Ροή
Το μήνυμα είναι για πρώτη φορά τόσο σαφές, όσο και... διφορούμενο. Και προέρχεται από ένα στέλεχος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, την Ιζαμπέλ Σνάμπελ, η οποία πέραν του ότι διαθέτει διαθέτει το πιο... φωτεινό χαμόγελο στην Διοίκηση της ΕΚΤ, είναι και ένα από τα πλέον πιθανά πρόσωπα για την αντικατάσταση του Γιένς Βάιντμαν στην προεδρία της Bundesbank.
Η κα Σνάμπελ απαντώντας σε ευθεία ερώτηση δημοσιογράφων του Βloomberg για το τι θα γίνει με τα ελληνικά ομόλογα μετά το τέλος του PEPP, έστειλε ένα μήνυμα στις αγορές: «Θα έλεγα ότι η Ελλάδα έχει επωφεληθεί πολύ από τις αγορές στο πλαίσιο του PEPP. Στο μέλλον, θα εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική παρουσία στην αγορά στο πλαίσιο του PEPP, λόγω επανεπένδυσης».
Αλλά δεν σταμάτησε εκεί, έστειλε και ένα επιπλέον μήνυμα – διφορούμενο αυτή την φορά – για το τι άλλο πιθανώς να συμβεί, προσθέτοντας «θα πρέπει να συζητηθεί εάν αυτό είναι αρκετό...».
Με άλλα λόγια μέχρι και το 2023 η ΕΚΤ θα εξακολουθεί να «ψωνίζει» ελληνικά ομόλογα στην δευτερογενή αγορά μέσω της επανεπένδυσης των λήξεων. Αλλά βέβαια σε ποσά που θα προσδιορίζονται από τις λήξεις των όσων έχει μέχρι σήμερα αγοράσει. Με άλλα λόγια δίνει και το πλαφόν των μελλοντικών αγορών αφού το χρονοδιάγραμμα των λήξεων και η ποσότητά τους είναι ήδη γνωστή.
Επιπλέον όμως όπως φρόντισε να επισημάνει θα συζητηθεί το αν αυτό είναι αρκετό ή θα χρειασθεί να γίνουν περισσότερα... Τι είδους περισσότερα; Και πάλι η κα Σνάμπελ φρόντισε να είναι σαφής πως το εννοεί.
Όπως διευκρίνισε, «το PEPP δεν θα εξαφανιστεί όταν οι καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων μειωθούν στο μηδέν. Μερικές φορές οι άνθρωποι μιλούν για τον τερματισμό του PEPP. Το PEPP δεν πρόκειται να τελειώσει τον Μάρτιο. Οι καθαρές αγορές πιθανώς, αλλά όχι το PEPP καθ' εαυτό...» καθώς πάνω από 1,5 τρισ. ευρώ που έχει ξοδέψει μέσω PEPP θα συνεχίσει να επαν-επενδύεται και θα παραμείνει στην αγορά.
«Το PEPP είναι ένα ευέλικτο πρόγραμμα. Αυτό μπορώ να πω» σχολίασε. Θα μπορούσε αυτή η ευελιξία να μεταφερθεί από το PEPP στο APP, ρωτήθηκε και η απάντηση ήταν επίσης σαφής: «Αυτή τη στιγμή, η APP δεν έχει αυτήν τη δυνατότητα, ενώ η PEPP την έχει. Δεν είναι σαφές για μένα ότι είναι απαραίτητο να μεταφερθεί η ευελιξία στην APP...».
Με άλλα λόγια σύμφωνα με την κα Σνάμπελ η έξοδος από το περιβάλλον της πανδημίας είναι διαδικασία με πολλά σκαμπανευάσματα που απαιτεί μία αντίστοιχη αλληλουχία μέτρων από την ΕΚΤ.
Και αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν, πρώτα, στο πλαίσιο του PEPP, την διακοπή των καθαρών αγορών περιουσιακών στοιχείων, αλλά συνέχιση της επανεπένδυσης του χαρτοφυλακίου του 1,5 -περίπου- τρισ. ευρώ και στη συνέχεια, σε κάποιο μεταγενέστερο σημείο, την σταδιακή διακοπή της επανεπένδυσης.
Και μέσα σε αυτή την διαδικασία της συνολικής προσαρμογής της νομισματικής προσαρμογής στην Ευρώπη τα ελληνικά ομόλογα θα πρέπει να έχουν στο μεταξύ αποκαταστήσει έγκαιρα την θέση τους ανάμεσα στα επιλέξιμα για την ΕΚΤ «χαρτιά» χρέους... Με άλλα λόγια τα ελληνικά ομόλογα έχουν χρόνο μέχρι και το 2023 να αποκτήσουν βαθμίδα investment grade, αλλά μέχρι τότε η ΕΚΤ θα τα στηρίζει στην δευτερογενή αγορά.
Βέβαια το ενδιαφέρον στην παρουσίαση της κας Σνάμπελ βρισκόταν επίσης και σε ένα άλλο σημείο της συνέντευξης, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ, με έμμεσο αλλά και σαφή τρόπο, παραδέχθηκε ότι η αβεβαιότητα παραμένει βασικό στοιχείο στις εκτιμήσεις της ΕΚΤ.
Βλέποντας και κάνοντας
Προσπαθώντας να εξηγήσει την ανάγκη για διαρκείς προσαρμογές της πολιτικής της ΕΚΤ, ιδιαίτερα απέναντι στην πορεία του πληθωρισμού, όπου όλα πλέον τα ηγετικά στελέχη της διοίκησής έχουν υποχρεωθεί να παραδεχθούν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα διατηρηθούν περισσότερο από όσο αρχικά είχαν εκτιμήσει, είπε το ακόλουθο: «Σε περιόδους πολύ μεγάλης αβεβαιότητας, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί κάποια δυνατότητα επιλογής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τη νομισματική πολιτική».
«Το ονόμασα» είπε, δανειζόμενη από τον Άλαν Γκρίνσπαν, «προσέγγιση διαχείρισης κινδύνου», η οποία υπονοεί ότι όταν η αβεβαιότητα είναι πολύ υψηλή, δεν πρέπει να αναλαμβάνεις πολύ μεγάλες δεσμεύσεις».
Η προσέγγιση αυτή του Άλαν Γκρίνσπαν, που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα την δεκαετία του '80, τα χρόνια της μεγάλης νομισματικής αστάθειας, όταν αποτύγχανε η μία προσπάθεια μετά την άλλη για την σταθεροποίηση του διεθνούς νομισματικού συστήματος, δεν ήταν τίποτα άλλο από το γνωστό «βλέποντας και κάνοντας». Και αναμφίβολα μία τέτοια λογική κάθε άλλο παρά σιγουριά και βεβαιότητα μπορεί να διαχύσει στις αγορές.
Άλλωστε η ίδια η κα Σνάμπελ παραδέχθηκε ότι «πρέπει να αφήσουμε τα δεδομένα να εισέλθουν (σ.σ. στους υπολογισμούς της ΕΚΤ), ώστε να μπορούμε να έχουμε περισσότερη σαφήνεια σχετικά με το τι πρόκειται να συμβεί μετά τις ασυνήθιστες κινήσεις του πληθωρισμού που είδαμε φέτος και που θα δούμε επίσης το επόμενο έτος...».
