Ροή
Άνιση μεταχείριση στο ισχύον πλαίσιο διαπιστώνουν οι προμηθευτές ρεύματος, καθώς οι εταιρείες ελέγχονται σε μηνιαία βάση για το αν έχουν αποδώσει το σύνολο των ρυθμιζόμενων χρεώσεων, τη στιγμή που δεν έχουν εισπράξει όλα τα αντίστοιχα ποσά. Κι αυτό γιατί εκτός τους πελάτες τους που πληρώνουν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους, υπάρχει και μία σημαντική μερίδα καταναλωτών που αφήνουν ανεξόφλητους τους λογαριασμούς τους.
Υπενθυμίζεται ότι οι μη ρυθμιζόμενες χρεώσεις αποτελούν το λεγόμενο μη ανταγωνιστικό σκέλος των λογαριασμών ρεύματος. Οι σχετικές επιβαρύνσεις προορίζονται για την αποζημίωση των Διαχειριστών (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ) ή για Ειδικούς Λογαριασμούς που διατηρούν οι Διαχειριστές (ΕΛΑΠΕ, ΕΛΥΚΩ) και με τους οποίους καλύπτεται μία σειρά αποζημιώσεων για τη λειτουργία της αγοράς.
Όπως είναι φυσικό, ένας απλήρωτος λογαριασμός δεν δημιουργεί «τρύπα» μόνο στα οικονομικά του προμηθευτή, αλλά και στην είσπραξη των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. Ωστόσο, όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, η Ρυθμιστική Αρχή ελέγχει σε μηνιαία βάση κατά πόσο οι εταιρείες έχουν καταβάλει το 100% των οφειλόμενων ποσών, ανεξάρτητα από το αν το έχουν εισπράξει ή όχι.
Απουσία εργαλείων
Για το θέμα απέστειλε πρόσφατα επιστολή στο ΥΠΕΝ ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) επισημαίνοντας πως είναι απαραίτητο να υπάρξουν άμεσα εργαλεία είσπραξης των ρυθμιζόμενων χρεώσεων, ώστε να μην επιβαρυνθεί έτι περαιτέρω ο πολλαπλώς επιβαρυμένος κλάδος της προμήθειας με δυσμενέστατες συνέπειες για τον καταναλωτή και την ομαλή λειτουργία της αγοράς.
«Ειδικότερα, ως γνωστόν η δραστηριότητα της προμήθειας έχει επιφορτιστεί μεταξύ άλλων και με την είσπραξη των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. H απόδοση των χρεώσεων αυτών από τους Προμηθευτές προς τους διαχειριστές των Ειδικών Λογαριασμών παρακολουθείται σε μηνιαία βάση από τη Ρυθμιστική Αρχή, ώστε να διαπιστώνεται αν αυτή πραγματοποιείται, ανεξάρτητα από το εάν οι σχετικές υποχρεώσεις έχουν καταβληθεί από τους τελικούς καταναλωτές. Η αξία λοιπόν που δίνει ο κανονιστικός νομοθέτης στην εμπρόθεσμη καταβολή των εν λόγω χρεώσεων από τους προμηθευτές προς στους Διαχειριστές είναι εκ διαμέτρου δυσανάλογη με τη διασφάλιση της αντίστοιχης καταβολής των εν λόγω χρεώσεων από τους τελικούς καταναλωτές προς τους Προμηθευτές τους», σημειώνεται στην επιστολή.
Το αποτέλεσμα της εν λόγω ασυμμετρίας είναι αφενός η αύξηση των επισφαλειών της δραστηριότητας της προμήθειας, αλλά τελικά και η ίδια η διακύβευση του ισοσκελισμού των εν λόγω λογαριασμών με την πρόκληση αλυσιδωτών προβλημάτων στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας και στον επί ίσοις όροις ανταγωνισμό των συμμετεχόντων.
«Τρύπα» στους λογαριασμούς
Σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ, σήμερα οι Λογαριασμοί ΕΛΥΚΩ και ΕΛΑΠΕ εμφανίζουν σοβαρότατα ελλείμματα ύψους 300 εκ. και 140 εκ. ευρώ αντίστοιχα, ενώ αναμένονται οι σχετικές παρεμβάσεις από την πολιτεία για τον άμεσο ισοσκελισμό του ΕΛΥΚΩ, με ποσά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ να πρέπει να εισρεύσουν πιθανότατα και από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ταυτόχρονα, η αλλαγή του πλαισίου προσδιορισμού των δικαιούχων μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ -όπως θεσπίστηκε το 2019 και τροποποιημένο ισχύει- απαιτεί αναδρομικές εκκαθαρίσεις (πιθανότατα σε μόνιμη βάση) εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία αναμένεται να εισπραχθούν από τους Προμηθευτές για να αποδοθούν στη συνέχεια στον ΔΑΠΕΕΠ.
«Εκ των ανωτέρω λοιπόν καθίσταται προφανές ότι όσα ποσά και αν εισρεύσουν από τον κρατικό προϋπολογισμό, όσους μηχανισμούς αναδρομικών εκκαθαρίσεων και αν θεσπίσει η Πολιτεία και όσους μηχανισμούς παρακολούθησης και αν επιβάλει η Ρυθμιστική Αρχή, αν ταυτόχρονα δεν ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση της είσπραξης των εν λόγω ρυθμιζόμενων χρεώσεων από τους τελικούς καταναλωτές μέσω των Προμηθευτών τους, τότε τίθεται εν αμφιβόλω η βιωσιμότητα των Ειδικών Λογαριασμών που εκπληρώνουν σκοπούς δημοσίου συμφέροντος, ενώ ταυτόχρονα στραγγαλίζεται η τήρηση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών», προστίθεται.
Εμπλοκή της ΑΑΔΕ
Στην επιστολή του, ο ΕΣΠΕΝ επαναφέρει την πρόταση για την ενεργοποίηση του δικαιώματος των προμηθευτών να διακόπτουν την ηλεκτροδότηση πρώην πελατών τους, στην περίπτωση που οι καταναλωτές αυτοί έχουν μη διακανονισμένα χρέη.
Ένας άλλος τρόπος θα μπορούσε να είναι η ενημέρωση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), σχετικά με το ύψος των ρυθμιζόμενων χρεώσεων που δεν έχουν καταβληθεί και η είσπραξη αυτών μέσω της ΑΑΔΕ από τον τελικό καταναλωτή. Σε μια τέτοια περίπτωση, η υποχρέωση των προμηθευτών θα ολοκληρώνεται με την ενημέρωση της ΑΑΔΕ από αυτούς αναφορικά με το ύψος των καταβληθέντων ποσών ανά καταναλωτή.
«Διαφορετικά, η συνέχιση της υποχρέωσης απόδοσης ανείσπρακτων ποσών ρυθμιζόμενων χρεώσεων από τους Προμηθευτές προς στους Διαχειριστές, ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, θα εντείνει το πρόβλημα της δομικής ασυμμετρίας ως προς τις συνθήκες του ανταγωνισμού στη δραστηριότητα της προμήθειας, προκαλώντας δυσμενέστατες επιπτώσεις στη βιωσιμότητα των Ειδικών Λογαριασμών και στην εύρυθμη λειτουργία της ελληνικής αγοράς ενέργειας», καταλήγει ο Σύνδεσμος.
