Ροή
Στα επίπεδα των 290 ευρώ/τ.μ. τον μήνα φτάνουν τα ενοίκια σε prime εμπορικούς χώρους στην «φημισμένη» και ακριβότερη retail πιάτσα της Αθήνας, την οδό Ερμού, στο τέλος του 2023, έναντι 280 ευρώ/τ.μ. στα τέλη του 2022 (και 260 ευρώ/τ.μ. την διετία 2020-2021 και 280 ευρώ το 2019), με την απόδοση (prime yields) να ανέρχεται σε 5,25% από 5,5% στο Q4 2022 (5,55% αμέσως πριν και 6,7%-6,9% την περίοδο 2019 – 2016). Ακολουθεί η Γλυφάδα με 150 ευρώ ανά τ.μ./μήνα, ενώ από κοντά βρίσκεται η Τσιμισκή, με μισθώματα ύψους 145 ευρώ ανά τ.μ.
Ο όγκος των επενδύσεων στο retail έφθασε στο επίπεδο ρεκόρ των 180 εκατ. ευρώ στο 4ο τρίμηνο του 2023 με το κλίμα να παραμένει θετικό για τον κλάδο. Η σημαντικότερη συναλλαγή του τριμήνου ήταν η πώληση του Smart Park (GLA 50.592 τ.μ.) του γνωστού retail park, από την REDS (Ελλάκτωρ) στην Trade Estates έναντι 110 εκατ. ευρώ (on a debt-free-cash-free basis).
Επίσης, η Εθνική Τράπεζα απέκτησε χαρτοφυλάκιο καταστημάτων από την PRODEA Investments (επαναγορά χαρτοφυλακίου το οποίο αφορούσε ακίνητα που χρησιμοποιούσε ήδη η τράπεζα). Αυτά αναφέρονται σε σχετική ανάλυση της Cushman&Wakefield Proprius, της εξειδικευμένης εταιρείας παροχής υπηρεσιών ακινήτων, για το real estate και ειδικότερα το retail. Στην ανάλυση γίνεται λόγος για pipeline έργων στο retail επιφάνειας 110.000 τ.μ. (στην Αθήνα).
Οι γνωστές εμπορικές φίρμες που έπιασαν πόστο ή άνοιξαν νέα καταστήματα
Όπως σημειώνεται, η ευρύτερη μισθωτική δραστηριότητα, με γνώμονα τα θετικά στοιχεία πωλήσεων, την όρεξη για νέους χώρους καταστημάτων, παρέμεινε εύρωστη καθ' όλη τη διάρκεια του τριμήνου, με «όχημα» την οικονομική ανάκαμψη, την τουριστική ζήτηση, με το κέντρο της πόλης να παρουσιάζει αύξηση της ζήτησης λόγω της περιορισμένης προσφοράς σε προνομιακούς χώρους (prime spaces). Το λιανικό εμπόριο με γνώμονα την αξία και την ευκολία συνεχίζει να αποδίδει καλά. Στο τελευταίο τρίμηνο του 2023 καταγράφηκαν 50 συναλλαγές λιανικής στην χώρα, στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο τρίμηνο. Το λιανικό εμπόριο συνέχισε να κυριαρχεί, αντιπροσωπεύοντας την πλειοψηφία των νέων εγκαινίων.
Στα αξιοσημείωτα εγκαίνια και deals σε high streets περιλαμβάνονται τα τρία νέα καταστήματα Holland & Barrett στην Αθήνα σε Χαλάνδρι, Νέα Σμύρνη και Ελληνικό, ένα κατάστημα Oysho στην οδό Τσιμισκή Θεσσαλονίκης, ενώ άνοιξε κατάστημα Pandora στην Κηφισιά και σύντομα αναμένεται νέο στην Γλυφάδα. Επίσης, η λίστα περιλαμβάνει δύο καταστήματα Funky Buddha σε Χαλάνδρι και Σπάρτη, δύο νέα καταστήματα Cosmos Sports σε Γλυφάδα και Πειραιά, δεύτερο κατάστημα Attrattivo στην Ερμού και νέο Samsonite στον Πειραιά.
Μετά τη λειτουργία καταστήματος στο Αεροδρόμιο Αθηνών, η «φίρμα» Antetokounbros άνοιξε ένα κατάστημα στην οδό Ερμού και η μάρκα Heaven on Earth στο City Link στο κέντρο της Αθήνας. Στις άλλες μορφές αγορών, η Gant άνοιξε νέο κατάστημα στο εμπορικό κέντρο The Mall, κατάστημα Jott άνοιξε στο Golden Hall, ένα νέο κατάστημα Prenatal στο Florida retail park (Θεσσαλονίκη), ενώ τρία νέα καταστήματα άνοιξαν στο Fashion City outlet στη Λάρισα.
Στον τομέα της F&B, το Cova Astir Marina είναι η νέα προσθήκη του ιστορικού μιλανέζικου Pasticceria Cova, μέλος της LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton Group από το 2013, και το Cafè Barbera έχει ανοίξει το πρώτο κατάστημα στην Ελλάδα, μια κίνηση που σηματοδοτεί το ντεμπούτο του Mini store concept στην Ευρώπη. Το Pret A Manger άνοιξε το πρώτο του κατάστημα στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης ενώ θα ακολουθήσουν άλλα τρία στα αεροδρόμια σε Μύκονο, Κω και Ζάκυνθο.
Ποια είναι τα ενοίκια σε prime περιοχές
Όπως προκύπτει από τη σχετική ανάλυση, στο Κολωνάκι τα prime rents ανέρχονται σε 105 ευρώ/τ.μ. τον μήνα και τα prime yields σε 6,4%.
Στα νότια προάστια και ειδικότερα στη Γλυφάδα, το ενοίκιο για προνομιακούς χώρους ανέρχονταν στο τέλος του 2023 σε 150 ευρώ/τ.μ. τον μήνα από 135 ευρώ/τ.μ./μήνα στο τέλος 2022, ενώ η απόδοση έφτασε στο 6% (όσο και στο 2022, στο 6,25% την περίοδο 2020-2021 και σχεδόν 7% πιο πριν).
Στην Κηφισιά τα prime rents ανέρχονται σε 110 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως (όσο και τα προηγούμενα έτη) ενώ η απόδοση έφτασε στο 6,5%.
Στον Πειραιά τα prime rents ανέρχονται σε 95 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως (τα προηγούμενα έτη μεταξύ 75-85 ευρώ/τ.μ.) ενώ η απόδοση έφτασε στο 6,5%.
Στη Θεσσαλονίκη, επί της Τσιμισκή οι μισθώσεις ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 145 ευρώ/τ.μ. τον μήνα (135 ευρώ/τ.μ. στο τέλος 2022, 125 ευρώ/τ.μ. το 2021 και 135-140 ευρώ νωρίτερα) με τα yields να «γράφουν» 6% (όσο και το 2022-2020, στο 6,5% με 7% τα αμέσως προηγούμενα χρόνια).
Τέλος, στην Πάτρα στο τέλος 2023 τα ενοίκια στο retail ήταν στα 75 ευρώ/τ.μ./μήνα και η απόδοση στο 6,5%, ενώ στο ηράκλειο τα ενοίκια ήταν στα 90 ευρώ/τ.μ./μήνα και η απόδοση στο 6,5%.
Οι συναλλαγές – κατασκευές «κλειδί»
Πέραν των συναλλαγών που αναφέρθηκαν στην αρχή, η Cushman&Wakefield Proprius ξεχωρίζει για το Q4 2023 μισθώσεις (new leases) όπως των Pepco (Καλαμάτα, 480 τ.μ.), Attrattivo (Ερμού, 298 τ.μ.), Kering group (Μύκονος, 226 τ.μ.), Kiko Milano (Νέα Σμύρνη, 265 τ.μ.), Nike (Ερμού, 775 τ.μ.), Guess (River West, 110 τ.μ.), Pandora (Γλυφάδα, 324 τ.μ.), Admiral (Πάτρα, 500 τ.μ.).
Στα έργα που ολοκληρώθηκαν το 2023 (KEY CONSTRUCTION COMPLETIONS YTD 2023) ξεχωρίζει το Mixed use Building (5.208 τ.μ.) στο Χαλάνδρι με μισθωτές AV S/M, Mc Donald's, με developer την Ten Brinke, αλλά και το γνωστό project Astir Marina στη Βουλιαγμένη (χώροι 4.800 τ.μ.) με μισθωτές όπως οι Cova (LVMH), Bottega Veneta και Yves Saint Laurent, που υλοποίησε η Astir Palace Vouliagmeni SA - AGC Equity Partners.
