«Από το μηδέν» επεξεργάζεται το ΥΠΕΝ τη δέσμη παρεμβάσεων στη λιανική αγορά για την ανάσχεση του φαινομένου του ενεργειακού τουρισμού, με σκοπό αυτές να δρομολογηθούν στις αρχές του φθινοπώρου. Υπενθυμίζεται ότι λόγω κενού στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (και συγκεκριμένα στο Άρθρο 42), νοικοκυριά και επιχειρήσεις αλλάζουν προμηθευτή, αφήνοντας ανεξόφλητους λογαριασμούς στον προηγούμενο πάροχό τους.
Με αυτό τον τρόπο, καταφέρνουν να συνεχίζουν να ηλεκτροδοτούνται χωρίς να πληρώνουν για το ρεύμα που «καίνε», αφού το μόνο μέσο που έχει ο προηγούμενος προμηθευτής για να διεκδικήσει τα οφειλόμενα είναι να προσφύγει στα δικαστήρια. Ωστόσο, η νομική οδός «μεταφράζεται» σε σημαντικό κόστος και χρόνος για τους παρόχους.
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, το φαινόμενο έχει αποκτήσει εκρηκτικές διαστάσεις για τα δεδομένα της εγχώριας λιανικής. Είναι ενδεικτικό ότι στο κλείσιμο του 2024, με νάση τα στοιχεία της ΡΑΑΕΥ, τα χρέη στους προμηθευτές από πρώην πελάτες τους ανέρχονταν στο ιλιγγιώδες ποσό των 1,6 δισ. ευρώ. Μάλιστα, από αυτό το ποσό, τα 722 εκατ. περίπου αφορούν νοικοκυριά και τα 644 εκατ. μικρές επιχειρήσεις (στη χαμηλή τάση).
Το πλαίσιο από την προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΕΝ
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, με σκοπό να μπει μπλόκο στους κάθε λογής επιτήδειους, το ΥΠΕΝ είναι πιθανό η λύση που θα οριστικοποιηθεί να μην έχει ως αφετηρία το πλαίσιο που είχε αποφασίσει η προηγούμενη ηγεσία. Κάτι που θα σήμαινε πως θα «έμενε στα χαρτιά» το σύστημα σήμανσης χρεών (debt flagging), για να μπει ανάχωμα στους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Υπενθυμίζεται ότι το σύστημα debt flagging θα αναπτυσσόταν από τον ΔΕΔΔΗΕ για να εφαρμοστεί η έννοια του στρατηγικού κακοπληρωτή, που θα όριζε νομοθετικά το ΥΠΕΝ. Στην κατηγορία των στρατηγικών κακοπληρωτών θα εντάσσονταν οι καταναλωτές με ληξιπρόθεσμα χρέη εντός 5ετίας σε δύο προμηθευτές, οι οποίοι παράλληλα έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη και στον τρέχοντα πάροχό τους.
Σε αυτή την περίπτωση, οι καταναλωτές θα έχαναν τη δυνατότητα να μετακινηθούν σε νέο προμηθευτή, έως ότου εξοφλήσουν ή διακανονίσουν τις οφειλές τους. Για να εφαρμοστεί αυτό το μέτρο, οι προμηθευτές θα «κοκκίνιζαν» τους πελάτες τους (υφιστάμενους και πρώην) με ανεξόφλητες υποχρεώσεις εντός 5ετίας. Επομένως, όσοι καταναλωτές «κοκκίνιζαν» τρεις φορές στο debt flagging, θα έχαναν τη δυνατότητα να μεταπηδήσουν σε νέο πάροχο.
Διακοπή ηλεκτροδότησης σε πρώην πελάτες;
Η λύση που τελικά θα προωθήσει το ΥΠΕΝ δεν είναι απαραίτητο ότι θα ακολουθεί την παραπάνω «φόρμουλα». Επίσης, στο τραπέζι βρίσκεται η αυστηροποίηση των μέτρων, στην κατεύθυνση παροχής της δυνατότητας στους προμηθευτές να κόβουν το ρεύμα σε πρώην πελάτες τους με ληξιπρόθεσμα χρέη.
Πρόκειται για ένα μέτρο που απουσιάζει από το πλαίσιο της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας, ενώ αποτελεί αίτημα του συνόλου του εταιρειών προμήθειας. Όπως επισημαίνουν οι πάροχοι, η απειλή διακοπής της ηλεκτροδότησης είναι το πιο αποτελεσματικό αντίμετρο σε όσους επιδίδονται στον «ενεργειακό τουρισμό», αποτελώντας μοχλό πίεσής τους ώστε να προχωρήσουν σε διακανονισμό των χρεών τους.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι προς ώρας δεν φαίνεται να έχει οριστικοποιηθεί από το ΥΠΕΝ πως στο πλέγμα παρεμβάσεων που τελικά θα θεσπιστούν, θα υπάρχει όντως κάποιο ανάλογο μέτρο – κάτι που θα γίνει μόνο στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι δεν θα υπάρξουν αρρυθμίες στη λιανική, όπως και ότι δεν υπάρχει περίπτωση να καταπέσει σε ενδεχόμενη δικαστική προσφυγή. Μάλιστα, αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για μία δύσκολη προς εφαρμογή παρέμβαση.
Σε κάθε περίπτωση, αν πάρει το «πράσινο φως», τότε θα συνοδεύεται από ασφαλιστικές δικλίδες που θα εγγυώνται ότι δεν θα γίνεται κατάχρηση από τους προμηθευτές. Μία τέτοια δικλίδα θα ήταν η υποχρέωση προσφοράς στους πρώην πελάτες μίας τυποποιημένης ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων χρεών – με συγκεκριμένο (μεγάλο) αριθμό δόσεων.
Το βάρος στους συνεπείς πελάτες
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΑΕΥ, τα «φέσια» στο τέλος του 2024 από πρώην πελάτες παρουσίασαν αύξηση κατά 200 περίπου εκατ., σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αυτό δείχνει πως ο «ενεργειακός τουρισμός» καλά κρατεί, αν και σε μικρότερο βαθμό με προηγούμενα έτη.
Με βάση τη Ρυθμιστική Αρχή, στο υποθετικό σενάριο που οι εταιρείες ήθελαν να μηδενίσουν τις οφειλές, καλύπτοντάς τα από τους συνεπείς υφιστάμενους πελάτες τους, τότε θα έπρεπε να προσθέσουν ένα «καπέλο» 2,7 λεπτών του ευρώ στις χρεώσεις τους.
Στελέχη του κλάδου προμήθειας επισημαίνουν πως στην πραγματικότητα το ποσό αυτό κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα, καθώς για παράδειγμα μέρος των χρεών έχει δημιουργηθεί πριν από πολλά χρόνια. Επίσης, προμηθευτές έχουν προχωρήσει σε τιτλοποιήσεις υπερήμερων οφειλών τους, με συνέπεια να έχουν περιορίσει τη σχετική «τρύπα» στα οικονομικά τους.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, αυτό δεν σημαίνει ότι οι πάροχοι δεν καλύπτουν ένα μέρος της απώλειας μέσω των τιμολογίων τους. Επομένως, αν και σε μικρότερο βαθμό από όσο δείχνουν οι υπολογισμοί της ΡΑΑΕΥ, οι συνεπείς πελάτες ενός προμηθευτή επιβαρύνονται έμμεσα και για ενέργεια που έχουν καταναλώσει στο παρελθόν άλλα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, χωρίς να την πληρώσουν. Μάλιστα, με βάση τους ανθρώπους του κλάδου, η ανάκτηση γίνεται κατά κανόνα από το πελατολόγιο στη χαμηλή τάση.
