Ψηφιακοί νομάδες και τηλεργασία: Το εμβόλιο της επαρχιακής Ελλάδας

Εάν κάναμε τη συζήτηση περί ψηφιακών νομάδων προ πανδημίας, θα την αντιμετωπίζαμε ως ένα κλασικό έργο marketing. Τι πρέπει να κάνουμε για να γίνουμε ελκυστικός προορισμός. Σήμερα όμως η κουβέντα πήρε άλλη τροπή, με πλήθος εταιρειών και οργανισμών να καθιστούν την τηλεργασία ένα βασικό κομμάτι της λειτουργίας τους.

Δεν έχει κατακάτσει ακόμη ο κουρνιαχτός από τις ραγδαίες εξελίξεις, αλλά ο λύκος στην αναμπουμπούλα φαίνεται. Σε μία από τις σπάνιες επιδείξεις ευαισθησίας στα γεγονότα, η Ελληνική πολιτεία έσπευσε να νομοθετήσει έγκαιρα σχετικά με το θέμα αυτό: Ειδική βίζα, φορολογικές ρυθμίσεις και κίνητρα για όσους επιλέξουν να εγκατασταθούν στην Ελληνική επικράτεια. Άρα θα χάσουμε το βασικό επιχείρημα στις συζητήσεις “το κράτος πρέπει να κάνει αυτό κι εκείνο”. Το κράτος έκανε αυτό που πρέπει να κάνει, τώρα είναι σειρά άλλων να πάρουν τη σκυτάλη.

Πρώτα οι Δήμοι. Ίσως αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία να αναστρέψουμε όχι μόνο την δημογραφική κατάρρευση που λαμβάνει χώρα αυτή την εποχή στην Ελληνική επαρχία, αλλά να αμβλύνουμε το κλίμα απομόνωσης που είναι το μεγάλο παράπονο των επαρχιωτών μας: όλο τους ίδιους και τους ίδιους βλέπεις, όλο τα ίδια και τα ίδια ακούς. Να λοιπόν η ευκαιρία για νέο αίμα!

Οι ψηφιακοί νομάδες, στην ευρεία τους έννοια, μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε: ο αλλοδαπός που θέλει να περνάει ένα μέρος του χρόνου του στην ηλιόλουστη Ελλάδα. Ο αλλοδαπός που αγαπάει τον χαρακτηριστικό μας τρόπο ζωής ή μπορεί και καμιά Ελληνίδα/Έλληνα. Ο αλλοδαπός που σαν νέα παιδιά των λουλουδιών θέλει να γνωρίσει τον κόσμο. Ο ημεδαπός που εργάζεται από μακριά και το βρίσκει σαν μια ευκαιρία, είτε να γυρίσει στον τόπο καταγωγής του να τακτοποιήσει κάποιες παλιές εκκρεμότητες, είτε να αποσυμπιεστεί από το άγχος και τα έξοδα της μεγαλούπολης. Ουκ έτσι τέλος με την κατηγοριοποίηση τους!

Το σίγουρο είναι ότι όλοι αυτοί έχουν κοινές απαιτήσεις από τον τόπο που θα επιλέξουν: γρήγορο και σταθερό internet, καλή υγειονομική περίθαλψη, λογικό κόστος διαβίωσης και καλή επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ενώ με μια πρώτη ματιά εκτιμάται ότι τα γνωστά τουριστικά μέρη θα είναι οι απόλυτοι νικητές στο παιγνίδι προσέλκυσης, φαίνεται ότι υπάρχει και έδαφος για τις λιγότερο ευνοημένες περιοχές. Δεν είναι μόνο η ομορφιά του τοπίου που θα προσελκύσει τους υποψήφιους νομάδες. Το δέσιμο με τον τόπο, η εύκολη συγκοινωνιακή πρόσβαση σε μεγάλα κέντρα (δεν έρχεται κάποιος να απομονωθεί…), η αξιόπιστη τηλεπικοινωνιακή σύνδεση είναι μερικά ακόμη. Θα προσέθετα και ορισμένα ποιοτικά στοιχεία, όπως το χαμόγελο και το καλωσόρισμα της τοπικής κοινωνίας, προσπάθεια των τοπικών αρχών να λύσουν τα όποια προβλήματα υπάρξουν, η προσαρμογή των τοπικών επαγγελματιών στη νέα κατάσταση.

Φανταστείτε ένα χωριό των 500 κατοίκων, άσχετα που βρίσκεται, να δεχθεί ένα ζευγάρι ανθρώπων νεαρής σχετικά ηλικίας με ένα παιδί, ως τους νέους τους συγχωριανούς. Οι άνθρωποι αυτοί, επέλεξαν να κάνουν το μεγάλο βήμα στη ζωή τους, γιατί η ζωή στην πόλη είτε δεν τους ταίριαζε, είτε δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν οικονομικά και προσωπικά. Ήθελαν περισσότερο χρόνο για τον εαυτό τους και το παιδί τους, το οποίο έκριναν ότι πρέπει να μεγαλώσει ποιο κοντά στη φύση. Αυτοί λοιπόν επέλεξαν να μετακομίσουν στο χωριό ενός παππού, όπου το σπίτι είχε ανακαινιστεί από τους γονείς τους και βρίσκεται σε λειτουργική κατάσταση. Σε αντίθεση με πράγματα που συνέβαιναν πριν λίγα χρόνια, όπου τέτοιες λύσεις επέλεγαν είτε συνταξιούχοι είτε άνθρωποι που ήθελαν να αποσυρθούν, οι φίλοι μας εδώ είναι στην πρωτοπορία των γεγονότων: Εργάζονται για λογαριασμό ενός μεγάλου οργανισμού που σέβεται πλήρως τα δικαιώματά τους, επενδύει σε αυτούς, βασίζεται σε αυτούς και προσβλέπει σε αυτούς. Όλα αυτά όμως με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτό τους παρελθόντος: από μακριά!

Θα μου πείτε μακριά κι αγαπημένοι? Αυτό ξεφεύγει της δικιά μας αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας να σχολιάζει τα τεκταινόμενα στην ύπαιθρο και την αγροτική παραγωγή.

Γιατί θα μου πείτε οτι θα πρέπει να ενδιαφερθεί ο Δήμος για να προσελκύσει τέτοιους ανθρώπους? Γιατί αφενός σήμερα οι άνθρωποι αυτοί είναι στην πρωτοπορία των εξελίξεων, άρα έχουν κάτι να πουν, αφετέρου αποτελούν το νέο αίμα που ήταν πάντα το ζητούμενο στη χειμάζουσα ελληνική επαρχία.

Γράφοντας, μου ήλθε στο μυαλό η ιστορία μιας γνωστής μου, συνταξιοδοτημένης πια καθηγήτριας Πανεπιστημίου, καταγόμενη από ένα χωρίο της Βορείου Ελλάδας. Η φίλη μας αυτή, επέλεξε στα τέλη της δεκαετίας του 60 ή αρχές του 70, να σπουδάσει Βιοχημεία στο εξωτερικό! Εκείνη την εποχή η ειδικότητα αυτή ήταν άγνωστη λέξη: Γιατρός, Δικηγόρος, μηχανικός και λογιστής ήταν τα επαγγέλματα που διάλεγαν οι νέοι τότε. “Καλά που έμαθες για τη Βιοχημεία, στο χωριό σου τον καιρό εκείνο?”. Οι πονηροί εκείνοι καιροί έκρυβαν καταστάσεις που τις έχουμε πια ξεχάσει. Ευτυχώς. Δίπλα στο πατρικό της σπίτι είχε εκτοπιστεί ένας στρατιωτικός, νομίζω Ταγματάρχης, ο οποίος ως ανήσυχο πνεύμα έκανε παρέα με αντίστοιχους. Ετσι λοιπόν είχε παντρευτεί μια Αγγλίδα η οποία δίδασκε βιοχημεία σε κάποιο Αγγλικό πανεπιστήμιο (νομίζω στην Οξφόρδη σε μια ομάδα που βραβεύτηκε με Νόμπελ Ιατρικής...που να το φανταστεί κανείς) και όταν είδε την δική μας ξύπνια και ζωηρή, της το πέταξε: Βιοχημεία, εκεί χτυπά η καρδιά του συστήματος!

Σκεφτείτε λοιπόν, για να μην τα αναλύουμε και πολύ-πολύ καλοκαιριάτικα, στη θέση του εκτοπισμένου ταγματάρχη να ήταν ένας μορφωμένος και καλλιεργημένος άνθρωπος που επέλεξε να εργάζεται στην ύπαιθρο και που μπορούσε να βοηθήσει το γειτονόπουλο να σταδιοδρομήσει σε σύγχρονους τομείς. Ο ντόπιος πατέρας του/της μικρού, εκφράζει μονίμως ένα παράπονο, δυστυχώς παρόμοιο με αυτό του προπάππου μου: να ανοίξει να μάτια του να φύγει από εδώ. Πως όμως γίνεται αυτό αγαπητέ? Ετσι, με τα λόγια και τις ευχές? Θέλει βοήθεια, κατεύθυνση, εμψύχωση, πρακτική ενασχόληση να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος και το κατάλληλο όχημα.

Με αυτή λοιπόν την έννοια, οι ψηφιακοί νομάδες και οι πάσης φύσεως εξ’ αποστάσεως εργαζόμενοι δεν είναι απλώς ευπρόσδεκτοι αλλά αναγκαίοι στην χειμάζουσα ελληνική ύπαιθρο. Μη σας ξεγελάνε τα καλοκαίρια και οι διακοπές: η κατάσταση στα χωριά είναι ιδιαίτερα φθίνουσα ενώ οι επαρχιακές πόλεις και κάποιες κωμοπόλεις αντιστέκονται. Προς το παρόν τουλάχιστον. Για πολλές από αυτές δεν είναι καθόλου σίγουρη η εξέλιξή τους.

Είναι λοιπόν στο χέρι των Τοπικών και Περιφερειακών αρχών να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να προσελκύσουν ψηφιακούς νομάδες. Με την γεωγραφική εξάπλωση που έχουν σήμερα οι Καλλικρατικοί Δήμοι, σίγουρα περιλαμβάνουν στους κόλπους τους χωριά όμορφα, ιστορικά, ορεινά, παραθαλάσσια ή οτι τέλος πάντως τραβάει η όρεξή σας. Βελτιώστε το σύστημα υγείας, βάλτε ασθενοφόρο σε 24ωρη βάση και μια γραμματεία που μιλάει πέντε κουτσο-αγγλικά, είναι αρκετά. Βάλτε συγκοινωνία μεταξύ των χωριών. Προφανώς φωνάξτε τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και ζητήστε τους συγνώμη που στο παρελθόν πρωτοστατούσατε να φύγουν οι κεραίες αναμετάδοσης και τώρα λαμβάνετε σήμα… από τα υπόλοιπα γειτονικών περιοχών. Υποδείξτε τους τοποθεσίες να εγκαταστήσουν καινούργιες και ζητήστε τους να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους. Δημιουργείστε συνδέσμους μεταξύ ανθρώπων που ενδιαφέρονται να εγκατασταθούν με τις τοπικές αρχές και άλλες ανάγκες. Δικτυώστε τους με τους ντόπιους συνομήλικους. Μειώστε για ένα χρόνο τα τέλη νερού και άλλα δημοτικά τέλη, έτσι για το καλωσόρισμα.

Η πανδημία μας έφερε τα πάνω κάτω αλλά σίγουρα δρομολογεί και θετικές εξελίξεις. Μια τέτοια μπορεί να είναι και η εξοικείωσή μας με την νέα τεχνολογία και τα νέα ήθη και έθιμα. Προσοχή όμως μην αρχίσουμε τα ίδια: η κοπέλα στο κέντρο υγείας με τα κουτσο-αγγλικά, δεν χρειάζεται να είναι ξαδέρφη του προέδρου του τοπικού συμβουλίου. Ούτε ο οδηγός επιφυλακής τους ασθενοφόρου να είναι ένας κουρασμένος 60άρης που σας ψήφισε στις εκλογές.

Είπαμε να αλλάξουμε.