Η ετήσια Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα (COP30) είναι μόλις λίγους μήνες μακριά αλλά η πρόοδος που καταγράφουν οι κυβερνήσεις των κρατών στην επικαιροποίηση των πολιτικών τους είναι αργή. Και οι 197 χώρες που ανήκουν στα Ηνωμένα Έθνη έπρεπε να έχουν υποβάλει ενημερωμένα εθνικά σχέδια για το κλίμα στον ΟΗΕ μέχρι τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους. Αυτά τα σχέδια περιγράφουν πώς κάθε χώρα θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σύμφωνα με τη νομικά δεσμευτική διεθνή Συμφωνία του Παρισιού (η οποία δεσμεύει όλους τους υπογράφοντες να περιορίσουν την ανθρωπογενή υπερθέρμανση του πλανήτη σε όχι περισσότερο από 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα).
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, μόνο 25 χώρες, που καλύπτουν περίπου το 20% των παγκόσμιων εκπομπών, έχουν υποβάλει τα σχέδιά τους, γνωστά ως Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές ενώ 172 κράτη δεν έχουν υποβάλλει σχέδια.
Οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές θεωρούνται σημαντικές για τον καθορισμό των βραχυπρόθεσμων έως μεσοπρόθεσμων δεσμεύσεων των χωρών για την κλιματική αλλαγή. Παρέχουν επίσης μια κατεύθυνση πορείας που μπορεί να διαμορφώσει ευρύτερες πολιτικές αποφάσεις και επενδύσεις. Η ευθυγράμμιση των σχεδίων για το κλίμα με τους αναπτυξιακούς στόχους θα μπορούσε να σώσει 175 εκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια.
Η επιστημονική ομάδα του Piers Forster δημοσίευσε την ετήσια έκθεση για τους Δείκτες της Παγκόσμιας Κλιματικής Αλλαγής, η οποία παρέχει μια επισκόπηση της κατάστασης του κλιματικού συστήματος. Βασίζεται σε υπολογισμούς των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, στο πώς αυτά συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα, στο πώς αυξάνονται οι θερμοκρασίες στο έδαφος και σε ποιο βαθμό αυτή η θέρμανση έχει προκληθεί από τον άνθρωπο.
Η έκθεση εξετάζει επίσης πώς εντείνονται οι ακραίες θερμοκρασίες και οι βροχοπτώσεις, πόσο ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας και πόσο διοξείδιο του άνθρακα μπορεί ακόμη να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα πριν η θερμοκρασία του πλανήτη ξεπεράσει τους στόχους του Παρισιού. Αυτό είναι σημαντικό επειδή η διατήρηση του ορίου εντός του 1,5°C είναι απαραίτητη για να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τη σχετική ανάλυση, η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη έφτασε τους 1,36°C το 2024. Αυτό αύξησε τις μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες (ένας συνδυασμός ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης και φυσικής μεταβλητότητας στο κλιματικό σύστημα) στους 1,52°C. Με άλλα λόγια, ο κόσμος έχει ήδη φτάσει σε ένα επίπεδο όπου η θερμοκρασία έχει αυξηθεί τόσο πολύ που δεν μπορεί να αποφύγει σημαντικές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή.
Ο πλανήτης θερμαίνεται επικίνδυνα
Παρόλο που οι παγκόσμιες θερμοκρασίες του περασμένου έτους ήταν πολύ υψηλές, ήταν επίσης ανησυχητικά ασυνήθιστες. Τα συνεχιζόμενα υψηλά επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έχουν οδηγήσει σε αυξανόμενες ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι αυξανόμενες θερμοκρασίες να καταναλώνουν γρήγορα τον εναπομείναντα προϋπολογισμό άνθρακα (την ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου που μπορούν να εκπεμφθούν εντός συμφωνημένου χρονικού διαστήματος). Αυτός θα εξαντληθεί σε λιγότερο από τρία χρόνια με τα τρέχοντα επίπεδα εκπομπών.
Ταυτόχρονα, τα ακραία κλιματικά φαινόμενα εντείνονται, φέρνοντας μακροπρόθεσμους κινδύνους και κόστος στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στους ανθρώπους. Η αφρικανική ήπειρος αντιμετωπίζει τώρα την πιο θανατηφόρα κλιματική κρίση της τελευταίας δεκαετίας.
Όμως, όταν πρόκειται για το κλίμα, η ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής συχνά ξεπερνά τα διαθέσιμα δεδομένα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να ληφθούν γρήγορες αποφάσεις. Αν αντιμετωπίζαμε τα κλιματικά δεδομένα όπως κάνουμε με τις οικονομικές εκθέσεις, θα ακολουθούσε πανικός μετά από κάθε ενημέρωση. Αλλά ενώ οι κυβερνήσεις αλλάζουν τακτικά όταν αντιμετωπίζουν οικονομική ύφεση, έχουν αντιδράσει πολύ πιο αργά σε αυτά που μας λένε οι βασικοί κλιματικοί δείκτες.
Καθώς περισσότερες χώρες αναπτύσσουν τα σχέδιά τους για το κλίμα θα πρέπει να ανεβάσουν ταχύτητες. Οι κυβερνήσεις πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση σε αξιόπιστα κλιματικά δεδομένα, ώστε να μπορούν να αναπτύσσουν ενημερωμένα εθνικά σχέδια για το κλίμα. Τα εθνικά σχέδια για το κλίμα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη μια παγκόσμια προοπτική. Αυτό είναι πραγματικά σημαντικό για τη δικαιοσύνη και την ισότητα. Για παράδειγμα, οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να αναγνωρίσουν ότι έχουν εκπέμψει περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου και να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην παρουσίαση φιλόδοξων προσπαθειών μετριασμού και στην παροχή χρηματοδότησης σε άλλες χώρες για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και την προσαρμογή τους.
Στην Αφρική, ο ΟΗΕ φιλοξενεί την Εβδομάδα Κλίματος της UNFCCC στην Αντίς Αμπέμπα τον Σεπτέμβριο. Εκτός από τον σχεδιασμό για την COP30, θα πραγματοποιηθούν συνεδρίες σχετικά με την πρόσβαση στη χρηματοδότηση για το κλίμα και τη διασφάλιση ότι η μετάβαση σε μηδενικές ανθρωπογενείς εκπομπές άνθρακα έως το 2050 (μηδενικές καθαρές εκπομπές). Η σύνοδος κορυφής στοχεύει επίσης να υποστηρίξει τις χώρες που εξακολουθούν να εργάζονται στα εθνικά τους σχέδια για το κλίμα.
Εάν εφαρμοστούν εθνικά καθορισμένες συνεισφορές, ο ρυθμός της κλιματικής αλλαγής θα επιβραδυνθεί. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τις χώρες - και τις οικονομίες - που βρίσκονται επί του παρόντος στην πρώτη γραμμή κατά της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για μια λειτουργική παγκόσμια κοινωνία.
