισθολογικά χάσματα μεταξύ των φύλων. Ωστόσο, η τάση αυτή δεν είναι καθολική. Για παράδειγμα, η Γερμανία, παρόλο που έχει έναν από τους υψηλότερους μέσους μισθούς για τους άνδρες, παρουσιάζει σημαντική μισθολογική ανισότητα. Από την άλλη πλευρά, οικονομίες με χαμηλότερους μισθούς, όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Λετονία, εμφανίζουν μικρότερα μισθολογικά χάσματα σε ονομαστικούς όρους, παρόλο που αυτά τα χάσματα μπορεί να αντικατοπτρίζουν βαθύτερες δομικές ανισότητες, όταν εξετάζεται η σχετική κατανομή εισοδήματος.
Οι τομείς υψηλών δεξιοτήτων και επαγγελμάτων που αφορούν θέσεις ευθύνης συχνά συμβάλλουν δυσανάλογα στις μισθολογικές διαφορές, ιδίως σε οικονομίες με ισχυρούς χρηματοοικονομικούς ή βιομηχανικούς τομείς. Έτσι, σημαντικές διαφορές παρατηρούνται στους μισθούς των «ανώτερων διευθυντικών και διοικητικών στελεχών», όπου οι αμοιβές των ανδρών διευθυντών είναι γενικά υψηλότερες από τις γυναίκες διευθύντριες σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Το μέγεθος του μισθολογικού χάσματος στην επιχειρηματική διοίκηση ποικίλλει σημαντικά και επηρεάζεται από παράγοντες που διαφέρουν μεταξύ των επιχειρήσεων και των ιδιαιτεροτήτων εσωτερικής διάρθρωσης.
Αναφορικά με την έμφυλη προσέγγιση όμως, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο συγκαταλέγονται στις χώρες με τους υψηλότερους μισθούς ανώτερων διευθυντικών στελεχών, αλλά το Βέλγιο ξεχωρίζει για το μικρότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων, όπου οι γυναίκες διευθύντριες κερδίζουν σχεδόν τα ίδια με τους άνδρες συναδέλφους τους (44,8 έναντι 45,9 χ.μ. PPS).
Αντίθετα, χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία παρουσιάζουν μεγαλύτερα μισθολογικά χάσματα, με το ωρομίσθιο των ανδρών διευθυντών να είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο των γυναικών.
Παρόμοια πρότυπα ανισότητας παρατηρούνται και σε επαγγέλματα που αφορούν «τεχνικούς και επαγγελματίες», όπου όλες οι χώρες αναφέρουν υψηλότερους μέσους μισθούς για τους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες. Ωστόσο, το μέγεθος του χάσματος διαφέρει. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Λετονία,
τείνουν να εμφανίζουν μικρότερα ονομαστικά χάσματα, ενώ οι πλουσιότερες χώρες, όπως η Γερμανία, η Ιρλανδία και η Ολλανδία, εμφανίζουν μεγαλύτερες διαφορές σε απόλυτους όρους.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το Λουξεμβούργο και η Δανία συγκαταλέγονται στις λίγες χώρες όπου οι αποδοχές των γυναικών πλησιάζουν ή ξεπερνούν αυτές των ανδρών σε αυτή την κατηγορία, υποδεικνύοντας καλύτερη μισθολογική ισότητα.
