Ροή
Αυξημένες θα είναι για το 2022 οι δαπάνες των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, λόγω του «κύματος» φυγής προς την σύνταξη από υπαλλήλους του Δημοσίου τομέα.
Ηδη στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2021 οι αιτήσεις συνταξιοδότησης φτάνουν τις 169.433 και πρόκειται να ξεπεράσουν τις 200.000 έως το τέλος Δεκεμβρίου, όταν για το σύνολο του 2020 ανήλθαν σε 175.705.
Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό, οι εν λόγω δαπάνες προβλέπεται ότι θα είναι αυξημένες σε σχέση με την εκτίμηση του ΜΠΔΣ 2022-2025 κατά 399 εκατ. ευρώ και αντικατοπτρίζει την αναμενόμενη αύξηση του αριθμού των νέων συνταξιούχων, εξαιτίας των αλλαγών στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2022.
Η αύξηση αυτή οφείλεται και σε τρεις λόγους:
- στην αναμενόμενη αύξηση του αριθμού των νέων συνταξιούχων,
- στην εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4670/2020 (νόμος Βρούτση) ως προς τα ποσοστά αναπλήρωσης,
- στην επιτάχυνση του ρυθμού εκκαθάρισης των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Συγκεκριμένα η δαπάνη για τις κύριες συντάξεις εμφανίζεται αυξημένη κατά 50 εκατ. ευρώ το 2022 (25,750 δισ. ευρώ το 2022 από 25,700 δισ. ευρώ το 2021), ενώ η δαπάνη για τις επικουρικές εμφανίζεται αυξημένη κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ (4,043 δισ. το 2022, από 3,777 δισ. ευρώ το 2021).
Στο μεταξύ, «γενναία» επιχορήγηση ύψους 36 εκατ. ευρώ θα λάβει ο ΕΦΚΑ για το 2022, τόσο για την κάλυψη των παροχών κύριας ασφάλισης όσο και για την απώλεια εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές του κλάδου επικουρικής ασφάλισης, που εκτιμάται ότι θα προκύψει εξαιτίας της λειτουργίας του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) που συστάθηκε με το ν. 4826/2021.
Οι πρωταγωνιστές του κύματος συνταξιοδοτήσεων
Τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται μεγάλο κύμα αποχωρήσεων λόγω συνταξιοδότησης από τους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης (βλ. διάγραμμα) και κυρίως από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Υπουργείο Υγείας, όπου το σύνολο των αποχωρήσεων ανέρχεται στο 66% (44% και 22% αντίστοιχα) του συνόλου των αποχωρήσεων της Κεντρικής Διοίκησης κατά το έτος 2020.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία οι αποχωρήσεις στα δύο αυτά υπουργεία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στο 73% (53% και 20% αντίστοιχα) του συνόλου των αποχωρήσεων του 2021. Συνεπώς, έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα για τη στελέχωση των υπηρεσιών των ανωτέρω υπουργείων για την περίοδο 2020-2022.
Τι αναφέρει η εισηγητική έκθεση
Η εισηγητικη έκθεση του προϋπολογισμού αναφέρει πως το ισοζύγιο των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 960 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική βελτίωση, σε σχέση με την εκτίμηση του ΜΠΔΣ 2022-2025, κατά 576 εκατ. ευρώ.
Τα συνολικά έσοδα προβλέπεται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 974 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις εκτιμήσεις του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Ειδικότερα, η εν λόγω αύξηση οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 538 εκατ. ευρώ, ως αποτέλεσμα της προσδοκώμενης αύξησης της απασχόλησης, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία εκτέλεσης και το αναθεωρημένο μακροοικονομικό σενάριο. Ταυτόχρονα, αυξημένες προβλέπονται και οι μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό, γεγονός που οφείλεται κυρίως:
- στην αυξημένη επιχορήγηση που εκτιμάται ότι θα λάβει ο ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη της δαπάνης συμψηφισμού της αυτόματης επιστροφής (clawback) φαρμακευτικής δαπάνης με ποσοστά επί των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και των δαπανών επενδυτικών σχεδίων ανάπτυξης προϊόντων ή υπηρεσιών ή γραμμών παραγωγής και
- στην αύξηση της επιχορήγησης για την κάλυψη της απώλειας εσόδων του e-ΕΦΚΑ και του ΟΑΕΔ από την παράταση και για το έτος 2022 της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.
Αντίστοιχα, οι δαπάνες των ΟΚΑ προβλέπεται ότι θα είναι αυξημένες σε σχέση με την εκτίμηση του ΜΠΔΣ 2022-2025 κατά 399 εκατ. ευρώ.
Η εν λόγω αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της δαπάνης για την καταβολή κύριων και επικουρικών συντάξεων, εφάπαξ παροχών και παροχών ασθένειας σε είδος.
Σε σχέση με το 2021, η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού αναφέρει πως το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (Ασφαλιστικά Ταμεία, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΥΥ, ΟΠΕΚΑ και ΝΑΤ) για το 2021 εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει βελτίωση κατά 255 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις προβλέψεις του ΜΠΔΣ 2022-2025 και αναμένεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 392 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, τα συνολικά έσοδα εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 644 εκατ. ευρώ, αντικατοπτρίζοντας κυρίως την εκτιμώμενη αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές κατά 454 εκατ. ευρώ.
Η αναθεωρημένη εκτίμηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην επίδραση του αυξημένου ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας επί των εισφορών, σε σχέση με τις προβλέψεις του ΜΠΔΣ.
Αντίστοιχα, οι δαπάνες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 389 εκατ. ευρώ έναντι των προβλέψεων του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η εν λόγω μεταβολή οφείλεται κατά κύριο λόγο:
- στην αύξηση κατά 164 εκατ. ευρώ των κοινωνικών παροχών, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αυξημένη δαπάνη για την καταβολή κύριων και επικουρικών συντάξεων και τη συνεπακόλουθη αυξημένη δαπάνη καταβολής εφάπαξ αποζημίωσης, ως αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του ρυθμού εκκαθάρισης εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, αλλά και στην εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4670/2020, ως προς τα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων και
- στην αυξημένη, κατά 154 εκατ. ευρώ, δαπάνη των κοινωνικών παροχών σε είδος, αντανακλώντας την προσπάθεια κάλυψης της αυξημένης ζήτησης για υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης εν μέσω πανδημίας.
