Στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχουν δρομολογήσει την εκκίνηση και προγράμματος συντήρησης γεφυρών στο οδικό δίκτυο, πέραν του project που «τρέχει» με τις γέφυρες του ΟΣΕ (156 εκατ. ευρώ, με συμμετοχή του Ταμείου Ανάκαμψης), καθώς θεωρούν ως μεγάλης σημασίας και προτεραιότητας την αποκατάσταση υφιστάμενων γεφυρών του Εθνικού οδικού δικτύου στην Ελληνική Επικράτεια. Η δράση αυτή προβλέπεται να ωριμάσει και να δημοπρατηθεί τμηματικά - ανά Περιφέρεια ή άλλη ευρύτερη γεωγραφική κατανομή. Στις δε γέφυρες των αυτοκινητόδρομων, που είναι μερικές εκατοντάδες και θα κοστίζουν επίσης εκατοντάδες εκατ. ευρώ (ο εκσυγχρονισμός τους και η συντήρηση), η αρχή θα γίνει με την Πελοπόννησο.
- Διαβάστε ακόμα: ΟΣΕ: Το ΣΔΙΤ «πιλότος» για την ανάταξη του σιδηρόδρομου και τα 1,2 δισ. ευρώ του εκσυγχρονισμού
Μάλιστα, ήδη αναζητείται επισήμως τεχνικός σύμβουλος για την παροχή υπηρεσιών δημοπράτησης του πιλοτικού έργου «Αναβάθμιση 10 γεφυρών του οδικού δικτύου της Περιφερειακής Ενότητας Πελοποννήσου, έπειτα από Καταγραφή, Τεχνική και Λειτουργική βαθμονόμηση 30 γεφυρών που θα προτείνει η Περιφέρεια». Η εν λόγω δράση γνωστοποιήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου με τον υπουργό Υποδομών & Μεταφορών, Κ. Καραμανλή, να εγκρίνει τη διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού και σχετικό κονδύλι 1,165 εκατ. ευρώ (για τον τεχνικό σύμβουλο). Συνήθως, οι δράσεις αυτές έχουν τη «σφραγίδα» κοινοτικών κονδυλίων, ενδεχομένως και της ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων), με τις Βρυξέλλες γενικότερα να δείχνουν «ανοιχτές» στη χρηματοδότηση έργων οδικής ασφάλειας.
Γέφυρες... δεκαετιών
Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα υπάρχουν εκατοντάδες (αν όχι χιλιάδες) γέφυρες που κατασκευάστηκαν σε παλιότερες δεκαετίες, ακόμα και στις δεκαετίες του 1960 ή 1970 - 1980, που ίσως να μην έχουν τύχει σημαντικής συντήρησης, με αποτέλεσμα να είναι άγνωστη η κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Στη λογική και φυσιολογική γήρανση των υποδομών, πρέπει να προστεθούν παράγοντες όπως η αύξηση της κυκλοφορίας, η κυκλοφορία βαρύτερων οχημάτων, τα αρχικά υλικά κατασκευής που πλέον είναι ξεπερασμένα ακόμα και η κλιματική κρίση που αυξάνει σημαντικά τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό με τους σεισμούς, με ότι όλα αυτά συνεπάγονται για τις αντοχές μιας υποδομής.
Η επιθεώρηση κάθε γέφυρας είναι καθοριστική για την συντήρηση του εθνικού δικτύου των γεφυρών και για την ασφάλεια των χρηστών της σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου και πρέπει να έχει ένα συστηματικό χαρακτήρα.
Υπενθυμίζεται ότι από το υπουργείο είχαν κάνει λόγο για τη θεσμοθέτηση Διοικητικής Αρχής Γεφυρών, η οποία θα επιβλέπει και θα ελέγχει την ασφάλεια των γεφυρών σε όλη την επικράτεια. Πλέον, στο υπουργείο προωθούν τέτοιες διαδικασίες, αλλά και έργα ανακατασκευής / συντήρησης, σε κάποια μεγαλύτερα projects περιλαμβάνονται και έργα γεφυρών, ενώ έχει εκκινήσει κάποια καταγραφή του συνόλου των γεφυρών, σε πανελλαδική κλίμακα.
Οι smart bridges των ΟΣΕ - ΕΡΓΟΣΕ
Την ίδια ώρα, όπως προ ημερών σημείωνε το insider.gr, θέση στο Ταμείο Ανάκαμψης «κλείδωσαν» οι «Έξυπνες Γέφυρες», δράση που αφορά στη παροχή υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης γεφυρών της ΟΣΕ Α.Ε και ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε σε διάφορες περιφέρειες της χώρας, με υπογραφή του αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ, Θ. Σκυλακάκη. Το έργο προωθείται από το υπ. Υποδομών & Μεταφορών, με φορέα υλοποίησης το ΤΕΕ και προϋπολογισμό σχεδόν 100 εκατ. ευρώ (ειδικότερα 99.494.500 ευρώ), με τους πόρους από το RRF να υπολογίζονται σε 80.237.500 ευρώ. Στο φυσικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνονται συνολικά διακόσιες πενήντα (250) γέφυρες, εκατό (100) γέφυρες του σιδηροδρομικού και εκατόν πενήντα (150) του οδικού δικτύου. Το έργο αφορά στην «έξυπνη» παροχή υπηρεσιών συντήρησης των γεφυρών στην Ελλάδα. Το έργο απαιτεί την προμήθεια και εγκατάσταση ειδικών αισθητήρων / οπτικών ινών μέτρησης φορτίου που θα καταγράφουν τη μετατόπιση των γεφυρών σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους. To insider.gr έχει αναδείξει αρκετές φορές το θέμα της προώθησης των Smart Bridges στην Ελλάδα, μάλιστα, προ ολίγων μηνών, είχε αποκαλύψει και τις σχετικές ενέργειες του ΤΕΕ για τη διαβούλευση επί του σχεδίου διακήρυξης ηλεκτρονικού διαγωνισμού, ύψους άνω των 156 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ, συμπεριλαμβανομένης προαίρεσης 23,6 εκατ. ευρώ). Ωστόσο, ακόμα εκκρεμεί η προκήρυξη του διαγωνισμού.
- Διαβάστε ακόμα: ΤΕΕ: Ξεκινάει διαβούλευση για τις «έξυπνες γέφυρες» των 156 εκατ. ευρώ – Ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης
Για την ασφαλή χρήση των γεφυρών απαιτείται να αξιολογηθεί άμεσα η δομική και λειτουργική επάρκειά τους, κυρίως ως προς τα κινητά φορτία λειτουργίας τους, βάσει σύγχρονων διαδικασιών και μεθοδολογιών άμεσης αξιολόγησης (Smart Assessment Procedures ή «SAP»).
Οι καινοτόμες τεχνολογίες
Με το έργο αυτό, επιδιώκεται η παροχή υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης γεφυρών της ΟΣΕ Α.Ε και ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε σε διάφορες περιφέρειες της χώρας, με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως το Ίντερνετ των πραγμάτων (IOT). Οι πληροφορίες που σχετίζονται την κατάσταση των γεφυρών, θα καταγράφονται και θα επεξεργάζονται με ειδικούς αλγόριθμους που υπολογίζουν την αντοχή των γεφυρών και θα είναι διαθέσιμες σε εξειδικευμένους μηχανικούς που θα είναι αρμόδιοι για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των γεφυρών και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων.
Όλες οι υποδομές ων γεφυρών θα εξοπλιστούν με ειδικά συστήματα μέτρησης της δομικής απόκρισης, αισθητήρες / οπτικές ίνες που θα μετρούν και καταγράφουν τις απαραίτητες πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες και αποδεκτές τεχνολογικές μεθόδους.
- Διαβάστε ακόμα: Διαγωνισμοί 55 εκατ. ευρώ για ΚΟΚ, διαβάσεις, Γέφυρες και οδική ασφάλεια στην Περιφέρεια Αττικής
Οι διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου θα υλοποιηθούν με χρήση σύγχρονων συστημάτων ενόργανης δομικής παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο (Real Time Structural Health Monitoring, RTSHM). Η εφαρμογή εξειδικευμένων μεθοδολογιών ενόργανης δομικής παρακολούθησης, συνδυασμού δηλαδή τεκμηρίωσης - ενοργάνωσης και γρήγορης αποτίμησης, είναι σύμφωνη με πρακτικές πολλών προηγμένων χωρών και αποτελεί παγκοσμίως την πιο δόκιμη μέθοδο εκτίμησης ενδεχομένων υποβαθμίσεων της δομικής υγείας σε βάθος χρόνου.
Η συνθήκη ελέγχου είναι η αξιολόγηση σε πραγματικό χρόνο της δομικής τρωτότητας των γεφυρών υπό τα συνήθη φορτία λειτουργίας και ο καθορισμός με σαφήνεια των μεγίστων επιτρεπόμενων όριων διελεύσεων βαρέων οχημάτων (έλεγχος μεγίστων παραμορφώσεων). Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται η έγκαιρη πρόβλεψη αστοχιών (situational awareness), δίνεται η δυνατότητα άμεσων λήψεων αποφάσεων και μέτρων (informed decision making process), ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η εξοικονόμηση πόρων μέσω προτεραιοποίησης συντηρήσεων και ενισχύσεων όπου πραγματικά απαιτείται.
Με τη δημιουργία καινοτόμου τεχνικού φακέλου ψηφιακού διδύμου (digital twin) στις γέφυρες, αλλά και με την εγκατάσταση αισθητήρων μηχανικών καταγραφών, στάθμης υδάτων και μετεωρολογικών δεδομένων, το σύστημα δύναται να χρησιμοποιηθεί για την αποτροπή καταστροφών που προκαλούνται λόγω της κλιματικής αλλαγής. Εξειδικευμένοι μηχανικοί θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα των γεφυρών και τις μετρήσεις πραγματικού χρόνου για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, με στόχο την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τη διαχείριση μελλοντικών κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.
