Έτοιμες θα είναι έως το τέλος του 2026 οι πρώτες κοινωνικές κατοικίες που θα προκύψουν από την αξιοποίηση ανενεργών στρατοπέδων, ενώ τα διαμερίσματα που θα κατασκευάσουν ιδιώτες μέσω του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής θα ολοκληρωθούν το 2028.
Σύμφωνα με το νόμο για την Κοινωνική Αντιπαροχή, ιδιώτες θα κατασκευάσουν σπίτια σε δημόσια κτίρια και οικόπεδα που μέχρι σήμερα έμεναν ανεκμετάλλευτα και θα παραχωρούνται με χαμηλό ενοίκιο σε νέους, οικογένειες και ευάλωτα νοικοκυριά. Από τα νέα διαμερίματα που θα προκύψουν, τουλάχιστον το 30% θα μείνει στο Δημόσιο και τα υπόλοιπα διαμερίσματα θα διατίθενται στην αγορά προς πώληση ή ενοικίαση, ενισχύοντας το οικιστικό απόθεμα της χώρας.
Οι δικαιούχοι κοινωνικών κατοικιών, θα επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ, με βάση κοινωνικά κριτήρια που θα εξειδικευτούν με την έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης. Στα κριτήρια αυτά, θα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το εισόδημα, η περιουσιακή και η οικογενειακή κατάσταση, η ηλικία τέκνων των δικαιούχων και η τυχόν ύπαρξη ποσοστού αναπηρίας.
Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, το υπουργείο μελετά τη διεύρυνση των δικαιούχων και σε πολίτες που είναι «στεγαστικά ευάλωτοι», το εισόδημά τους δηλαδή δεν τους επιτρέπει να καταβάλουν τα υψηλά ενοίκια της αγοράς. Ακόμη και αν δεν συγκαταλέγονται στους ευάλωτους με τη στενή έννοια του όρου (να λαμβάνουν τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ), δίνουν το μεγαλύτερο μέρος του μισθού τους για τη στέγαση. Κάτι τέτοιο άλλωστε υπήρξε καθολική απαίτηση εκείνων που συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου.
Το κοινωνικό μίσθωμα θα είναι αρκετά χαμηλότερο από τα ενοίκια της αγοράς καθώς θα καθορίζεται με βάση το εισόδημα του ενοικιαστή, την αξία του ακινήτου (με βάση την εκάστοτε περιοχή) ή και τα δύο μαζί, όπως γίνεται σε αντίστοιχα ευρωπαϊκά μοντέλα. Δεν θα το ορίζει ο κατασκευαστής, ωστόσο θα το εισπράττει, εξασφαλίζοντας με αυτό το αντίτιμο την συντήρηση των κατοικιών, ώστε να διατηρείται η αξία τους και να εξασφαλίζεται η ποιότητα ζωής των ενοίκων.
Για τον λόγο αυτό στο νόμο προβλέπεται η δυνατότητα διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών να ανατίθεται σε ιδιώτη, στο πλαίσιο της σύμβασης Κοινωνικής Αντιπαροχής. Θα του παραχωρείται δηλαδή η εκμετάλλευση και η φροντίδα του ακινήτου, είτε είναι ο ίδιος ο κατασκευαστής, είτε άλλος ιδιώτης (κατόπιν διαγωνισμού). Στη διαχείριση αυτή, θα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες τακτικής συντήρησης και επισκευών, έτσι ώστε το απόθεμα κοινωνικών κατοικιών να παραμένει σε καλή κατάσταση και να μπορεί να επαναδιατεθεί σε νέους δικαιούχους.
Η διάρκεια της μίσθωσης θα είναι 10ετής με δυνατότητα εξαγοράς μέρους των κοινωνικών κατοικιών μετά από 10 χρόνια («rent to own»). Το βασικό ποσοστό που ανήκει στο Δημόσιο (τουλάχιστον το 30%) θα παραμένει πάντα στην κυριότητά του για χρήση κοινωνικής κατοικίας.
Οικίες στα ανενεργά στρατόπεδα
Η συνεργασία του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα «δώσει» περίπου 2.000 διαμερίσματα. Το 25% αυτών θα παραδοθούν προς χρήση στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και το υπόλοιπο 75% θα διατεθεί για κοινωνικές κατοικίες.
Η κυριότητα των οικοπέδων και των κτιρίων θα παραμείνει στο ΥΕΘΑ, ενώ στα μισθωμένα διαμερίσματα θα μπορούν να στεγαστούν πολίτες κατόπιν διαδικασίας μοριοδότησης.
Τα τρία στρατόπεδα που θα ανεγερθούν τα σπίτια και θα αποδοθούν στη συνέχεια στους πολίτες που δεν έχουν πρώτη κατοικία, είναι τα εξής:
- Στρατόπεδο Καραΐσκάκη στο Χαϊδάρι Αττικής: Έκταση 145 στρεμμάτων περίπου (2 ή 3 γεωτεμάχια), κατασκευή 58 συγκροτημάτων των 12 διαμερισμάτων, δηλαδή συνολικά 696 διαμερίσματα.
- Στρατόπεδο Ζιάκα στο Δήμο Κορδελιού – Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη: Έκταση 128 στρεμμάτων περίπου (1 γεωτεμάχιο), κατασκευή 50 συγκροτημάτων των 12 διαμερισμάτων, δηλ. συνολικά 600 διαμερίσματα.
- Στρατόπεδο Μανουσογιαννάκη στην Πάτρα: Έκταση 150 στρεμμάτων (1 γεωτεμάχιο), κατασκευή 60 συγκροτημάτων των 12 διαμερισμάτων, δηλ. συνολικά 720 διαμερίσματα.
