Μετά την τεχνητή νοημοσύνη και τον κλάδο αμυντικών εξοπλισμών, αναδύεται ακόμη ένα «καυτό» πεδίο από πλευράς χρηματιστηριακής αξίας, αυτό των σπάνιων γαιών. Η γεωπολιτική καλά κρατεί και η αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας έχει αναγάγει τα κρίσιμα ορυκτά σε στρατηγικό διαπραγματευτικό «όπλο» που ήρθε για να μείνει.
Με την Κίνα να έχει την πρωτοκαθεδρία σε αυτό το έντονο σημείο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού, η Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ σπεύδει να καλύψει το έδαφος όχι μέσω εισαγωγών αλλά μέσω εξορυκτικών εργασιών σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Γι΄αυτό το λόγο άλλωστε, θέλει να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας, ενός νησιού πλούσιου σε κοιτάσματα σπάνιων γαιών και όχι μόνο, έχει εξασφαλίσει με την Ουκρανία συμφωνία για προμήθεια σπάνιων γαιών και έχει κάνει τεράστιες επενδύσεις σε εταιρείες του κλάδου.
Eντυπωσιακή άνοδος των μετοχών
Η ανάδειξη των κρίσιμων ορυκτών ως νέου πεδίου γεωπολιτικής αντιπαράθεσης συνέπεσε με μια εντυπωσιακή άνοδο των μετοχών εξορυκτικών εταιρειών σπανίων γαιών που είναι εισηγμένες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παρά τη μερική διόρθωση των τελευταίων εβδομάδων, η μετοχή της Critical Metals έχει ενισχυθεί κατά 241% τους τελευταίους τρεις μήνες, ενώ οι NioCorp Developments, Energy Fuels και Idaho Strategic Resources έχουν επίσης εκτοξευθεί πάνω από 100% στο ίδιο διάστημα.
Τα κέρδη είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά σε ετήσια βάση: η Energy Fuels έχει δει την τιμή της μετοχής της να τετραπλασιάζεται στους πρώτους δέκα μήνες του έτους, ενώ η NioCorp Developments έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί.
Ο Τόνι Σέιτζ, διευθύνων σύμβουλος της Critical Metals, η οποία διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σπανίων γαιών παγκοσμίως στη νότια Γροιλανδία, χαρακτήρισε την άνοδο των αμερικανικών μετοχών του κλάδου ως ένδειξη «μεγάλης αγοράς σε άνθηση».
- Δείτε επίσης: Ευκαιρίες ανάπτυξης για την Ελλάδα από τις κρίσιμες πρώτες ύλες – Τι «βλέπει» η ΤτΕ και οι προκλήσεις
«Το περιγράφω κάπως έτσι: υπήρξαν τέσσερις μεγάλες εκρήξεις. Η “έκρηξη” του χρυσού τον 19ο αιώνα, του πετρελαίου τον 20ό, των τεχνολογιών στις αρχές του 21ου και τώρα έχουμε την “έκρηξη” των σπάνιων γαιών», δήλωσε ο Σέιτζ στο CNBC. «Αλλά η έκρηξη των σπανίων γαιών είναι το μέλλον. Θα τροφοδοτήσει όλες τις προηγούμενες.»
Ο Όντουν Μάρτινσεν, επικεφαλής έρευνας εφοδιαστικής αλυσίδας στη Rystad Energy, σημείωσε ότι περνάμε από τη φιλοσοφία του “fill the gap” μέσω εισαγωγών στη φιλοσοφία του “mine the gap”, δηλαδή στην εγχώρια ή περιφερειακή εξόρυξη.
Πιθανοί κίνδυνοι
Οι σπάνιες γαίες είναι 17 βαρέα μέταλλα με μοναδικές μαγνητικές ιδιότητες, απαραίτητες σε πλήθος σύγχρονων τεχνολογιών, από τα κινητά τηλέφωνα και τα ηλεκτρικά οχήματα έως τον στρατιωτικό εξοπλισμό. Τα παγκόσμια κοιτάσματα σε σπάνιες γαίες υπολογίζονται σε 110 εκατ. τόνους, εκ των οποίων τα 44 εκατ. ανήκουν στην Κίνα.
Η Κίνα, που κατέχει σχεδόν μονοπωλιακή θέση στον τομέα, απείλησε πρόσφατα να επεκτείνει τους εξαγωγικούς της περιορισμούς ώστε να ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της στην αλυσίδα εφοδιασμού. Ωστόσο, μετά από συνάντηση στη Νότια Κορέα ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, το Πεκίνο συμφώνησε να αναβάλει για έναν χρόνο τους περιορισμούς που επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ στις 9 Οκτωβρίου.
Οι μετοχές των αμερικανικών εταιρειών σπανίων γαιών αντέδρασαν ανοδικά, αν και οι αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί για το αν η φαινομενική «ανακωχή» θα έχει μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα.
Ο Σέιτζ της Critical Metals προειδοποίησε ωστόσο ότι η άνθηση ενέχει κινδύνους:
«Όπως σε κάθε “boom”, υπήρξαν εταιρείες πετρελαίου που δεν βρήκαν πετρέλαιο και εταιρείες χρυσού που δεν βρήκαν χρυσό. Το ίδιο θα συμβεί και τώρα, θα υπάρξουν πολλές εταιρείες σπανίων γαιών που δεν θα τα καταφέρουν, γιατί όπου υπάρχει “boom”, υπάρχει και υπερβολικός ενθουσιασμός».
«Η πορεία δεν είναι μία ευθεία προς τα πάνω. Είναι μια οδός με σκαμπανεβάσματα, αλλά η τάση είναι σωστή, εφόσον έχεις το σωστό έργο, στη σωστή τοποθεσία, με τους κατάλληλους εταίρους».
Αρχή ενός υπερ-κύκλου
Ο Κέβιν Ντας, ανώτερος τεχνικός σύμβουλος στη New Frontier Minerals (αυστραλιανή εταιρεία εξερεύνησης σπανίων γαιών), συμφώνησε με την εκτίμηση για «άνθιση της αγοράς», αναγνωρίζοντας ωστόσο την πιθανότητα διορθώσεων στις τιμές των μετοχών.
«Υπάρχει η αίσθηση ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός μεγαλύτερου υπερ-κύκλου. Οι τιμές των πρώτων υλών παρέμεναν χαμηλές για χρόνια, υπήρξε υποεπένδυση και τώρα, με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, μπαίνουμε σε μια φάση πολύ πιο εκτεταμένης και μακράς ανάπτυξης», δήλωσε επίσης στο CNBC ο Ντας.
Ο ίδιος συνέδεσε τη στήριξη της κυβέρνησης Τραμπ προς την εξόρυξη σπανίων γαιών με την πολιτική στήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν προς τα καθαρά ενεργειακά έργα και τις μετοχές λιθίου.
«Τους τελευταίους 9–10 μήνες που ο Τραμπ είναι στην εξουσία, μίλησε για την προσάρτηση της Γροιλανδίας, για συμφωνία με την Ουκρανία σχετικά με τις σπάνιες γαίες, και το αποκορύφωμα ήταν η επενδυτική συμφωνία με την MP Materials», είπε. Eξέφρασε δε, την άποψη ότι τα επόμενα δύο με τρία χρόνια θα είναι ιδιαίτερα παραγωγικά.
Οι πιο επιφυλακτικοί
Δεν συμμερίζονται ωστόσο όλοι την ίδια αισιοδοξία. Ο Όντον Μάρτινσεν της Rystad Energy εκτιμά ότι η άνοδος των μετοχών αντικατοπτρίζει έναν συνδυασμό γεωπολιτικής έντασης, πολιτικών στήριξης και επενδυτικής κερδοσκοπίας.
«Οι σπάνιες γαίες έχουν σαφώς περάσει στο επίκεντρο της παγκόσμιας βιομηχανικής στρατηγικής, απαραίτητες για την άμυνα, τα ηλεκτρικά οχήματα και την καθαρή ενέργεια, αλλά πρόκειται μάλλον για την αρχή μιας δομικής μεταστροφής, παρά για έναν ώριμο “τέταρτο κύκλο άνθησης”».
Ο ίδιος θεωρεί ότι η πορεία θα είναι μακρά, δαπανηρή και δύσκολη, καθώς ο πλήρης έλεγχος των αποθεμάτων και των επιμέρους στοιχείων είναι περίπλοκη υπόθεση, πρόσθεσε.
Η ενεργειακή μετάβαση
Ο Γκέρνοτ Βάγκνερ, οικονομολόγος περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, επισημαίνει ότι πίσω από την παγκόσμια μάχη για τα κρίσιμα ορυκτά υπάρχουν δύο βασικοί παράγοντες, ένας δομικός και ένας πολιτικός.
«Δομικά, ανεξάρτητα από τις πολιτικές παρεμβάσεις, η μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια προχωρά και επιταχύνεται και εξαρτάται από κρίσιμα ορυκτά, των οποίων οι τιμές αναμένεται να αυξηθούν», δήλωσε στο CNBC.
«Η Κίνα είναι ο χαμηλού κόστους προμηθευτής για πολλά από αυτά τα ορυκτά και η κυριαρχία της δεν είναι τυχαία. Το Πεκίνο έχει επενδύσει επί χρόνια σε μια ολοκληρωμένη “πράσινη” βιομηχανική πολιτική. Εκεί εμπλέκεται η πολιτική διάσταση».
«Οι προσπάθειες για επαναπατρισμό της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι απολύτως δικαιολογημένες για λόγους εθνικής ασφάλειας και αυτές οι κινήσεις θα ενισχύσουν τις τιμές και τις μετοχές των αμερικανικών εξορυκτικών εταιρειών. Παράλληλα, ένα μέρος αυτής της ανόδου αντικατοπτρίζει την τρέχουσα πολιτική συγκυρία και τις ασταθείς εμπορικές αντιπαραθέσεις», κατέληξε.
