Ενώ κανείς δεν έχει υψώσει ακόμη επίσημη σημαία στον σινοαμερικανικό «πόλεμο» για την υπεροχή στην τεχνητή νοημοσύνη, οι αγορές στοιχηματίζουν ότι θα επικρατήσουν οι ΗΠΑ. Η κατασκευάστρια τσιπ Nvidia έγινε πρόσφατα η πρώτη εταιρεία στον κόσμο που η κεφαλαιοποίησή της πέρασε το φράγμα των 4 τρισ. δολαρίων.
Ωστόσο, η ηγετική θέση δεν εγγυάται πάντα τη νίκη, ειδικά όταν πρόκειται για καινοτομία. Σχεδόν δεν περνάει μέρα χωρίς μια νέα έκθεση σχετικά με την εξαιρετική πρόοδο της Κίνας στην τεχνητή νοημοσύνη. Οι ΗΠΑ μπορεί να έχουν ανοίξει νέους δρόμους με το ChatGPT της OpenAI, αλλά το DeepSeek της Κίνας σόκαρε τον κόσμο στις αρχές του έτους με το χαμηλό κόστος και την αποτελεσματικότητα επεξεργασίας του μεγάλου γλωσσικού μοντέλου R1. Πολύ περισσότερο, η κινεζική νεοσύστατη εταιρεία Moonshot AI κυκλοφόρησε το εντυπωσιακό μοντέλο Kimi K2, το οποίο ξεπερνά τους δυτικούς ανταγωνιστές σε πολλά βασικά σημεία αναφοράς.
Επίσης, παρά το πρόσφατα ανακοινωθέν σχέδιο δράσης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την τεχνητή νοημοσύνη, η Κίνα βρίσκεται σε καλή θέση μακροπρόθεσμα. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Καινοτομίας 2024 (GII), ο οποίος αξιολογεί την απόδοση καινοτομίας 133 χωρών με βάση 78 ξεχωριστούς δείκτες, κατέταξε την Κίνα στην 11η θέση – μια εντυπωσιακή άνοδο από 15 χρόνια πριν, όταν ήταν 43η. Από την άλλη, οι ΗΠΑ παρέμειναν στην τρίτη θέση.
«Επιθετικές» κινήσεις της Κίνας
Η Κίνα εντείνει τις προσπάθειές της για την οικοδόμηση ενός εγχώριου οικοσυστήματος τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη δυτική τεχνολογία, καθώς προετοιμάζεται για έναν παρατεταμένο τεχνολογικό ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ.
Η Ουάσινγκτον προσπαθεί να επιβραδύνει την πρόοδο της Κίνας στην τεχνητή νοημοσύνη μέσω ελέγχων των εξαγωγών και άλλων περιορισμών που εμποδίζουν την πρόσβαση της Κίνας σε αμερικανικό κεφάλαιο, ταλέντα και προηγμένες αμερικανικές τεχνολογίες. Σε κάποιο βαθμό, αυτοί οι περιορισμοί έχουν λειτουργήσει. Αλλά η Κίνα αντεπιτίθεται με την επέκταση των προσπαθειών της να γίνει πιο αυτάρκης στην τεχνητή νοημοσύνη - μια ώθηση που θα μπορούσε τελικά να την κάνει λιγότερο ευάλωτη στις πιέσεις των ΗΠΑ εάν επιτύχει.
Αν και τα κινεζικά τσιπ είναι λιγότερο ικανά από τα αμερικανικά, η Huawei Technologies και άλλες εταιρείες έχουν μειώσει το χάσμα συγκεντρώνοντας περισσότερα τσιπ μαζί και ενισχύοντας την απόδοσή τους.
Μάλιστα, η Κίνα έχει παρουσιάσει ένα σχέδιο παγκόσμιας διακυβέρνησης της τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία μιας διεθνούς κοινότητας ανοιχτού κώδικα μέσω της οποίας τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να αναπτυχθούν και να βελτιωθούν ελεύθερα από τους χρήστες. Αυτό καταδεικνύει, σύμφωνα με τη WSJ, τη φιλοδοξία της Κίνας να θέσει παγκόσμια πρότυπα για την τεχνητή νοημοσύνη και θα μπορούσε να υπονομεύσει τις ΗΠΑ, των οποίων τα κορυφαία μοντέλα δεν είναι ανοιχτού κώδικα.
Η προσπάθεια σε ολόκληρη τη χώρα, με επικεφαλής το Πεκίνο, περιλαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες από κρατικές επιχειρήσεις, ιδιωτικές εταιρείες και τοπικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ραγδαίων επεκτάσεων στην παραγωγή ενέργειας και την κατάρτιση δεξιοτήτων.
Τεράστιο διακύβευμα
Η νίκη στον παγκόσμιο αγώνα για την τεχνητή νοημοσύνη ενέχει υψηλά διακυβεύματα. Η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να ανατρέψει τις οικονομίες και τους στρατούς και η ηγεσία στον τομέα θεωρείται κρίσιμη για τη μελλοντική παγκόσμια επιρροή και την εθνική ασφάλεια.
Οι ΗΠΑ διατηρούν το αρχικό τους προβάδισμα, με τη Silicon Valley να φιλοξενεί τα πιο δημοφιλή μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και τα πιο ισχυρά τσιπ.
Η Κίνα σαφώς θέλει αμερικανικές τεχνολογίες. Η πρόσβαση σε προηγμένα τσιπ αποτελεί προτεραιότητα για τους Κινέζους διαπραγματευτές στις εμπορικές συνομιλίες. Οι πωλήσεις των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης H20 της Nvidia στην Κίνα αποκαταστάθηκαν πρόσφατα από την Ουάσινγκτον, αφού τις περιόρισε τον Απρίλιο, μια αλλαγή στάσης που θεωρήθηκε από το Πεκίνο ως μια χειρονομία καλής πίστης στις συνομιλίες.
Η κυβέρνηση Τραμπ λαμβάνει μέτρα προκειμένου να διατηρήσει το προβάδισμα των ΗΠΑ. Πρόσφατα ανακοίνωσε ένα «σχέδιο δράσης» για την τεχνητή νοημοσύνη, το οποίο στοχεύει στη μείωση της γραφειοκρατίας και στη διευκόλυνση των τεχνολογικών εταιρειών να κατασκευάσουν κέντρα δεδομένων που απαιτούνται για την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.
Στις αρχές του έτους, η OpenAI και η ιαπωνική SoftBank αποκάλυψαν μια επένδυση ύψους 500 δις. δολαρίων για την κατασκευή νέων κέντρων δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης, αν και το έργο αντιμετώπισε καθυστερήσεις.
Ωστόσο, η Κίνα έχει δείξει προθυμία να ξοδέψει ό,τι χρειαστεί. Η αυξανόμενη δημοτικότητα του DeepSeek, της κινεζικής νεοσύστατης εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης, έχει ενισχύσει τις ελπίδες του Πεκίνου ότι μπορεί να γίνει πιο αυτάρκης. Η Huawei έχει δημοσιεύσει αρκετές εργασίες φέτος που περιγράφουν λεπτομερώς πώς οι ερευνητές της χρησιμοποίησαν τα εγχώρια τσιπ της για να κατασκευάσουν μεγάλα γλωσσικά μοντέλα χωρίς να βασίζονται στην αμερικανική τεχνολογία.
Οι αναλυτές της Morgan Stanley προβλέπουν ότι η Κίνα θα έχει το 82% των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης από εγχώριους κατασκευαστές έως το 2027, από 34% το 2024.
Η κυβέρνηση της Κίνας έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, χρηματοδοτώντας νέες πρωτοβουλίες για τσιπ και άλλα έργα. Τον Ιούλιο, η τοπική αυτοδιοίκηση στη Σενζέν, όπου εδρεύει η Huawei, δήλωσε ότι συγκέντρωνε περίπου 700 εκατ. δολάρια για να επενδύσει στην ενίσχυση μιας «ανεξάρτητης και ελεγχόμενης» αλυσίδας εφοδιασμού ημιαγωγών.
Υποκινούμενες από το Πεκίνο, κινεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, κρατικές εταιρείες και κυβερνητικές υπηρεσίες έσπευσαν να αναπτύξουν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης κινεζικής κατασκευής, συμπεριλαμβανομένων των DeepSeek και Qwen της Alibaba. Αυτό έχει τροφοδοτήσει τη ζήτηση για εγχώριες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και έχει ενισχύσει τις εγχώριες αλυσίδες εφοδιασμού.
Πλεονέκτημα ανοιχτού κώδικα
Πολλοί έχουν επαινέσει την τάση των κινεζικών εταιρειών να δίνουν στους χρήστες δωρεάν πρόσβαση για την τροποποίηση και την ανάπτυξη των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης τους, μια προσέγγιση ανοιχτού κώδικα που έχει ενισχύσει την υιοθέτηση των κινεζικών μοντέλων παγκοσμίως.
Ενώ το καλύτερο μοντέλο μεγάλης γλώσσας στον κόσμο εξακολουθεί να είναι αμερικανικό, το καλύτερο μοντέλο που όλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν δωρεάν είναι τώρα το κινέζικο. Σύμφωνα με τον πάροχο αναφοράς Artificial Analysis, η συνολική απόδοση του καλύτερου μοντέλου «ανοιχτού βάρους» της Κίνας έχει ξεπεράσει τον αμερικανικό πρωταθλητή από τον Νοέμβριο.
Τις τελευταίες εβδομάδες, πληθώρα κινεζικών εταιρειών έχει κατακλύσει την αγορά με μοντέλα ανοιχτού κώδικα, πολλά από τα οποία ισχυρίζονται ότι ξεπερνούν την απόδοση του DeepSeek σε ορισμένες περιπτώσεις χρήσης. Ο Σαμ Άλτμαν της OpenAI δήλωσε ότι η εταιρεία του ανέβαλε επ' αόριστον την κυκλοφορία του μοντέλου ανοιχτού κώδικα για περαιτέρω δοκιμές ασφαλείας.
Ταλέντο και δύναμη
Η Κίνα επενδύει επίσης σημαντικά σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της ηλεκτρικής ενέργειας για την τροφοδοσία οικιακών κέντρων δεδομένων για την ανάπτυξη και λειτουργία τεχνητής νοημοσύνης.
Δαπανά 564 δις. δολάρια σε έργα κατασκευής δικτύων την πενταετία έως το 2030, μια αύξηση άνω του 40% σε σχέση με τα προηγούμενα πέντε χρόνια, προβλέπουν οι ερευνητές της Morgan Stanley.
Η Κίνα έχει επί του παρόντος περίπου 2,5 φορές μεγαλύτερη ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τις ΗΠΑ, μια απόκλιση που προβλέπεται να αυξηθεί τα επόμενα πέντε χρόνια παρά την επέκταση της παραγωγής ενέργειας στις ΗΠΑ.
Η Κίνα έχει επίσης εγκρίνει περισσότερα από 600 κολέγια για τη δημιουργία προγραμμάτων σπουδών στην τεχνητή νοημοσύνη, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το υπουργείο Παιδείας της χώρας τον Απρίλιο. Αυτό είναι μεγαλύτερο από 35 πανεπιστήμια με τέτοια προγράμματα το 2019.
Στο Πεκίνο, τα δημοτικά και γυμνάσια θα ξεκινήσουν υποχρεωτικά μαθήματα τεχνητής νοημοσύνης για τους μαθητές από τον Σεπτέμβριο.
Οι προσπάθειες της Κίνας της έχουν ήδη επιτρέψει να αναπτύξει ένα ισχυρό δίκτυο εγχώριων ταλέντων, σύμφωνα με ερευνητές του Ιδρύματος Hoover και του Πανεπιστημίου Stanford, οι οποίοι πρόσφατα αξιολόγησαν το υπόβαθρο περισσότερων από 200 ερευνητών που συμμετείχαν στις εργασίες του DeepSeek μεταξύ 2024 και Φεβρουαρίου 2025. Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς τους ερευνητές του DeepSeek δεν έφυγαν ποτέ από την Κίνα για σπουδές ή εργασία, όπως διαπίστωσαν.
Οι ΗΠΑ έχουν λιγότερα πανεπιστήμια που προσφέρουν προγράμματα σπουδών στην Τεχνητή Νοημοσύνη, παρότι τα αμερικανικά πανεπιστήμια κυριαρχούν στις κατατάξεις για την επιστήμη των υπολογιστών και της πληροφορικής. Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, ο Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που προσφέρει ευκαιρίες εκπαίδευσης και μάθησης στην τεχνητή νοημοσύνη για τους Αμερικανούς νέους.
