Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να καταγράφει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα δημοσιονομικά, χάρη και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, βρίσκονται σε τροχιά εξυγίανσης και η χώρα μας καταγράφει σταθερά πλεονάσματα. Δεν όμως όλα ρόδινα. Αντίθετα, υπάρχουν σημαντικοί εσωτερικοί και εξωτερικοί κίνδυνοι που αν δεν αντιμετωπιστούν ή αν έστω δεν ληφθούν υπόψη απειλούν να εκτροχιάσουν την πορεία της ελληνικής οικονομικής ανάκαμψης.
Η συνεχιζόμενη ακρίβεια
Ο πληθωρισμός δεν λέει να κοπάσει αυξάνοντας καθημερινά το βραχνά πάνω από τα ελληνικά νοικοκυριά. Το πρόβλημα αποδεικνύεται πολύ πιο έντονο και επίμονο από όσο είχε εκτιμηθεί αρχικά. Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα εδώ και 15 μήνες βρίσκεται σταθερά υψηλότερα από αυτόν της Ευρωζώνης και μάλιστα θα κλείσει σε υψηλότερα επίπεδα στο σύνολο του έτους και θα παραμείνει υψηλότερος από την υπόλοιπη Ευρώπη και το 2026 και το 2027.
Η Τράπεζα της Ελλάδας αναθεώρησε πρόσφατα προς τα πάνω την πρόβλεψη της για τον ετήσιο εναρμονισμένο πληθωρισμό του 2025 στο 3,1% από 2,5% που ήταν πριν. Την ίδια στιγμή στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,1% το 2025 και να πέσει κάτω από τον στόχο του 2% τα επόμενα χρόνια και ειδικότερα στο 1,7% το 2026 και στο 1,9% το 2027.
Οι ανατιμήσεις σε υπηρεσίες, στα ενοίκια και την ενέργεια είναι οι βασικοί παράγοντες διατήρησης του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα, αλλά τους τελευταίους μήνες έχουν ξεκινήσει ξανά και οι αυξήσεις τιμών σε μια σειρά από τρόφιμα και άλλα βασικά είδη ρίχνοντας και άλλο λάδι στη φωτιά της ακρίβειας. Όλα αυτά έχουν σαφείς επιπτώσεις στα οικονομικά των νοικοκυριών τα οποία μειώνουν συνεχώς τις αποταμιεύσεις τους, καθώς ο ρυθμός αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος υστερεί της αύξησης της κατανάλωσης.
Τα προβλήματα της Ευρωζώνης
Η Ευρωζώνη βρίσκεται σε αχαρτογράφητα νερά. Σε αντίθεση με την προηγούμενη δεκαετία που τα μαύρα πρόβατα βρισκόντουσαν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια τώρα ο «μεγάλος ασθενής» είναι στην καρδιά της ΕΕ. Ο λόγος βέβαια για την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, τη Γαλλία.
Σε μια εποχή που οι φόβοι των επενδυτών μεταφέρονται αλλού ενισχύονται οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας όπως η Ελλάδα. Μάλιστα η χώρα μας αναβαθμίζεται, παρουσιάζει υψηλά πλεονάσματα και δίνει παροχές όταν η Γαλλία και η Γερμανία να καλούνται να μειώσουν δαπάνες και να πάρουν μέτρα λιτότητας. Όλα αυτά έχουν αντίκρισμα και στις αγορές ομολόγων με το spread των ελληνικών ομολόγων να μειώνεται και το ελληνικό δημόσιο να δανείζεται πιο φτηνά.
Η προ ημερών υποβάθμιση της Γαλλίας από τη Fitch είχε ως αποτέλεσμα και την υποβάθμιση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Το γαλλικό χρέος έχει εκτοξευθεί, τα ελλείμματα διευρύνονται και αυτό μπορεί να έχει συνέπειες για όλη την Ευρωζώνη, η οποία έτσι και αλλιώς εμφανίζει αναιμική οικονομική ανάπτυξη. Σημαντικές μπορεί να είναι οι συνέπειες και για τον τουρισμό αλλά και για το εξωτερικό εμπόριο της χώρας μας, καθώς οι μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης είναι και οι βασικοί μας εμπορικοί εταίροι.
Η οικονομία του πολέμου
Οι γεωπολιτικές συγκρούσεις στην ευρύτερη γειτονιά μας δεν δείχνουν σημάδια εκτόνωσης και αυτό βάζει σε πρώτο πλάνο την οικονομία του πολέμου. Οι χώρες της ΕΕ καλούνται να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες και αυτό σημαίνει αύξηση του δημοσίου χρέους με ελάχιστη υποστήριξη από την ΕΕ η οποία περιορίζεται στο ταμείο SAFE και τον κοινό δανεισμό των 150 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε σταγόνα στον ωκεανό για τις δαπάνες που πρέπει να πραγματοποιηθούν και στη ρήτρα διαφυγής η οποία όμως απλά προσφέρει ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και όχι «ζεστό χρήμα».
- Διαβάστε επίσης: Oικονομία πολέμου και στο... βάθος φόρος άμυνας: Αναζητούνται 1,2 τρισ. ετησίως κρατικές δαπάνες
Σχετικά «καμπανάκια» χτύπησε πρόσφατα ο Μάριο Ντράγκι, ενώ η ΕΚΤ αναμένει ότι θα χρειαστεί «δημοσιονομική προσαρμογή» μέσω της παράτασης των μεσοπρόθεσμων προγραμμάτων, ο πρόσθετος δανεισμός ή η «κλασική» δημοσιονομική πολιτική: μείωση άλλων δαπανών ή αύξηση φόρων.
Ειδικά για τη χώρα μας, όπως εκτιμά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι επιπλέον αμυντικές δαπάνες θα οδηγήσουν σε υψηλότερο δημόσιο χρέος όταν τελειώσει η περίοδος ευελιξίας (2025-2028). Τα χρέος εκτιμά θα είναι υψηλότερο κατά 1,8% του ΑΕΠ και «λόγω της ανωτέρω αύξησης θα απαιτηθεί πιθανώς πρόσθετη δημοσιονομική προσαρμογή μετά την περίοδο ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής (το 2029), ώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις του δημοσιονομικού πλαισίου».
