Στην επόμενη φάση περνούν τα έργα για τη δημιουργία υποδομών μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων καθώς ανοίγει στο πλαίσιο του ΠΕΚΑ (πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή») η βεντάλια για τη χρηματοδότησή τους. Με την υπογραφή της δράσης «Ολοκληρωμένη διαχείριση αστικών αποβλήτων για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας στις Περιφέρειες της χώρας», η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα, ανοίγει και ουσιαστικά η συζήτηση και δρομολογείται η υλοποίηση για τα έργα των αποβλήτων (μέχρι τώρα το πρόγραμμα έχει εστιάσει σε άλλους τομείς όπως η εξοικονόμηση ενέργειας κλπ).
- Διαβάστε επίσης Ανακύκλωση: Στις ράγες το Σύστημα Επιστροφής Εγγύησης - Πώς θα λειτουργεί και τι αλλάζει για τους καταναλωτές
Η δράση αποσκοπεί στη δημιουργία Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ), Αυτοτελών Μονάδων επεξεργασίας προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) και Συστημάτων και εξοπλισμού διαλογής στην πηγή, όπως είναι οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Αποβλήτων (ΣΜΑ) και αποτελεί ένα βασικό βήμα για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Μάλιστα, αναμένεται να βγει μέσα στο μήνα από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας η σχετική πρόσκληση με δικαιούχους τους ΦοΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) που έχουν πιστοποιηθεί (οι 13 από τους 14 είναι πιστοποιημένοι και σύντομα αναμένεται να πιστοποιηθεί και ο 14ος).
Βασική προϋπόθεση για να συμμετάσχουν είναι να έχουν εγκεκριμένα ολοκληρωμένα σχέδια χωριστής συλλογής (μέχρι στιγμής είναι σε 4 από 13). Τα έργα αφορούν σε μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων που είτε κατασκευάζονται τώρα, είτε έχουν συμβασιοποιηθεί (και δεν πρόλαβαν να εκταμιεύσουν χρήματα από το προηγούμενο πρόγραμμα), είτε σε νέες μονάδες ή αναβαθμίσεις.
Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή»
Το πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» (ΠΕΚΑ) για την περίοδο 2021-2027 έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους 3,6 δις ευρώ σε όρους δημόσιας δαπάνης και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ).
Συγκεκριμένα, η συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 2.978.012.279 ευρώ και 628.833.889 ευρώ είναι η εθνική συμμετοχή. Καλύπτει θεματικές όπως είναι η προστασία του περιβάλλοντος, η διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, η κυκλική οικονομία, η ενεργειακή αναβάθμιση, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η διαχείριση κινδύνων (πλημμύρες κλπ), η καθαρή ενέργεια, η προστασία της βιοποικιλότητας κλπ.
Οι δράσεις που εντάσσονται στο πρόγραμμα αναμένεται να συνδράμουν στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων οι οποίοι προβλέπουν ποσοστά ανακύκλωσης των στερεών αποβλήτων (60% το 2030 και 65% το 2035) και της εκτροπής από την ταφή.
Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν, μεταξύ άλλων, μέσω της χρηματοδότησης σύγχρονων Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) που δέχονται και επεξεργάζονται πρωτίστως αστικά απόβλητα που συλλέγονται χωριστά, με σκοπό την ανάκτηση υλικών μέσω μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας.
Όπως προβλέπεται, η χρηματοδότηση των επενδύσεων (ΜΕΑ και ΜΕΒΑ) θα πρέπει να συνοδεύονται, υποχρεωτικά, με την ανάπτυξη και υλοποίηση παράλληλου και συμπληρωματικού προγράμματος διαλογής στην πηγή διακριτών ρευμάτων ενώ όλες οι δράσεις πρέπει να αποτελούν μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής, να συνάδουν με το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της κάθε περιφέρειας και να επικυρωθούν από τον ΦΟΔΣΑ, βάσει ανάλυσης κόστους-οφέλους του ΠΕΣΔΑ (από συλλογή έως επεξεργασία και διάθεση), ανάλυσης επιλογών, εκτίμησης λειτουργικότητας και βιωσιμότητας. Επιπλέον, για τον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής, οι δράσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές «ο ρυπαίνων πληρώνει» και «Πληρώνω όσο πετάω» καθώς και το θεσμοθετημένο τέλος ταφής.
Προϋπόθεση για την χρηματοδότηση των ΜΑΑ και ΜΕΒΑ αποτελεί η υποβολή στη Διαχειριστική Αρχή και πριν την ένταξη του έργου, προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ ΦοΔΣΑ και εξυπηρετούμενων Δήμων για τις εισερχόμενες δεσμευτικές ποσότητες /σε διακριτά ρεύματα (διαλογή στην πηγή) και τη συμμετοχή τους στην επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης κάθε ΠΕΣΔΑ με ενδιάμεσα χρονικά ορόσημα.
