Εντατικοποίηση της ασκούμενης εποπτείας και των επιτόπιων ελέγχων όσον αφορά τις διαδικασίες και τα συστήματα διαρκούς παρακολούθησης συναλλαγών πελατών των εποπτευόμενων ιδρυμάτων, έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποτελεσματική ανίχνευση και διερεύνηση ύποπτων συναλλαγών που αφορούν στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος προανήγγειλε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στην Ετήσια Έκθεση Δραστηριοτήτων Προληπτικής Εποπτείας και Εξυγίανσης για το έτος 2024 που δημοσιεύει για πρώτη φορά η Τράπεζα της Ελλάδος, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και λογοδοσίας για το εποπτικό έργο της.
Τα αποτελέσματα των ελέγχων στη συνέχεια θα υποβάλλονται στην εθνική Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες. Όπως επισημαίνεται, ο έλεγχος της συμμόρφωσης των εποπτευόμενων ιδρυμάτων με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το θεσμικό πλαίσιο πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (Ξέπλυμα Χρήματος) και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΧΤ) παραμένει κεντρική εποπτική προτεραιότητα για την Τράπεζα της Ελλάδος τα επόμενη έτη. H θέσπιση του ευρωπαϊκού Κανονισμού, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (Anti-money Laundering Regulation - AMLR) και η ίδρυση της ευρωπαϊκής Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (Anti-money Laundering Authority - AMLA), με σκοπό τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του Κανονισμού, αποτελούν τους βασικές πυλώνες της μετάβασης σε ένα ισχυρό και ενιαίο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο. Η AMLA ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2025 και προβλέπεται να στελεχωθεί πλήρως, να αναπτύξει την πληροφοριακή της υποδομή και να εκδώσει τα ρυθμιστικά και εκτελεστικά τεχνικά της πρότυπα σε ορίζοντα τριετίας, ώστε να καταστεί πλήρως λειτουργική την 01.01.2028, αναλαμβάνοντας την άμεση εποπτεία 40 εταιρειών του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Κατά τα άλλα, το 2024 αποτέλεσε μια χρονιά θετικών εξελίξεων για το σύνολο των εποπτευόμενων ιδρυμάτων, με ιδιαίτερα σημαντική πρόοδο στα βασικά μεγέθη των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Σύμφωνα με την ΤτΕ, η Έκθεση θα αποτελεί ετήσιο εργαλείο ενημέρωσης σχετικά με τις δραστηριότητες της Τράπεζας στον τομέα της μικροπροληπτικής εποπτείας των πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, της επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφάλισης, καθώς και της μακροπροληπτικής εποπτείας και της εξυγίανσης.
Η Έκθεση αποτυπώνει, μεταξύ άλλων, τις ενέργειες για την πρόληψη του κινδύνου ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, την πρόοδο στις διαδικασίες εκκαθάρισης, τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε νομικά και φυσικά πρόσωπα, αλλά και τις σημαντικότερες εξελίξεις στο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο που αφορά την προληπτική εποπτεία και εξυγίανση.
Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από την είσοδο της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ. Η υψηλή κερδοφορία και η ενισχυμένη κεφαλαιακή επάρκεια επέτρεψαν την επαναφορά της διανομής μερισμάτων από τα Σημαντικά Πιστωτικά Ιδρύματα. Όσον αφορά τα Λιγότερο Σημαντικά Πιστωτικά Ιδρύματα, ολοκληρώθηκε η συγχώνευση δύο πιστωτικών ιδρυμάτων, η οποία συνοδεύθηκε από την εξυγίανση του δανειακού τους χαρτοφυλακίου και την ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της μακροπροληπτικής πολιτικής, η Τράπεζα της Ελλάδος καθόρισε θετικό ποσοστό για το αντικυκλικό κεφαλαιακό απόθεμα ασφαλείας για τα πιστωτικά ιδρύματα. Στον ασφαλιστικό κλάδο καταγράφηκε αύξηση των ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων, ενώ ολοκληρώθηκαν όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες για την ανάληψη από την Τράπεζα της Ελλάδος της εποπτείας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης από την 1η Ιανουαρίου 2025. Επιπρόσθετα, η Τράπεζα αξιολόγησε και επαναδειοδότησε τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.
Ωστόσο, η θετική εικόνα συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις. Η πιθανή επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου λόγω των δασμών, η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η σταδιακή αποκλιμάκωση των επιτοκίων ενδέχεται να επηρεάσουν την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων. Ταυτόχρονα, ο επιταχυνόμενος ψηφιακός μετασχηματισμός και ο αυξημένος κίνδυνος κυβερνοαπειλών απαιτούν ταχεία προσαρμογή και σημαντικές επενδύσεις από τα εποπτευόμενα ιδρύματα.
Σε αυτό το περιβάλλον, η Τράπεζα της Ελλάδος θέτει ως βασικές εποπτικές προτεραιότητες τη θωράκιση των εποπτευόμενων ιδρυμάτων έναντι των μακροοικονομικών και γεωπολιτικών προκλήσεων, την ενίσχυση της κεφαλαιακής τους επάρκειας, την επιτάχυνση της ψηφιακής τους μετάβασης και την περαιτέρω ενδυνάμωση της εταιρικής διακυβέρνησης. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου και των επιχειρηματικών σχεδίων και στην παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις εποπτικές απαιτήσεις για τον κλιματικό και περιβαλλοντικό κίνδυνο.
