Προ των πυλών βρίσκεται η μετάβαση της Εγνατία Οδού, υπό καθεστώς σύμβασης παραχώρησης 35 ετών, στο σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – EGIS, μετά και την κατάθεση προς κύρωση στη Βουλή σχετικού νομοσχεδίου (τροποποίησης) ώστε έως το τέλος του 2025 να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία και να καταβληθεί το τίμημα άνω του 1,3 δισ. ευρώ, που προβλέπονταν και στον προϋπολογισμό, επιβεβαιώνοντας όσα επιπλέον αποκαλύψαμε προ εβδομάδων για επίσπευση διαδικασιών και επανέλαβε το insider.gr μόλις προ ημερών περί ολοκλήρωσης της παραχώρησης άμεσα.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο τάχιστα «άναψε πράσινο φως» στην αλλαγή της σύμβασης ώστε το κόστος πιστοποίησης των σηράγγων να αναλάβει ο παραχωρησιούχος με δαπάνη του δημοσίου. Δυνάμει πρότασης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κρίθηκε σκόπιμη η τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης, αναφορικά με ζητήματα όπως η αδειοδότηση των σηράγγων που υφίστανται επί του παραχωρούμενου αυτοκινητοδρόμου και η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των χρηστών του, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την αδυναμία επίτευξης της Ημερομηνίας Έναρξης Παραχώρησης, όπως είχε αρχικώς συμφωνηθεί.
Πρόκειται για εργασίες που σκοπό έχουν την ενίσχυση της ασφάλειας και αναβάθμιση των σηράγγων, ως σήραγγες Κατηγορίας Ε, και οι οποίες δεν ολοκληρώθηκαν από την Εγνατία Οδό. Από το προβλεπόμενο τίμημα των 1,512 δισ. ευρώ, που όμως θα προσαρμοσθεί βάσει των τρεχουσών χρηματοοικονομικών δεδομένων, ποσό 180 εκατ. ευρώ αποδίδεται σε διακριτό λογαριασμό του Δημοσίου για να χρησιμοποιηθεί ως αποζημίωση στον Παρχωρησιούχο ως δαπάνη για τις σήραγγες (ή/και τυχόν μείωση εσόδων του), στο πλαίσιο δηλαδή της αναβάθμισής τους.
Στόχος είναι η συμφωνία να έχει κλείσει πριν από τα Χριστούγεννα, ολοκληρώνοντας ένα σίριαλ που απασχόλησε την αγορά και το Δημόσιο για πάνω από μια δεκαετία.
Στη Βουλή η Εγνατία Οδός
Πλέον, σε επιτροπή της Βουλής (Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου) εκκινεί η συζήτηση του ν/σ του υπ. Υποδομών και Μεταφορών με τίτλο: α) Κύρωση Σύμβασης Παραχώρησης Υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού και τροποποίησής της, β) Κύρωση τροποποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης Υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Αττικής Οδού και γ) Κύρωση τροποποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης». Με στόχο να ψηφιστεί το συντομότερο δυνατόν και να «περάσει» ο οδικός άξονας υπό τη διαχείριση και λειτουργία των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – EGIS.
Όπως, μεταξύ άλλων, αναφέρεται από τις διατάξεις του υπόψη σχεδίου νόμου, προκαλείται επί του κρατικού προϋπολογισμού και επί του προϋπολογισμού λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.), εφάπαξ δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού, ύψους 60 εκατ. ευρώ, από την καταβολή της Χρηματοδοτικής Συμβολής του Δημοσίου, για την υλοποίηση του Έργου Παραχώρησης της Εγνατίας Οδού και των τριών κάθετων αξόνων, στην περίπτωση που η εν λόγω υποχρέωση δεν καλυφθεί με απομείωση της Αμοιβής Παραχώρησης προς τον Παραχωρητή. Επίσης, προβλέπεται δαπάνη από την υλοποίηση υποχρεώσεων του Δημοσίου έναντι του Παραχωρησιούχου (απαλλοτριώσεις, πρόσθετες κατασκευές, αποζημιώσεις για Γεγονότα Καθυστέρησης και Γεγονότα Ευθύνης του Δημοσίου, επίλυση διαφορών κ.α.), κατ’ εφαρμογή των ειδικότερων προβλέψεων της Σύμβασης Παραχώρησης Υπηρεσιών.
Στο σχετικό άρθρο με τίτλο «Λογαριασμός Χρηματοδότησης Εργασιών Σηράγγων», γίνεται αναφορά σε ποσό 180.000.000 ευρώ του τιμήματος της Σύμβασης Παραχώρησης της Εγνατίας Οδού και των τριών (3) Καθέτων Οδικών Αξόνων, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο από το Δημόσιο για τη χρηματοδότηση αποζημιώσεων. Προβλέπεται ότι οι ΓΕΚ Τέρνα/EGIS θα καταβάλλουν 1.512.700.000 ευρώ (και Ετήσια Αμοιβή), αν και το τίμημα θα προσαρμοστεί με τα νέα δεδομένα επιτοκίων και κόστους.
Η Εγνατία Οδός είναι οδικός άξονας, μήκους εξακοσίων πενήντα οκτώ (658) χιλιομέτρων, διαχωρισμένων ρευμάτων κυκλοφορίας, με πλήρη έλεγχο των προσβάσεων. Εκτείνεται από την Ηγουμενίτσα μέχρι τους Κήπους (στη συνοριακή πύλη με την Τουρκία) και διέρχεται από τη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης. Η Εγνατία Οδός συνδέεται με την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία μέσω έντεκα (11) καθέτων οδικών αξόνων. Τρεις (3) από τους οδικούς αυτούς κάθετους άξονες, με συνολικό μήκος διακοσίων είκοσι πέντε (225) χιλιομέτρων, αποτελούν μέρος της κυρούμενης σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών και ειδικότερα: α) ο οδικός άξονας Σιάτιστα – Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή που οδηγεί στην Αλβανία (Kapshtice), β) ο οδικός άξονας Χαλάστρα – Εύζωνοι που οδηγεί στη Βόρεια Μακεδονία (Gevgeli) και γ) ο οδικός άξονας Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας που οδηγεί στη Βουλγαρία (Kulata).
Στο ν/σ περιγράφονται, ανάμεσα σε άλλα, το αντικείμενο της παραχώρησης και αποτυπώνονται οι γενικές υποχρεώσεις του Παραχωρησιούχου και του Δημοσίου, καταγράφονται οι βασικές υποχρεώσεις του Παραχωρησιούχου για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την επισκευή του έργου παραχώρησης, περιγράφονται αναλυτικά ζητήματα που αφορούν στην εκτέλεση των επικείμενων εργασιών, στο σχετικό χρονοδιάγραμμα και στις προβλεπόμενες προθεσμίες, καθώς και στις ποινικές ρήτρες σε περίπτωση μη τήρησής του. Επίσης, αποτυπώνεται η διαδικασία έκδοσης αδειών για την εκτέλεση έργων και για την εν γένει λειτουργία του έργου. Προβλέπεται η συνδρομή του Δημοσίου προς τον Παραχωρησιούχο για την εξασφάλιση των απαιτούμενων αδειών, ειδικές ρυθμίσεις για τις άδειες δικτύων οργανισμών κοινής ωφέλειας και των υποστηρικτικών εγκαταστάσεων και σταθμών διοδίων, καθώς και μηχανισμός τεκμαιρόμενης έκδοσης άδειας σε περίπτωση υπέρβασης των νόμιμων προθεσμιών από τις αρμόδιες αρχές, με ορισμένες κατηγορίες αδειών που εξαιρούνται από τον μηχανισμό αυτό.
Ρυθμίζονται γενικά ζητήματα που σχετίζονται με την εκτέλεση νέων έργων του Δημοσίου κατά τη διάρκεια της Περιόδου Παραχώρησης. Προβλέπεται το δικαίωμα του Δημοσίου να μελετά και να εκτελεί έργα επί ή πλησίον του χώρου του έργου, καθορίζονται οι εξαιρέσεις κατά τις οποίες το Δημόσιο δεν δύναται να προβεί σε τέτοια έργα και τίθενται βασικές υποχρεώσεις συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ Δημοσίου και Παραχωρησιούχου. Επίσης καθορίζονται οι γενικές αρχές παράδοσης έργων του Δημοσίου προς τον Παραχωρησιούχο και η κατανομή κινδύνων που τα συνοδεύει. Προβλέπονται ο τρόπος, το χρονοδιάγραμμα και η διαδικασία χρηματοδότησης του έργου και το δικαίωμα αιτήματος αναχρηματοδότησης από το Δημόσιο ή/και τον Παραχωρητή.
Όπως επίσης αναφέρεται, κατ’ εξαίρεση, απαλλαγές από την καταβολή διοδίων τελών δύνανται να εφαρμόζονται κατόπιν σχετικής εντολής του Δημοσίου προς τον Παραχωρησιούχο, με την οποία ορίζεται η διάρκεια εφαρμογής αυτών, και η οποία σε κάθε περίπτωση δεν δύναται να υπερβαίνει τα δύο (2) έτη, με δυνατότητα παράτασης κατά ένα (1) επιπλέον έτος, κατόπιν συμφωνίας των μερών. Ο Παραχωρησιούχος δικαιούται αποζημίωσης από το Δημόσιο, για την απώλεια εσόδων ή για την αύξηση λειτουργικών εξόδων.
Ρυθμίζονται θέματα αναφορικά με το μετοχικό κεφάλαιο και τις μετοχές του Παραχωρησιούχου, τίθενται δε περιορισμοί στη δυνατότητα μεταβίβασης των μετοχών του, ενώ προβλέπονται λεπτομέρειες σχετικά με το χρηματοοικονομικό μοντέλο και προδιαγράφεται η διαδικασία για την επικαιροποίησή του. Εως την 5η επέτειο από την έναρξη παραχώρησης κάθε αρχικός μέτοχος μπορεί να μεταβιβάσει έως και το 49% των μετοχών του στον Παραχωρησιούχο, ο επικεφαλής υποχρεούται να διατηρεί έως το ίδιο χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον το 34%, ενώ θυμίζουμε ότι προβλέπεται και η εισαγωγή στο Χρηματιστήριο.
Εντός 24 μηνών ο παραχωρησιούχος οφείλει να εγκαταστήσει μικτό σύστημα διοδίων αναλογικής χρέωσης σε τμήματα του οδικού άξονα και «ανοιχτό» σε υπόλοιπα με ειδικό σύστημα αναλογικής χρέωσης (rebate, υβριδικό σύστημα) στους Α/Κ στις περιοχές Καβάλας, Θεσσαλονίκης, Σιάτιστα, Ιωάννινα, Αλεξανδρούπολη. Η τιμή διοδίων έχει οριστεί σε 0,04 ευρώ/χλμ. (πλέον ΦΠΑ). Μάλιστα, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια αναμένεται να αυξηθεί στα 0,065.
Οι προθεσμίες
Περιγράφονται αναλυτικά ζητήματα που αφορούν στην εκτέλεση των επικείμενων εργασιών, στο σχετικό χρονοδιάγραμμα και στις προβλεπόμενες προθεσμίες, καθώς και στις ποινικές ρήτρες σε περίπτωση μη τήρησής τους. Περιλαμβάνονται επίσης ρυθμίσεις για την εκπόνηση μελετών και την εκτέλεση κατασκευών εκ μέρους του Παραχωρησιούχου. Ορίζονται τμηματικές αποκλειστικές προθεσμίες, όπως π.χ. εντός 12 μηνών να κατασκευαστούν τα διόδια στην περιοχή «Πλάτανος», σε 24 μήνες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έργα σε ΣΕΑ, στηθαία ασφαλείας κ.α., όπως και για εγκατάσταση υβριδικού συστήματος διοδίων, έως 36 μήνες να έχουν γίνει εργασίες σε σήραγγες άνω των 500 μ. ή σε τμήμα του κάθετου άξονα Λαγκαδά – Σέρρες – Προμαχώνας, έως 60 μήνες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εργασίες στον κάθετο άξονα Χαλάστρα – Εύζωνοι ή σε Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών κ.α..
Οι εργαζόμενοι
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, οι υπάλληλοι που υπηρετούν με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου στην ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Εγνατία Οδός Α.Ε.» δύνανται να μεταφέρονται στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή σε δημόσιες επιχειρήσεις ή ανώνυμες εταιρείες, εποπτείας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με αίτησή τους, που υποβάλλεται στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μήνα από τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης της παρ. 3 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η Αττική Οδός και το Καστέλι
Στο ν/σ υπάρχουν και άρθρα που αφορούν στην Αττική Οδό και το νέο Αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου (Κρήτης).
Για την Αττική οδό, με την τροποποίηση της σύμβασης επαναπροσδιορίζονται οι υποχρεώσεις του Παραχωρησιούχου ως υπευθύνου επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθώς και των Βασικών Υπεργολάβων αυτού, σχετικά με τη γνωστοποίηση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Για το Καστέλι, οι τροποποιήσεις της Σύμβασης Παραχώρησης αποσκοπούν στη διευκρίνιση υφιστάμενων προβλέψεων της Σύμβασης Παραχώρησης αναφορικά με την προμήθεια και εγκατάσταση του εξοπλισμού αεροναυτιλίας του νέου αεροδρομίου ώστε αυτό να τεθεί σε λειτουργία το συντομότερο δυνατόν. Ειδικότερα:
α. Καθορίζονται τα όρια ευθύνης μεταξύ του Δημοσίου και της Εταιρείας σε περίπτωση καθυστερήσεων που σχετίζονται με την προμήθεια και εγκατάσταση του εξοπλισμού Αεροναυτιλίας από την Εταιρεία.
β. Προβλέπεται η μεταβίβαση της κυριότητας του εξοπλισμού αεροναυτιλίας, την προμήθεια και εγκατάσταση του οποίου έχει αναλάβει η Εταιρεία, από την Εταιρεία στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α.). Η εν λόγω μεταβίβαση απαλλάσσεται από κάθε φόρο, εισφορά, τέλος ή επιβάρυνση είτε αυτά προβλέπονται υπέρ του Δημοσίου είτε υπέρ οποιουδήποτε τρίτου.
γ. Παρέχεται, κατ’ εξαίρεση, η δυνατότητα ανάληψης από την Εταιρεία, κατόπιν σχετικού αιτήματος της Υ.Π.Α, της προμήθειας ή/και της εργοστασιακής συντήρησης των αναγκαίων ανταλλακτικών για τον Εξοπλισμό Αεροναυτιλίας ή/και την υλοποίηση τυχόν εργασιών συντήρησης των έργων υποδομής του Εξοπλισμού Αεροναυτιλίας.
Επίσης, παρέχεται το δικαίωμα στην εταιρεία με την επωνυμία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ», κατά την Ημερομηνία Έναρξης Περιόδου Λειτουργίας του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης, να υπεισέλθει στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της Υ.Π.Α. ως νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, που απορρέουν από τις υφιστάμενες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης στον Κρατικό Αερολιμένα Ηρακλείου «Ν. Καζαντζάκης» (ΚΛΗΚ), για την παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης στον νέο Διεθνή Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης, υπό τους προβλεπόμενους όρους και προϋποθέσεις.
Επίσης, ρυθμίζεται η ομαλή, απρόσκοπτη και άμεση μετάβαση της παροχής των κρίσιμων υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης (ground handling) από τον υφιστάμενο Κρατικό Αερολιμένα Ηρακλείου «Ν. Καζαντζάκης» (ΚΑΗΚ) στον νέο Διεθνή Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης (ΔΑΗΚ) στο Καστέλι, κατά την έναρξη λειτουργίας του νέου αεροδρομίου. Η ρύθμιση αυτή είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της επιχειρησιακής συνέχειας και την αποφυγή οποιουδήποτε κενού στην παροχή των εν λόγω υπηρεσιών, το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην αεροπορική κίνηση και την εξυπηρέτηση των αεροπορικών εταιρειών και των επιβατών από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του νέου αερολιμένα.
