Να ξαναγράψει την παγκόσμια ιστορία φιλοδοξεί τώρα το Πεκίνο, προβάλλοντας εαυτόν ως θεματοφύλακα της μεταπολεμικής διεθνούς τάξης. Θέλει επίσης να στείλει ένα μήνυμα αλληλεγγύης προς τον Παγκόσμιο Νότο και να δείξει ότι η Κίνα μπορεί να ευθυγραμμιστεί με την Ινδία απέναντι στις δυτικές πιέσεις, με σαφή υπαινιγμό τις πολιτικές του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε εμπορικό πόλεμο εναντίον και των δύο χωρών, η Ινδία και η Κίνα έχουν επιταχύνει τις προσπάθειές τους για την αποκατάσταση των δεσμών. Είναι η πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια που ο Μόντι επισκέπτεται την Κίνα, στο τελευταίο σημάδι μιας νέας επανεκκίνησης στις σχέσεις με τον ισχυρό γείτονα της χώρας του.
Αφορμή για να ξετυλίξει τις φιλοδοξίες του στάθηκε η ιδιαίτερα κρίσιμη σύνοδος κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στην Τιαντζίν, με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να πλαισιώνεται από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι και μια σειρά από άλλους ηγέτες από τη ΝΑ Ασία και τη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Ιράν, της Μιανμάρ και του Πακιστάν.
Καθώς ο Τραμπ ανατρέπει το πολυμερές σύστημα, το Πεκίνο βλέπει μια ευκαιρία να αναδιαμορφώσει τη διεθνή τάξη και να προωθήσει τη φιλοδοξία του για έναν πολυπολικό κόσμο.
Χωρίς να κατονομάσει άμεσα τις ΗΠΑ, ο Κινέζος ηγέτης καταφέρθηκε εναντίον της «ηγεμονίας», της «νοοτροπίας Ψυχρού Πολέμου» και των «εκφοβιστικών πρακτικών». Επανέλαβε την ανάγκη για πολυπολικό κόσμο και δίκαιη παγκοσμιοποίηση, απορρίπτοντας το ΝΑΤΟ και το δυτικό δόγμα περί οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Είναι μία ευκαιρία για την Κίνα να χρησιμοποιήσει αυτή τη στιγμή για να πει: «Είμαστε εδώ ως εμπνευστής της πολυμέρειας - τώρα οδηγούμε την πολυμέρεια σε μια νέα, χωρίς αποκλεισμούς κατεύθυνση», δήλωσε στους FT ο Ντέιβιντ Μπαντούρσκι, διευθυντής του China Media Project.
Γιατί η Κίνα προσεγγίζει την Ινδία
Και σε αυτή την προσπάθεια, το Πεκίνο έχει αναφανδόν ανάγκη την Ινδία, παρότι η σχέση των δύο χωρών είναι περίπλοκη. Οι δύο πιο πυκνοκατοικημένες χώρες του πλανήτη είναι άμεσοι περιφερειακοί αντίπαλοι που έχουν στο ενεργητικό τους έναν συνοριακό πόλεμο τη δεκαετία του 1960. Οι σχέσεις βρίσκονται σε χαμηλό σημείο από τις συνοριακές συγκρούσεις του 2020, στις οποίες σκοτώθηκαν στρατιώτες και από τις δύο πλευρές.
Παρ΄όλα αυτά, οι δύο χώρες αναπτύσσουν οικονομικούς δεσμούς. Η Κίνα διαθέτει τεχνολογία αιχμής και κρίσιμες πρώτες ύλες που χρειάζεται η Ινδία για να τροφοδοτήσει τις φιλοδοξίες της στον τομέα της μεταποίησης. Η Κίνα βλέπει επίσης μια σημαντική νέα καταναλωτική αγορά στην αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη της Ινδίας.
Η σχέση μεταξύ Ινδίας και Κίνας
Η Ινδία και η Κίνα έχουν μια αντιπαλότητα που ξεκινά αμέσως μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας το 1947. Αρχικά, είχαν μια σύντομη φιλία, αλλά όταν η Κίνα ανέλαβε τον έλεγχο του Θιβέτ το 1950, άφησε τις δύο πλευρές με τα πρώτα κοινά σύνορα στην ιστορία, προκαλώντας εντάσεις. Η απόφαση της Ινδίας να χορηγήσει άσυλο στον Δαλάι Λάμα το 1959 μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση κατά της κινεζικής κυριαρχίας οδήγησε στην πρώτη σημαντική πηγή έντασης. Τρία χρόνια αργότερα, οι δύο πλευρές πολέμησαν έναν σύντομο πόλεμο για τα αμφισβητούμενα σύνορά τους στα Ιμαλάια, τον οποίο η Κίνα κέρδισε αποφασιστικά. Παρέμειναν άλυτες οι διεκδικήσεις σε δύο βασικές περιοχές - το Ακσάι Τσιν στα δυτικά και το Αρουνάτσαλ Πραντές στα ανατολικά.
Οι δεσμοί παρέμειναν τεταμένοι κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, καθώς η Ινδία πλησίαζε τη Σοβιετική Ένωση - τον τότε αντίπαλο της Κίνας. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Κίνα έχει προχωρήσει γρήγορα ως η κυρίαρχη οικονομική δύναμη των δύο, αλλά η εποχή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο έφερε επίσης μια χαλάρωση των εντάσεων και ανάπτυξη των εμπορικών δεσμών. Ωστόσο, η ολοένα και πιο δυναμική εξωτερική πολιτική του Πεκίνου, καθώς και η εμβάθυνση της παρέμβασής του στη γειτονιά της Ινδίας μέσω του προγράμματος υποδομών "Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος", έσπειραν δυσπιστία στο Νέο Δελχί τη δεκαετία του 2010.
Οι σχέσεις έφτασαν σε νέο χαμηλό μετά από μια συνοριακή αντιπαράθεση στο Ντόκλαμ, μια περιοχή που συνορεύει με το Μπουτάν, το 2017. Στη συνέχεια, το 2020, μια αιματηρή συνοριακή σύγκρουση στο Γκαλουάν στην ινδική περιοχή Λαντάκ πάγωσε βαθιά τις σχέσεις. Η Ινδία ανέστειλε τις τουριστικές βίζες για τους Κινέζους υπηκόους και επέβαλε περιορισμούς κατά της κινεζικής τεχνολογίας. Απαγόρευσε την πώληση τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού που κατασκευάζεται από την Huawei και μπλόκαρε την κινεζική εφαρμογή κοινής χρήσης βίντεο TikTok. Πιο πρόσφατα, η Ινδία εφάρμοσε αυξημένο έλεγχο στις εισερχόμενες επενδύσεις από κινεζικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της απόρριψης ξεχωριστών επενδυτικών προτάσεων ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων από τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες BYD και Great Wall Motor για την εγκατάσταση εργοστασίων στη χώρα. Οι ανανεωμένες εντάσεις ώθησαν επίσης την Ινδία να καλλιεργήσει στενότερους δεσμούς με τις ΗΠΑ, των οποίων η αντιπαλότητα με την Κίνα επίσης εμβαθύνει.
Οι υποψίες για την Κίνα συνέχισαν να σιγοβράζουν κατά τη διάρκεια της σύντομης σύγκρουσης της Ινδίας με το Πακιστάν φέτος. Το Πακιστάν ισχυρίστηκε ότι κινεζικής κατασκευής αεροσκάφη J-10C χρησιμοποιήθηκαν για την κατάρριψη πέντε ινδικών μαχητικών αεροσκαφών κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Η Ινδία υποστήριξε ότι η Κίνα παρείχε επίσης στον εχθρό της αεράμυνα και δορυφορική υποστήριξη. Ξεχωριστά, η Κίνα γίνεται ολοένα και πιο επιφυλακτική απέναντι στην προσπάθεια της Ινδίας να καταλάβει μερίδιο αγοράς στον κατασκευαστικό κλάδο.
Παρά αυτές τις τριβές, η Ινδία και η Κίνα έχουν μια σημαντική οικονομική σχέση. Η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ινδίας μετά τις ΗΠΑ χάρη στην όρεξη της Ινδίας για κινεζικά καταναλωτικά αγαθά. Οι δύο πλευρές αντάλλαξαν αγαθά αξίας 127 δισεκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι, αν και το μεγαλύτερο μέρος αυτών - 109 δισεκατομμύρια δολάρια - ήταν κινεζικές εξαγωγές προς την Ινδία.
Η αλληλεξάρτηση και οι ανάγκες
Οι βιομηχανικές φιλοδοξίες της Ινδίας εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την πρόσβαση στην κινεζική τεχνολογία. Για παράδειγμα, η Ινδία εισήγαγε ηλεκτρονικά είδη και ηλεκτρικό εξοπλισμό αξίας σχεδόν 48 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Κίνα το 2024 - γεγονός που υπογραμμίζει πόσο πολύ η χώρα βασίζεται σε κινεζικά εξαρτήματα για τη συναρμολόγηση ηλεκτρονικών ειδών, από smartphones έως τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Αντίστοιχα, η φαρμακευτική της βιομηχανία εισάγει την πλειονότητα των ενεργών φαρμακευτικών συστατικών από την Κίνα.
Η Ινδία εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για μαγνήτες σπάνιων γαιών, προκειμένου να επιτύχει τους φιλόδοξους στόχους της στους τομείς των ηλεκτρικών οχημάτων, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης. Οι περιορισμοί της Κίνας στις εξαγωγές μαγνητών σπάνιων γαιών, οι οποίοι έπληξαν την Ινδία περισσότερο από άλλες χώρες παραγωγής, απείλησαν να θέσουν την αυτοκινητοβιομηχανία της σε στασιμότητα.
Αντίστοιχα, το Πεκίνο έχει ισχυρά κίνητρα να κρατήσει την Ινδία κοντά της. Με την επιβράδυνση της εγχώριας ανάπτυξής της, η Κίνα βλέπει την καταναλωτική αγορά της Ινδίας, που καθοδηγείται από τον τεράστιο πληθυσμό της, ως ένα από τα λίγα εναπομείναντα σύνορα επέκτασης. Το 2024, η Ινδία εισήγαγε και πώλησε περίπου 156 εκατομμύρια smartphones.
Επίσης, η Ινδία, ως η τρίτη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο με περίπου 4,3 εκατομμύρια πωλήσεις επιβατικών οχημάτων το 2024, είναι μια ακόμη αγορά-στόχος. Οι κινέζικες αυτοκινητοβιομηχανίες, ιδίως η BYD, έχουν ανοιχτά στοχεύσει σε αυτήν την ανάπτυξη, με στόχο να κατακτήσουν έως και το 40% της αγοράς αυτοκινήτων της Ινδίας.
Πέρα από τις αλυσίδες εφοδιασμού, οι τεχνολογικοί γίγαντες της Κίνας έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια στο οικοσύστημα νεοσύστατων επιχειρήσεων της Ινδίας.
Και όπως ακριβώς οι ινδικές εταιρείες βλέπουν οφέλη στη συνεργασία με κινεζικές εταιρείες, έτσι και οι κινεζικές εταιρείες βλέπουν πλεονεκτήματα στη συνεργασία με τις ινδικές, αναζητώντας πρόσβαση σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες καταναλωτικές αγορές στον κόσμο.
