(upd 11:26) Νέα ανατροπή στο θέμα των δασμών φέρνει η αποψινή απόφαση του αμερικανικού ομοσπονδιακού Εφετείου να αναστείλει προσωρινά την αρχική απόφαση του δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου κατά των περισσότερων δασμών του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Παράλληλα, το Εφετείο εξετάζει μια πιο μακροπρόθεσμη αναστολή της αρχικής απόφασης, με την κυβέρνηση να δεσμεύεται να παραπέμψει το θέμα στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, εάν χρειαστεί.
Η εξέλιξη αυτή δείχνει την ταχύτητα με την οποία κινήθηκε η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία είναι αποφασισμένη να δώσει μάχη στα δικαστήρια. Γίνεται επίσης εμφανές ότι ξεκινά ένας δικαστικός αγώνας που ενδεχομένως να καταλήξει στο Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο θα έχει και τον τελικό λόγο. Και βεβαίως, το νέο σκηνικό δεν σημαίνει ότι έχουν ξεπεραστεί τα προβλήματα της κυβέρνησης Τραμπ παρά το γεγονός ότι η αρχική δικαστική απόφαση υποβαθμίστηκε αμέσως από το Λευκό Οίκο, ο οποίος διαμήνυσε ότι ο προορισμός παραμένει ο ίδιος, απλώς θα αλλάξει η διαδρομή.
Tην ίδια στιγμή, ο Έλον Μασκ, που ανέλαβε το δύσκολο έργο περικοπής δαπανών στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, αποχωρεί από την κυβέρνηση και επιστρέφει στις επιχειρήσεις του, εν μέσω πολλών ερωτηματικών για τις σχέσεις του με τον Τραμπ και τους στενούς συνεργάτες του. Η αποχώρησή του ήταν αιφνίδια και χωρίς τυπικότητες χωρίς να προηγηθεί καν προσωπική συνομιλία με τον Τραμπ. Ενδεχομένως να σχετίζεται με τη δημόσια κριτική που άσκησε ο Μασκ μία μέρα πριν στην φορολογική μεταρρύθμιση Τραμπ, την οποία χαρακτήρισε υπερβολικά δαπανηρή και αντίθετη με τη φιλοσοφία του.
Άμεσες κινήσεις – Το Εφετείο
Σε δικαστικό έγγραφο που κατέθεσε νωρίτερα σήμερα Πέμπτη, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης υπογράμμισε ότι η απόφαση που εξέδωσε το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ πλήττει τη διπλωματία της κυβέρνησης παρεμβαίνοντας στην αποκλειστική εξουσία του Τραμπ να διεξάγει εξωτερικές υποθέσεις. Ζήτησε από το ομοσπονδιακό Εφετείο να αναστείλει την απόφαση, ενώ η κυβέρνηση ασκούσε επίσημη έφεση.
Το Εφετείο δεν ανέφερε πόσο καιρό θα διαρκέσει η εντολή του, αλλά καθόρισε ένα πρόγραμμα ενημέρωσης που θα διαρκέσει έως τις 9 Ιουνίου. Η κυβέρνηση Τραμπ ζητά ταυτόχρονα από το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ να αναστείλει τη δική του εντολή όσο η υπόθεση βρίσκεται σε έφεση.
Η κυβέρνηση αντιμετώπισε ένα ακόμη πισωγύρισμα σήμερα Πέμπτη, όταν ένας ομοσπονδιακός δικαστής στην Ουάσινγκτον εξέδωσε ξεχωριστή απόφαση που κήρυξε παράνομους ορισμένους δασμούς του Τραμπ σχετικά με το εμπόριο με την Κίνα και άλλες χώρες. Ο περιφερειακός δικαστής των ΗΠΑ, Ρούντολφ Κοντρέρας, περιόρισε την απόφασή του στις οικογενειακές επιχειρήσεις κατασκευής παιχνιδιών που κατέθεσαν μήνυση. Επίσης, ανέβαλε την έναρξη ισχύος της εντολής του για 14 ημέρες, ώστε να επιτρέψει στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ να ασκήσει έφεση.
Η κυβέρνηση κινείται γρήγορα για να προσπαθήσει να διατηρήσει σε ισχύ τους σαρωτικούς δασμούς. Το εμπορικό δικαστήριο έδωσε στην κυβέρνηση ένα χρονικό περιθώριο 10 ημερών για να εκτελέσει την απόφασή του.
Σε μια αρχική απόφαση που εξέπληξε πολλούς, μια τριμελής επιτροπή του εμπορικού δικαστηρίου έκρινε ότι ο Τραμπ υπερέβη την εξουσία που του είχε παραχωρηθεί από έναν νόμο έκτακτης ανάγκης του 1977 επιβάλλοντας τους παγκόσμιους ανταποδοτικούς δασμούς του την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» και άλλους σαρωτικούς δασμούς. Η απόφαση εκδόθηκε σε δύο σχετικές αγωγές που κατέθεσαν μια ομάδα μικρών επιχειρήσεων και περίπου δώδεκα πολιτείες υπό την ηγεσία των Δημοκρατικών.
Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε νωρίτερα ότι θα ζητούσε από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ να παρέμβει ήδη από αύριο Παρασκευή, εάν ένα κατώτερο δικαστήριο δεν έθετε άμεσα σε αναστολή την απόφαση του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου.
Το νομικό πρόβλημα με τους δασμούς Τραμπ είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν Σύνταγμα και το Σύνταγμα ορίζει ότι το Κογκρέσο έχει την εξουσία να επιβάλλει δασμούς και όχι ο πρόεδρος. «Το Κογκρέσο θα έχει την εξουσία να επιβάλλει και να εισπράττει φόρους, δασμούς, τέλη και ειδικούς φόρους κατανάλωσης και να ρυθμίζει το εμπόριο με ξένα έθνη”, όπως σημειώνει το Bloomberg. Αλλά το Κογκρέσο δεν ψήφισε τους δασμούς του Τραμπ την «Ημέρα Απελευθέρωσης» στις 2 Απριλίου, ούτε καμία από τις διάφορες τροποποιήσεις που ακολούθησαν έκτοτε.
Οι επιλογές στο τραπέζι
Ανεξαρτήτως πάντως από το πως θα εξελιχθούν οι δικαστικές αποφάσεις, οικονομολόγοι της Goldman Sachs θεωρούν ότι ο Λευκός Οίκος έχει στη διάθεσή του μερικά εργαλεία που θα μπορούσαν να διασφαλίσουν ότι η όποια καταδικαστική δικαστική απόφαση για τους δασμούς θα είναι μόνο προσωρινό πρόβλημα.
«Η αρχική απόφαση αποτελεί οπισθοδρόμηση για τα δασμολογικά σχέδια της κυβέρνησης και αυξάνει την αβεβαιότητα, όμως μπορεί να μην αλλάξει το τελικό αποτέλεσμα για τους περισσότερους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ», ανέφεραν οικονομολόγοι της Goldman Sachs. Και αυτό, γιατί η κυβέρνηση Τραμπ θα βρει άλλους τρόπους για να επιβάλει δασμούς, όπως είπαν.
Η κυβέρνηση Τραμπ διαθέτει άλλα νόμιμα μέσα για την επιβολή δασμών, σημειώνει η Goldman, επικαλούμενη το Άρθρο 122 του εμπορικού δικαίου των ΗΠΑ, το Άρθρο 301 και 338 του Εμπορικού Νόμου του 1930.
Επίσης, το Άρθρο 122 του Εμπορικού Νόμου του 1974 δεν απαιτεί επίσημη έρευνα και ως εκ τούτου θα μπορούσε να είναι ένας από τους ταχύτερους τρόπους για να παρακαμφθεί το δικαστικό εμπόδιο.
«Η κυβέρνηση θα μπορούσε να αντικαταστήσει γρήγορα τον οριζόντιο δασμό 10% με έναν παρόμοιο δασμό έως και 15% βάσει του Άρθρου 122», ανέφεραν οι αναλυτές της Goldman. Σημείωσαν, ωστόσο, ότι μια τέτοια κίνηση θα διαρκούσε μόνο για 150 ημέρες, μετά τις οποίες ο νόμος απαιτεί δράση του Κογκρέσου.
Ο Τραμπ θα μπορούσε επίσης να ξεκινήσει γρήγορα έρευνες βάσει του Άρθρου 301 σε βασικούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, θέτοντας τις γραφειοκρατικές βάσεις για δασμούς - αν και η Goldman εκτιμά ότι αυτή η διαδικασία θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο.
Οι δασμοί του Άρθρου 232, οι οποίοι ισχύουν ήδη για τις εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και αυτοκινήτων, θα μπορούσαν επίσης να επεκταθούν σε άλλους τομείς. Αυτός ο εμπορικός νόμος επιτρέπει στον πρόεδρο να λαμβάνει μέτρα κατά των απειλών για την εθνική ασφάλεια.
Το Άρθρο 338, εν τω μεταξύ, επιτρέπει στον πρόεδρο να επιβάλλει δασμούς έως και 50% στις εισαγωγές από χώρες που κάνουν διακρίσεις εις βάρος των ΗΠΑ. Η Goldman σημείωσε ότι αυτό το συγκεκριμένο μέτρο δεν έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν.
Τι γίνεται με το Ανώτατο Δικαστήριο;
Ο Τζέιμς Ράνσντελ, συνεργάτης της δικηγορικής εταιρείας Cassidy Levy Kent, δήλωσε επίσης στο CNBC ότι η γνωμοδότηση του δικαστηρίου σηματοδοτεί την πρώτη από πολλές άλλες υποθέσεις που εκκρεμούν ακόμη - και την πρώτη ουσιαστική γνωμοδότηση ομοσπονδιακού δικαστηρίου για να αντιμετωπίσει πραγματικά το ουσιαστικό μέρος της αμφισβήτησης των εναγόντων».
Ο Ράνσντελ δήλωσε ότι η ταχύτητα της έφεσης της κυβέρνησης Τραμπ ήταν «πολύ ασυνήθιστη» και υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση ξέρει πως να εργάζεται για γρήγορη αναστολή της εντολής.
Πρόσθεσε ότι είναι πιθανό το Ανώτατο Δικαστήριο να έχει τον τελευταίο λόγο. «Δεν υπάρχει μεγάλο προηγούμενο για αυτό το συγκεκριμένο νόμο και για παρόμοιες ενέργειες του προέδρου, επομένως μπορεί να υπάρχει ενδιαφέρον για το Ανώτατο Δικαστήριο να το εξετάσει», δήλωσε.
Ο Στήβεν Μπλιτζ, επικεφαλής οικονομολόγος των ΗΠΑ στην TS Lombard, δήλωσε ότι ο Τραμπ έχει πολύ καλό επίπεδο κατανόησης του πώς να παίξει με τα δικαστήρια για να πετύχει αυτό που θέλει όσον αφορά το παιχνίδι με τον χρόνο.
«Το πρώτο πράγμα που έκανε είναι μια επείγουσα έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο... θέλοντας να λάβει μια απόφαση από αυτούς που ουσιαστικά λένε ότι μπορείτε να διατηρήσετε αυτούς τους δασμούς σε ισχύ όσο εκτελείται η διαδικασία των εφέσεων», δήλωσε ο Μπλιτζ στο CNBC.
Η έξοδος Μάσκ
Μία ημέρα νωρίτερα, ο Έλον Μασκ είχε δηλώσει ότι αποχωρεί από την κυβέρνηση Τραμπ, αφού βοήθησε σε μία θυελλώδη προσπάθεια συρρίκνωσης του μεγέθους της κυβέρνησης των ΗΠΑ, η οποία οδήγησε στην κατάργηση χιλιάδων ομοσπονδιακών θέσεων εργασίας.
Σε ανάρτηση στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη ευχαρίστησε τον Τραμπ για την ευκαιρία να βοηθήσει στη διοίκηση του υπουργείου Αποδοτικότητας της κυβέρνησης, γνωστού ως Doge.
Ο Λευκός Οίκος άρχισε να «αποσύρει» τον Μασκ από τη θέση του ειδικού κυβερνητικού υπαλλήλου την Τετάρτη το βράδυ, σύμφωνα με το BBC. Ο ρόλος του ήταν προσωρινός και η αποχώρησή του δεν είναι ξαφνική, όμως λαμβάνει μια μέρα αφότου ο Μασκ επέκρινε το νομοσχέδιο Τραμπ με τις σαρωτικές φορολογικές μειώσεις.
Ο Μασκ, ο οποίος είχε συγκρουστεί κατ' ιδίαν με ορισμένους αξιωματούχους του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ, αρχικά δεσμεύτηκε να περικόψει τουλάχιστον 2 τρισεκατομμύρια δολάρια από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, προτού περιορίσει αυτόν τον στόχο στο μισό και στη συνέχεια τον μειώσει στα 150 δισεκατομμύρια δολάρια.
Εκτιμάται ότι 260.000 από τα 2,3 εκατομμύρια των εργαζομένων σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες έχουν χάσει τις θέσεις εργασίας τους ή έχουν αποδεχτεί συμφωνίες απόλυσης ως αποτέλεσμα του Doge.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ομοσπονδιακοί δικαστές μπλόκαραν τις μαζικές απολύσεις και διέταξαν την επαναφορά των απολυμένων υπαλλήλων.
Η ταχεία προσέγγιση για τη μείωση του ομοσπονδιακού εργατικού δυναμικού οδήγησε περιστασιακά σε λανθασμένες απολύσεις ορισμένων εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού του πυρηνικού προγράμματος των ΗΠΑ.
Ο Μασκ ανακοίνωσε στα τέλη Απριλίου ότι θα αποσυρθεί για να διευθύνει ξανά τις επιχειρήσεις του, αφού έγινε ο αποδέκτης κριτικής για κάθε αποτυχία στην κυβέρνηση Τραμπ.
Επίσης, πολλά ερωτηματικά τίθενται και για τη μελλοντική πολιτική του στήριξη. Αν και δαπάνησε σχεδόν 300 εκατ. δολάρια για να στηρίξει την εκστρατεία Τραμπ και άλλους Ρεπουμπλικάνους το 2024, ανακοίνωσε ότι θα περιορίσει δραστικά την πολιτική του χρηματοδότηση.
