Ροή
Προγραμματισμένη είναι για σήμερα τηλεδιάσκεψη της «ομάδας των 4 χωρών» που προετοιμάζουν τεχνικά το γενικό πλαφόν στο φυσικό αέριο, με τη συμμετοχή της Γερμανίας και με στόχο των 4 χωρών να διαμορφωθεί όσο το δυνατόν πιο ευρεία ευρωπαϊκή συναίνεση για το μέτρο, ενόψει της Άτυπης Συνόδου Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί την επόμενη Παρασκευή, 7 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, η τηλεδιάσκεψη αναμένεται να πραγματοποιηθεί σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας, με τη συνδρομή των τεχνικών τους κλιμακίων.
Υπενθυμίζεται ότι στα 4 κράτη-μέλη συγκαταλέγονται η Ελλάδα, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πολωνία. Ήδη από την έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της προηγούμενης Παρασκευής, 30 Σεπτεμβρίου, οι εν λόγω χώρες είχαν συμφωνήσει να επεξεργαστούν περαιτέρω τεχνικά τη λύση για την επιβολή ενός ανώτατου ορίου στις τιμές του αερίου σε όλες τις ευρωπαϊκές χονδρεμπορικές αγορές, με σκοπό αυτή να παρουσιαστεί στην Άτυπη Σύνοδο Κορυφής.
Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει έως τώρα, η Γερμανία περιλαμβάνεται στις χώρες που έχουν εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις στην προοπτική επιβολής ενός γενικού πλαφόν στο αέριο. Έτσι, η γερμανική παρουσία της σημερινή τηλεδιάσκεψη σηματοδοτεί την προσπάθεια των 4 ευρωπαϊκών χωρών να πεισθεί το Βερολίνο ότι το γενικό πλαφόν είναι η μόνη δραστική λύση για τη μείωση των τιμών ενέργειας.
Στόχος το γερμανικό «ναι»
Σε αυτό το πλαίσιο, ένα βασικός στόχος της τηλεδιάσκεψης είναι να απαντηθούν από την «ομάδα των 5» οι επιφυλάξεις για τις πιθανές παρενέργειες που θα μπορούσε να έχει η εφαρμογή του γενικού πλαφόν. Σύμφωνα με πηγές με γνώση των σχετικών διαπραγματεύσεων, πρωταρχικός σκοπός είναι να σημειωθεί μία καταρχήν συμφωνία με το Βερολίνο.
Όπως είναι φυσικό, αν προκύψει «φως» κατά τις σημερινές διαβουλεύσεις, δεν είναι απίθανο να υπάρξουν στην πορεία επιμέρους τροποποιήσεις στην τεχνική λύση που επεξεργάζονται τα πέντε κράτη, ώστε να εισαχθούν περαιτέρω ασφαλιστικές δικλείδες που να διασφαλίζουν ακόμη περισσότερο ότι δεν θα υπάρξουν παρενέργειες από την εφαρμογή της. Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει συμφωνία, τότε η πρόταση για την εφαρμογή του μέτρου θα τεθεί επί τάπητος με αρκετά πιο ευνοϊκούς όρους στην Άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής.
Αναλυτές πάντως σημειώνουν ότι με βάση την έως τώρα στάση της Γερμανίας, και με αποκορύφωμα το «πακέτο» μαμούθ των 200 δισ. ευρώ που αποφάσισε πρόσφατα να διαθέσει για την κρίση, κρίνεται εξαιρετικά απίθανο η χώρα να μετακινηθεί από την ήδη διακηρυγμένη θέση της, για την ανάγκη να υπάρξουν εθνικές λύσεις από κάθε κράτος-μέλος και όχι νέα πανευρωπαϊκά μέτρα.
Είναι ενδεικτικό ότι με χθεσινές δηλώσεις του ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς υπεραμύνθηκε του σχεδίου προστασίας της γερμανικής οικονομίας, απαντώντας στην κριτική που ασκείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από άλλες χώρες - μέλη περί αδικαιολόγητου πλεονεκτήματος των γερμανικών εταιριών και υπονόμευσης της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Η άποψη των εθνικών λύσεων βρίσκει απήχηση και σε άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως δείχνουν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, στην κοινή χθεσινή συνέντευξη Τύπου με τον Σολτς. Μάλιστα, ο ηγέτης της Ολλανδίας όχι μόνο τόνισε ότι η Γερμανία έχει το δικαίωμα να λάβει εθνικά μέτρα, αλλά απέρριψε και την πρόταση εισαγωγής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου από την Ε.Ε. «ως ιδεολογία».
Τα επιχειρήματα της Ελλάδας υπέρ του πλαφόν
Όσον αφορά το γενικό πλαφόν, μία από τις βασικές αντιρρήσεις (που φαίνεται να ενστερνίζεται και η Γερμανία) είναι το ενδεχόμενο να ανακύψουν προβλήματα τροφοδοσίας της Ευρώπης με καύσιμο. Κι αυτό γιατί ο καθορισμός ενός μέγιστου ορίου τιμής είναι πιθανό να στρέψει σε άλλες αγορές προμηθευτές που ανεφοδιάζουν την Ευρώπη με καύσιμο, με συνέπεια να περιορισθούν οι εισαγωγές στη «Γηραιά Ήπειρο».
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, o αντίλογος της ελληνικής πλευράς είναι ότι προβλήματα εφοδιασμού μπορούν να ανακύψουν κάλλιστα και με μία νέα εκτίναξη των τιμών. Ο λόγος είναι πως, ακόμη κι αν υπάρχει διαθέσιμο παγκοσμίως καύσιμο σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, λόγω του υψηλού κόστους η Ε.Ε. δεν θα μπορεί να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ποσότητες.
Σύμφωνα με τη χώρα μας, ένα τέτοιο σενάριο κάθε άλλο παρά απίθανο είναι, καθώς αν η Κίνα εγκαταλείψει την πολιτική zero COVID που ακολουθεί, τότε η αύξηση της ζήτησης με την ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής θα «βάλει φωτιά» στις τιμές. Επομένως, θα πρέπει ο μηχανισμός γενικού πλαφόν να είναι σε εφεδρεία, ώστε να ενεργοποιηθεί σε μία τέτοια περίπτωση.
Η ατζέντα της Άτυπης Συνόδου Κορυφής για το αέριο
Το θέμα πάντως του πλαφόν στο αέριο πρόκειται να τεθεί στην Άτυπη Σύνοδο, πέρα από την έκβαση της σημερινής τηλεδιάσκεψης. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο μέτρο αυτό αντιτίθενται τέσσερα ακόμη κράτη, όπως και η Κομισιόν. Εκτός από τα προβλήματα επάρκειας, ένα ακόμη αντεπιχείρημα είναι πως η μείωση της τιμής του καυσίμου πιθανότατα θα οδηγήσει στην αύξηση της ζήτησης, αντίθετα από τον στόχο που έχει θέσει η Ε.Ε. για μείωση κατά 15% της κατανάλωσης αερίου.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το insider.gr, το πιο πρόσφατο προσχέδιο του προπαρασκευαστικού κειμένου για την Άτυπη Σύνοδο δεν καθιστά ξεκάθαρο αν θα τεθεί εκ νέου επί τάπητος και η πρόταση για πλαφόν ειδικά στο ρωσικό αέριο – η οποία έχει βρει κατηγορηματικά αντίθετες σχεδόν όλες τις χώρες.
Με βάση το προσχέδιο, οι ηγέτες των κρατών-μελών θα συζητήσουν επίσης για μία πανευρωπαϊκή εφαρμογή του «Ιβηρικού μοντέλου», δηλαδή την εφαρμογή πλαφόν στην τιμή του αερίου που προορίζεται ειδικά για ηλεκτροπαραγωγή. Όταν η τιμή που καταβάλει ο ηλεκτροπαραγωγός για το καύσιμο θα υπερβαίνει το πλαφόν, τότε η διαφορά θα καταβάλλεται με τη μορφή κρατικής ενίσχυσης.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από το προσχέδιο απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στη δημιουργία ενός νέου δείκτη αναφοράς για τις τιμές του καυσίμου, ο οποίος θα αντικαταστήσει το TTF.
