Πλήγμα στην άσκηση οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης των ΗΠΑ επέφερε αμερικανικό δικαστήριο με εξειδίκευση σε ζητήματα διεθνούς εμπορίου καθώς αναίρεσε, με απόφασή του την εφαρμογή των «ανταποδοτικών» τελωνειακών δασμών κατ’ ελάχιστον 10% που ήθελε ο Ντόναλντ Τραμπ και έχουν ήδη επιβληθεί στο σύνολο των προϊόντων από χώρες του εξωτερικού που εισάγονται στις ΗΠΑ, επιχειρηματολογώντας ότι μόνο το Κογκρέσο έχει τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις για τη λήψη τέτοιων μέτρων.
Στις 2 Απριλίου, ο Τραμπ επέβαλε αμοιβαίους δασμούς έως και 50% στις χώρες που έχουν εμπορικό έλλειμμα με ΗΠΑ και «χτύπημα» 10% σχεδόν σε όλους τους άλλους. Αργότερα ανέστειλε τους αμοιβαίους δασμούς για 90 ημέρες, ώστε να δώσει χρόνο στις χώρες να συμφωνήσουν να μειώσουν τα εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές. Διατήρησε όμως τους βασικούς δασμούς σε ισχύ.
Το αμερικανικό δικαστήριο για το διεθνές εμπόριο (ITC), απεφάνθη πως ο πρόεδρος δεν μπορεί να επικαλείται τον νόμο περί έκτακτης οικονομικής ανάγκης του 1977 -όπως έκανε ο κ. Τραμπ- προκειμένου να δικαιολογήσει τη χρήση προεδρικών εκτελεστικών διαταγμάτων για την εφαρμογή δασμών, ώστε «να επιβάλλει απεριόριστους επιπρόσθετους δασμούς σε αγαθά από σχεδόν όλες τις χώρες», όπως αναφέρει η απόφασή του, έκτασης 49 σελίδων.
Τα εκτελεστικά διατάγματα της 2ης Απριλίου, με τα οποία επιβλήθηκαν οι δασμοί κατ’ ελάχιστον 10% στο σύνολο των εισαγόμενων προϊόντων και ως και 50% ανάλογα με τη χώρα προέλευσης, «υπερβαίνουν τις εξουσίες που έχουν δοθεί στον πρόεδρο στο πλαίσιο του νόμου IEEPA (σ.σ. επιτρέπει ανάληψη δράσης σε περίπτωση που διαπιστωθεί κατάσταση έκτακτης οικονομικής ανάγκης) για τη ρύθμιση των εισαγωγών μέσω της χρήσης τελωνειακών δασμών».
Η παραχώρηση «απεριόριστης» εξουσίας στον πρόεδρο ως προς τους τελωνειακούς δασμούς συνεπάγεται «αποκήρυξη» της δυνατότητας της νομοθετικής εξουσίας για αυτό, παραχώρησή της στην εκτελεστική, κάτι που αντίκειται προς το Σύνταγμα των ΗΠΑ. Ο νόμος IEEPA επιτρέπει στον πρόεδρο να αποφασίζει «απαραίτητα οικονομικά μέτρα» ή να επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις για «την αντιμετώπιση ‘εξαιρετικής και ασυνήθιστης’ απειλής», εξήγησε το δικαστήριο.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ άσκησε έφεση
Η Ουάσιγκτον από την πλευρά της, άσκησε έφεση στην απόφαση. «Ανακοινώνεται ότι οι εναγόμενοι ασκούν έφεση στο Ομοσπονδιακό Εφετείο των ΗΠΑ κατά της γνώμης και της οριστικής απόφασης του Δικαστηρίου της 28ης Μαΐου 2025», αναφέρεται. Οι δασμοί ανέτρεψαν δεκαετίες εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, διατάραξαν το παγκόσμιο εμπόριο, ταρακούνησαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές και αύξησαν τον κίνδυνο υψηλότερων τιμών και ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο.
Η απόφαση αφήνει σε ισχύ άλλους δασμούς του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τον ξένο χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα. Όμως αυτοί οι δασμοί επιβλήθηκαν βάσει διαφορετικού νόμου που απαιτεί έρευνα του Υπουργείου Εμπορίου και δεν μπορούν να επιβληθούν κατά την κρίση του προέδρου. Η Γουέντι Κάτλερ αντιπρόεδρος στο Asia Society Policy Institute, επεσήμανε ότι η απόφαση του δικαστηρίου «οδηγεί την εμπορική πολιτική του προέδρου σε αναταραχή».
Η πρώτη ανάγνωση του μπλόκου
«Οι εταίροι που διαπραγματεύονται σκληρά κατά τη διάρκεια της περιόδου αναστολής των δασμών των 90 ημερών μπορεί να μπουν στον πειρασμό να μην κάνουν περαιτέρω παραχωρήσεις προς τις ΗΠΑ μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη νομική σαφήνεια», δήλωσε ενώ παράλληλα τόνισε πως οι εταιρείες θα πρέπει να επανεκτιμήσουν τον τρόπο που διαχειρίζονται τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, ίσως επιταχύνοντας τις αποστολές προς τις ΗΠΑ για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο να επανέλθουν οι δασμοί κατόπιν έφεσης.
Προς το παρόν, η απόφαση του εμπορικού δικαστηρίου «καταστρέφει το σκεπτικό της κυβέρνησης Τραμπ για τη χρήση ομοσπονδιακών εξουσιών έκτακτης ανάγκης για την επιβολή δασμών, η οποία υπερβαίνει την εξουσία του Κογκρέσου και αντιβαίνει σε κάθε έννοια δίκαιης διαδικασίας», εκτίμησε ο Έσγουαρ Πρασάντ, καθηγητής εμπορικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Η απόφαση καθιστά σαφές ότι οι μονομερείς δασμοί Τραμπ αποτελούν υπέρβαση της εκτελεστικής εξουσίας» συμπλήρωσε.
Εκπρόσωπος του προέδρου των ΗΠΑ Τραμπ καταφέρθηκε εναντίον των «δικαστών που δεν έχουν εκλεγεί»
Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου καταφέρθηκε εναντίον «δικαστών που δεν έχουν εκλεγεί» και κατ’ αυτόν δεν έχουν δικαίωμα «να αποφασίζουν για τον τρόπο αντιμετώπισης κατάστασης εθνικής έκτακτης ανάγκης», μετά την δικαστική απόφαση. «Ο πρόεδρος Τραμπ ορκίστηκε να βάλει πρώτα την Αμερική και η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει όλους τους μοχλούς της εκτελεστικής εξουσίας για να αντιμετωπίσει την κρίση και να αποκαταστήσει το μεγαλείο της Αμερικής», τόνισε ο εκπρόσωπος Κους Ντεσάι.
