Ροή
Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023 εκτιμάται ότι θα έχουμε αναδόχους στα 6 μεγάλα σιδηροδρομικά έργα συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ που προωθεί η ΕΡΓΟΣΕ, σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και μεταφορών, μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου. Μέσα στο προσεχές τρίμηνο οι σχετικοί διαγωνισμοί, μέσω των οποίων θα συνδεθούν μεγάλα λιμάνια της χώρας με το βασικό σιδηροδρομικό δίκτυο, θα περάσουν στην επόμενη φάση, αυτή του διαλόγου, ανάμεσα σε εταιρείες και φορείς όπου, με τη βοήθεια συμβούλων, θα «χαραχτεί» η βέλτιστη τεχνική λύση. Ως ορίζοντας ολοκλήρωσης των εργασιών αυτών των projects έχει τεθεί το τέλος του 2027.
Αυτό είναι το βασικό χρονοδιάγραμμα για τα 6 projects (που διεκδικούν ΑΒΑΞ-Alstom, ΤΕΡΝΑ-Intrakat, ΕΛΛΑΚΤΩΡ-Μυτιληναίος), όπως και επισήμως το έθεσε επί τάπητος η διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ, υπό τον CEO, Χρ. Βίνη, σε χτεσινή παρουσίαση προς τα μέσα ενημέρωσης, όπου έγινε και ένας απολογισμός του σημαντικότατου έργου του φορέα την τελευταία διετία αλλά και ενημέρωση για τις τρέχουσες εργολαβίες όπως και για την επόμενη ημέρα του.
Η ΕΡΓΟΣΕ τα τελευταία δύο χρόνια σχεδιάζει και υλοποιεί έργα με ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα, που αλλάζουν άρδην το τοπίο των επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών στη χώρα μας. Εμβληματικά έργα που δημιουργούν υπεραξία για την κοινωνία και την εθνική οικονομία, ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας και ταυτόχρονα εξυπηρετούν τον στρατηγικό στόχο μετατροπής της σε διαμετακομιστικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Με τον Χρήστο Βίνη στο τιμόνι της από τον Οκτώβριο του 2019, έθεσε σε εφαρμογή ένα νέο πλάνο αναδιάρθρωσης της εταιρείας, με στόχο τον εκσυγχρονισμό των εταιρικών διαδικασιών και λειτουργιών και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησης. Μεταξύ άλλων, αυξήθηκε η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων για την υλοποίηση των έργων, με τον ρυθμό ανάπτυξης να επιστρέφει σε θετικό πρόσημο μετά από 5 χρόνια.
Προφανώς, τα έργα του ανταγωνιστικού διαλόγου είναι τα πλέον σημαντικά. Η αξιοποίηση της μεθόδου του Ανταγωνιστικού Διαλόγου για την ταχύτερη δυνατή υλοποίηση των έργων αυτών, αποτελεί στρατηγική απόφαση ύψιστης σημασίας. Επελέγη ο Ανταγωνιστικός Διάλογος ως η βέλτιστη διαγωνιστική διαδικασία, με στόχο να σχεδιαστούν άρτια τεχνικά έργα και παράλληλα να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ωρίμανσης και κατασκευής τους. Τα έργα θα συγχρηματοδοτούνται από προγράμματα της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου του ΕΣΠΑ, καθώς και του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη 2» (Connecting Europe Facility - CEF 2) 2021 -2027 (ύψους 4 δις ευρώ, αλλά υπάρχουν και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία). Τα έργα συνδέουν τους λιμένες της Πάτρας, του Λαυρίου, της Ραφήνας, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης με το τρένο και ενισχύουν τη διασυνοριακή σιδηροδρομική σύνδεση με την υπόλοιπη νοτιοανατολική Ευρώπη. Στο σύνολο τους συνιστούν έργα με σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα για τη χώρα μας, που αναβαθμίζουν την ανταγωνιστικότητα των λιμένων και της ελληνικής οικονομίας.
Για την επιτυχημένη υλοποίηση του σχεδιασμού απαιτείται να πλαισιωθεί το έμπειρο προσωπικό της ΕΡΓΟΣΕ από το απαραίτητο εξιδεικευμένο στελεχιακό δυναμικό. Όπως έχει αποκαλύψει το insider, έρχονται διαγωνισμοί για 6 project managers και 1 construction, με τους πρώτους να αναλαμβάνουν να υποβοηθήσουν την ΕΡΓΟΣΕ στα 6 έργα του ανταγωνιστικού διαλόγου και τον τελευταίο για τις υφιστάμενες εργολαβίες – συμβάσεις. Πρόκειται για διαγωνισμό ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ. Η ΕΡΓΟΣΕ προχωρά στη διενέργεια διαγωνισμών για την ανάθεση Τεχνικών και Νομικών Συμβούλων που θα συνδράμουν σε όλα τα στάδια του Ανταγωνιστικού Διαλόγου. Αυτή την περίοδο ολοκληρώνει τη σύνταξη τευχών δημοπράτησης για Υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου - Project Management. Αφορούν στην συνολική εποπτεία της οριστικής μελέτης και κατασκευής των έργων από τους τελικούς Αναδόχους του Ανταγωνιστικού Διαλόγου.
Η διοίκηση Χρήστου Βίνη έχει προωθήσει μέχρι σήμερα σειρά παρεμβάσεων, οι οποίες διασφαλίζουν την έγκαιρη υλοποίηση των σιδηροδρομικών έργων, όπως:
- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ: Με βάση το μέχρι πρότινος ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, για την κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης απαιτούνταν χρονικό διάστημα έως και 7 ετών, ενώ πλέον, με τις παρεμβάσεις που θεσπίστηκαν, απαιτείται 1 έτος για την έκδοση της απόφασης.
- ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΑΔΕΙΩΝ: Αντίστοιχα, για την έκδοση οικοδομικών αδειών απαιτούνταν έως και 11 έτη, ενώ πλέον χρειάζονται μόλις 2 μήνες.
Να σημειωθεί ότι δρομολογήθηκε η επανεκκίνηση των συμβάσεων που αφορούν στην εγκατάσταση ειδικών σιδηροδρομικών συστημάτων (Σηματοδότηση, ETCS κλπ.) στη σιδηροδρομική γραμμή Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνα, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση της μείωσης του χρόνου διαδρομής (3 ώρες και 15 λεπτά). Αξίζει να αναφερθεί πως έχουν ήδη δοθεί για χρήση στον ΟΣΕ με ΔΠΧ τα εξής τμήματα: ΠΛΑΤΥ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΚΑ – ΟΙΝΟΗ ΚΑΙ ΣΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ. Εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί εντός του 2022.
Παράλληλα με τα έργα του Ανταγωνιστικού Διαλόγου, δημοπρατήθηκαν επτά έργα ύψους €515,3 εκατ. με μειοδοτικούς διαγωνισμούς, που αφορούν κυρίως την επέκταση της ηλεκτροκίνησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας (Ηλεκτροκίνηση του τμήματος Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα, Κατασκευή Σιδηροδρομικής Στάσης στο Νέο Παντελεήμονα Πιερίας, Εγκατάσταση συστήματος σηματοδότησης στη γραμμή Θεσσαλονίκη – Ειδομένη, Εγκατάσταση συστήματος ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης στη γραμμή Λάρισα – Βόλος, Δεύτερη φάση ανάπτυξης του Κεντρικού Σιδηροδρομικού Σταθμού της Αθήνας κ.α.).
Στο πλαίσιο των δεσμεύσεων της διοίκησης της ΕΡΓΟΣΕ (στο πλάνο των 100 ημερών), ολοκληρώθηκαν οι εργασίες και δόθηκε σε λειτουργία η σιδηροδρομική γραμμή στο τμήμα Κιάτο - Αίγιο (Ροδοδάφνη). Έτσι διασφαλίστηκαν τα κοινοτικά κονδύλια που είχαν απορροφηθεί για το έργο και αποφεύχθηκε δημοσιονομική διόρθωση ύψους €500 εκατ.
Παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές σχεδίασης της νέας σιδηροδρομικής γραμμής για το τμήμα Ρίο - Πάτρα, ενός σημαντικού έργου που θα διασυνδέσει ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας με το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Ολοκληρώθηκε το έργο κατασκευής του πλέον σύγχρονου εμπορευματικού κέντρου της χώρας στο Θριάσιο Πεδίο και παραδόθηκε προς χρήση στον ΟΣΕ.
Επίσης, η διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ σημείωσε ότι προσεχώς, και μέσα στο 2023, θα ολοκληρωθεί και παραδοθεί στον ΟΣΕ και στους χρήστες η γραμμή στο Λουτράκι, έργο που παρουσίασε καθυστερήσεις λόγω απαλλοτριώσεων, καταπατήσεων κ.λπ. Το εν λόγω σιδηροδρομικό έργο, η γραμμή Ισθμού-Λουτρακίου, είχε «παγώσει» τα τελευταία χρόνια και κινδύνευε να γίνει «στοιχειωμένο», ετοιμάζεται εκ νέου «να μπει στις ράγες», όπως είχε αποκαλύψει τον περασμένο Σεπτέμβριο το insider (παλιά ανάδοχος είχε ανακηρυχθεί κοινοπραξία υπό τον όμιλο Μυτιληναίου).
Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Βίνη, με την ολοκλήρωση (β’ εξάμηνο 2022) έργων στη γέφυρα του Γαλλικού ποταμού (κεντρική Μακεδονία), δεν θα υπάρχει «ανοιχτή εργολαβία» στη σημαντική γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη (δεν γίνεται λόγος για αναβαθμίσεις, αλλά για νέα κατασκευή).
Ανάμεσα σε όσα έκανε η διοίκηση του φορέα, αξίζει να συμπεριλάβουμε ενέργειες και παρεμβάσεις όπως: Δασική νομοθεσία, Διευθέτηση αντιπαραθέσεων μεταξύ τοπικών κοινοτήτων, Τροποποιήσεις ρυμοτομικών σχεδίων, Αλληλεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων, Προϋπολογισμούς δημοπρατήσεων, Επικαιροποίηση μελετών Ανάλυσης Οφέλους-Κόστους, Ζητήματα σχετικά με την περιβαλλοντική νομοθεσία και άλλες αδειοδοτήσεις, Αντιμετώπιση θεομηνίας Ιανός.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και η αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τομέα της χώρας, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται ο σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ, τόσο ως προς την παραγωγή έργων, όσο και διοικητικά, όπως ήδη έχει αναδείξει το insider. Στόχος είναι η άρση εμποδίων και περαιτέρω αύξηση του ρυθμού παραγωγής των σιδηροδρομικών έργων. Οι δύο εταιρείες αναμένεται να λειτουργούν με αυτοτέλεια έως το τέλος του 2023, ενώ ο διαχωρισμός των δύο εταιρειών θα υλοποιηθεί με νόμο, μάλλον εντός του 2022. Η ΕΡΓΟΣΕ, ως ο κατασκευαστικός βραχίονας του σιδηροδρόμου, θα επικεντρωθεί στην ανάληψη νέων έργων υποδομής, δηλαδή νέες χαράξεις, επεκτάσεις του υφιστάμενου δικτύου και αναβαθμίσεις.
Η ΕΡΓΟΣΕ είναι μια από τις πρώτες ΔΕΚΟ που θα αξιοποιήσει την καινοτόμα εφαρμογή Building Information Modelling (ΒΙΜ), κάνοντας πράξη τον ψηφιακό μετασχηματισμό της κατασκευής των έργων για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Η αξιοποίηση καινοτόμων λύσεων για τη διασφάλιση της αρτιότητας των τεχνικών λύσεων αποτελεί βασικό ζητούμενο για την ΕΡΓΟΣΕ και σε αυτή την κατεύθυνση, εισάγουμε το ΒΙΜ στα μεγάλα σιδηροδρομικά έργα του Ανταγωνιστικού Διαλόγου.
Να σημειωθεί ότι η διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ δίνει μεγάλη έμφαση στα ζητήματα Εταιρικής Διακυβέρνησης (Governance), εξασφαλίζοντας ότι η λειτουργία και οι δραστηριότητές της συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος και την ευημερία του κοινωνικού συνόλου.
Επίσης, επιδιώκει την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων που προκύπτουν για το περιβάλλον από την κατασκευή των σιδηροδρομικών έργων, με τον κατάλληλο προγραμματισμό ενεργειών τόσο κατά το στάδιο της μελέτης, όσο και κατά την κατασκευή ενός έργου. Για όλα τα έργα εκπονούνται Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, και εξασφαλίζονται οι αντίστοιχες αδειοδοτήσεις, όπως άλλωστε απαιτείται από την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Iδιαίτερη έμφαση δίνεται στα σιδηροδρομικά τμήματα που διέρχονται από προστατευόμενες περιοχές, οι οποίες έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura2000.
Με βάση τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων επιλέγονται τεχνικές λύσεις ευνοϊκές για το περιβάλλον, όπως: Σήραγγες ή τεχνικά υπόγειας διέλευσης αντί για μεγάλα ορύγματα. Γέφυρες αντί για μεγάλα επιχώματα. Τεχνικά διέλευσης για την πανίδα της περιοχής με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την περιοχή προστασίας του λύκου στη Στερεά Ελλάδα. Κατασκευή έργων αντιπλημμυρικής προστασίας του σιδηροδρομικού έργου και των γύρω περιοχών. Μόνιμη φύτευση για προστασία πρανών ορυγμάτων και επιχωμάτων από διάβρωση ή/και αποκατάσταση περιβάλλοντος χώρου. Έργα αποκατάστασης των θιγόμενων περιοχών (ηχοπετάσματα για προστασία αστικού περιβάλλοντος από θόρυβο, αστική ανάπλαση μετά το τέλος των έργων, πολεοδομικές ρυθμίσεις, φυτοτεχνικές εργασίες για αποκατάσταση περιβάλλοντος χώρου κ.α.).
