Προχωράει ο διαγωνισμός για την προμήθεια εξοπλισμού αεροναυτιλίας στο νέο Διεθνές Αεροδρόμιο Ηρακλείου Κρήτης (ΔΑΗΚ – Καστέλι), την μεγάλη επένδυση, μέσω παραχώρησης, των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – GMR, στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ αφενός του Ελληνικού Δημοσίου και της Υ.Π.Α. και αφετέρου της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ» και το διακριτικό τίτλο «Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης Α.Ε.».
Όπως προκύπτει, βάσει ενδεικτικού χρονοδιαγράμματος, η προκήρυξη διαγωνισμού προβλέπεται για τις 30/12/2025), η ανάδειξη αναδόχου για τις 15/03/2026), η υπογραφή LoI για τις 01/04/2026, η υπογραφή Σύμβασης Προμήθειας για την 01η/06/2026), ενώ γίνεται αναφορά για 28 μήνες εγκατάστασης από Letter of Intent (LoI) με στόχο ολοκλήρωσης/εγκατάστασης στις 01/08/2028 και εκκίνηση επιχειρησιακής χρήσης τον Νοέμβριο 2028.
Πάντως, όπως έχουμε αναφέρει από τον ΔΑΗΚ εκτιμούν ότι εντός του 2027, ενδεχομένως στις αρχές του έτους, εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία στο νέο διεθνές αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι, με την ολοκλήρωση των κτηριακών υποδομών να τοποθετείται το φθινόπωρο του 2026. Σε σχέση με την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του έργου, που αποτελεί και το ζητούμενο, αυτή θα εξαρτηθεί από την κατάληξη της προσφυγής που έχει κατατεθεί από συλλόγους αρχαιολόγων και τον δήμο Μινώα Πεδιάδος, κατά της απόφασης του ΚΑΣ για τη διατήρηση των αρχαιοτήτων στον λόφο Παπούρα με τα συστήματα αεροναυτιλίας (ραντάρ).
Επίσης, σχετίζεται με την πορεία του διαγωνισμού (εκτιμώμενης αξίας άνω των 90 εκατ.) εγκατάστασης των εν λόγω συστημάτων, αρμοδιότητας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, που αναμένεται πάντως σύντομα. Να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο να «ξεχειλώσει» το χρονοδιάγραμμα έως το 2028, όπως αναφέρεται στις ενδεικτικές ημερομηνίες, καθώς θα μπορούσε η λειτουργία να γίνει και με by pass από τα υφιστάμενα συστήματα του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης». Ωστόσο, όλα θα κριθούν στην πορεία.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα ήρθε στη Βουλή, στο ν/σ για την κύρωση της Εγνατία Οδού, τροπολογία και για το αεροδρόμιο στο Καστέλι που αποσκοπούσε στη διευκρίνιση υφιστάμενων προβλέψεων της Σύμβασης Παραχώρησης αναφορικά με την προμήθεια και εγκατάσταση του εξοπλισμού αεροναυτιλίας του νέου αεροδρομίου ώστε αυτό να τεθεί σε λειτουργία το συντομότερο δυνατόν.
Εκτοτε, προέκυψαν οι ενέργειες για σύναψη τριμερούς «Συμφωνίας Εξοπλισμού Αεροναυτιλίας» (Ελληνικό Δημόσιο –ΥΠΑ –ΔΑΗΚ Α.Ε. Παραχώρησης). Βάσει όσων ετέθησαν σε προ ημερών Δ.Σ. της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, με παλιότερη (04-04-2024) πρόσκληση της ΥΠΑ σε διεθνείς εταιρείες (Thales, Indra, Leonardo), για την υποβολή μη δεσμευτικών προσφορών, αυτές κυμαίνονταν από 53,5 έως 76,4 εκατ. ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνουν σημαντικό μέρος των έργων πολιτικού μηχανικού. Η ολοκλήρωση του έργου «με το κλειδί στο χέρι» είχε εκτιμηθεί αρχικά για το 2027.
Στην πορεία προέκυψε και το από 12-12-2025 οριστικοποιημένο Σχέδιο τριμερούς Συμφωνίας Εξοπλισμού Αεροναυτιλίας (Ελληνικό Δημόσιο –ΥΠΑ –ΔΑΗΚ), κατ’ εφαρμογή του άρθρου 25.1 της Σύμβασης Παραχώρησης.
Η νέα υπερσύγχρονη υποδομή υλοποιείται μέσω σύμβασης παραχώρησης (διάρκειας 35 ετών), αναπτύσσεται από την εταιρεία Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης, με μετόχους το ελληνικό Δημόσιο (45,9%), τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (32,46%) και τον ινδικό Όμιλο GMR (21,64%), ενώ κατασκευάζεται από την ΤΕΡΝΑ Α.Ε., τον κατασκευαστικό βραχίονα του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Γιατί «τρέχουν» οι διαδικασίες
Μεταξύ άλλων, για να προχωρήσουν οι διαδικασίες άμεσα, ελήφθησαν υπόψη παράμετροι όπως: α) η έγκαιρη προμήθεια/εγκατάσταση/ένταξη σε λειτουργία του Ε.Α. αποτελεί προϋπόθεση για την πιστοποίηση και έναρξη λειτουργίας του ΔΑΗΚ (κρισιμότητα ασφάλειας πτήσεων), β) η τριμερής συμφωνία αποτελεί βασική προϋπόθεση έναρξης της διαγωνιστικής διαδικασίας προμήθειας και εγκατάστασης εξοπλισμού Αεροναυτιλίας, καθώς θεσπίζει το πλαίσιο συνεργασίας των μερών, ήτοι διαγωνισμός, εγκρίσεις, επιτροπές, πληρωμές, παραλαβές, μεταβίβαση κυριότητας, γ) υφίσταται χρονική πίεση, καθόσον ο στόχος προκήρυξης διαγωνισμού (ενδεικτικά εντός Δεκεμβρίου 2025) και η αλυσίδα οροσήμων (ανάδειξη αναδόχου, Letter of Intent (LoI), υπογραφή σύμβασης προμήθειας, 28 μήνες εγκατάστασης) καθιστούν αναγκαία την άμεση ενεργοποίηση των συμβατικών εργαλείων, δ) συντρέχουν οικονομικές δεσμεύσεις, καθότι προβλέπεται κάλυψη της «Δαπάνης Εξοπλισμού Αεροναυτιλίας» (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ), καθώς και «Κόστος Διαχείρισης» της Εταιρείας για τη διενέργεια/διαχείριση διαγωνισμού και σύμβασης.
Επίσης, ετέθησαν υπόψη θέματα όπως οι κίνδρυνοι (α) καθυστέρησης κύρωσης/έναρξης ισχύος των συμβατικών τροποποιήσεων, (β) χρηματοδοτικών καθυστερήσεων, (γ) τεχνικών interfaces με έργα υποδομής και απαιτήσεις τρίτων (π.χ. ΕΜΥ), (δ) επιπτώσεων από εργασίες/όρους στο πεδίο (Λόφος 24), οι οποίοι περιορίζονται δια της άμεσης υπογραφής της Συμφωνίας και συνεπώς ενεργοποίησης του πλαισίου διακυβέρνησης και των διαδικασιών διαγωνισμού.
Τα κύρια σημεία της συμφωνίας
Στα κύρια σημεία της Τριμερούς Συμφωνίας Εξοπλισμού Αεροναυτιλίας, περιλαμβάνονται: α) Αντικείμενο/ρόλοι: Η ΔΑΗΚ αναλαμβάνει τη διενέργεια διεθνούς διαγωνιστικής διαδικασίας, τη σύναψη της Σύμβασης Προμήθειας Ε.Α., την επίβλεψη/διαχείριση εκτέλεσής της με συμμετοχή της ΥΠΑ και, τελικώς, τη μεταβίβαση κυριότητας/νομής/κατοχής του Ε.Α. στην ΥΠΑ, β) Τεχνικές Προδιαγραφές – Εγκρίσεις: Η ΥΠΑ συντάσσει/οριστικοποιεί τις αναλυτικές ΤΠ (ICAO/EASA/SES/EUROCONTROL), τον εκτιμώμενο προϋπολογισμό, την πηγή χρηματοδότησης και παρέχει τις τελικές εγκρίσεις (ΤΠ, RFP, σχέδιο Σύμβασης Προμήθειας Ε.Α.), γ) Διακυβέρνηση –Επιτροπές: Προβλέπονται Επιτροπή Διαγωνισμού και Επιτροπή Παρακολούθησης Προμήθειας, με πλειοψηφία στελεχών της ΥΠΑ και απαίτηση σύμφωνης γνώμης της ΥΠΑ για κρίσιμες αποφάσεις, δ) Χρηματοδότηση/πληρωμές: Η ΥΠΑ/Δημόσιο καταβάλλει στη ΔΑΗΚ τη «Δαπάνη Εξοπλισμού Αεροναυτιλίας» και το «Κόστος Διαχείρισης» της Εταιρείας (έως €5.800.000, με δυνατότητα υπέρβασης κατόπιν θετικής γνώμης της Επιτροπής Αεροναυτιλίας και έγκρισης της Διοίκησης της ΥΠΑ). Η διαδικασία πληρωμής είναι «pay-when-paid» (καταβολή στη ΔΑΗΚ πριν την εξόφληση του Αναδόχου), με δυνατότητα προκαταβολής έως 30% έναντι εγγύησης, ε) Εγγυήσεις –παραλαβές: Προβλέπονται εγγύηση προκαταβολής, καλής εκτέλεσης και καλής λειτουργίας (24 μήνες μετά την Οριστική Παραλαβή Ε.Α.), καθώς και ορόσημα πληρωμών (FAT, Master Integration, Οριστική Παραλαβή), στ) Ευθύνη/αποζημιώσεις: Ρυθμίζεται η κατανομή κινδύνων για τυχόν αποκλίσεις/καθυστερήσεις του Χρονοδιαγράμματος Αεροναυτιλίας και η αποζημίωση της Εταιρείας για δαπάνες/αξιώσεις που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητά της, με παραπομπή σε αντίστοιχες ρυθμίσεις της Σύμβασης Παραχώρησης, ζ) Διάρκεια: Η Συμφωνία ισχύει από την υπογραφή της και λήγει με την Οριστική Παραλαβή Ε.Α. και την πλήρη εκκαθάριση τυχόν εκατέρωθεν αξιώσεων.
