Η εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram είναι μία από τις πιο δημοφιλείς παγκοσμίως. Η δυνατότητα ιδιωτικής συνομιλίας έχει μετατρέψει την πλατφόρμα σε χώρο ελεύθερης έκφρασης σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα. Ωστόσο, η σχετικά χαλαρή εποπτεία του περιεχομένου φέρνει σε αμηχανία κυβερνήσεις που προσπαθούν να καταπολεμήσουν την εγκληματικότητα και την παραπληροφόρηση, καθώς αυτές μπορούν να αποσταθεροποιήσουν κοινωνίες.
Τον Αύγουστο του 2024, οι γαλλικές αρχές συνέλαβαν τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του Telegram, Πάβελ Ντούροφ, και του απήγγειλαν κατηγορίες για συνέργεια στη διανομή σεξουαλικών εικόνων παιδιών και άλλων εγκλημάτων, κατηγορώντας την εταιρεία για μη συνεργασία στις έρευνες.
Ο Ντούροφ αρνήθηκε τις κατηγορίες και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση. Απέρριψε την εικόνα του Telegram ως «κάποιου είδους αναρχικού παραδείσου», αλλά παραδέχθηκε ότι η ραγδαία ανάπτυξη της πλατφόρμας έχει προκαλέσει «ολοένα και αυξανόμενα δεινά» και δεσμεύθηκε να καταπολεμήσει την εγκληματική κατάχρηση της εφαρμογής.
Τι είναι το Telegram;
Η υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων, που δημιουργήθηκε το 2013, μοιάζει με το WhatsApp, αλλά διαθέτει επιπλέον λειτουργίες παρόμοιες με αυτές των X (πρώην Twitter) και Facebook. Χρησιμοποιείται από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους για καθημερινή επικοινωνία.
Οι χρήστες μπορούν να δημοσιεύουν «ιστορίες», να δημιουργούν ομάδες συζητήσεων ή να ιδρύουν «κανάλια», τα οποία μπορούν να προσελκύσουν εκατομμύρια συνδρομητές και να γίνουν σημαντικές πηγές πληροφόρησης.
Οι νέοι χρήστες συμφωνούν ότι δεν θα στέλνουν spam ή απάτες, δεν θα προωθούν βία ούτε θα δημοσιεύουν παράνομο πορνογραφικό περιεχόμενο. Στην πράξη, όμως, το Telegram έχει πολύ πιο χαλαρή εποπτεία σε σχέση με τις μεγάλες αμερικανικές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Συνήθως αφαιρούνται μόνο σαφείς εκκλήσεις για βία.
Ποιος είναι ο Ντούροφ;
Ο Πάβελ Ντούροφ είναι ένθερμος υπέρμαχος του φιλελευθερισμού, ειδικά όσον αφορά την ελευθερία λόγου, την ιδιωτικότητα και τον περιορισμό κυβερνητικής παρέμβασης. Δηλώνει «άνθρωπος χωρίς εθνικότητα» και μετακινείται συχνά ανά τον κόσμο.
Για τους υποστηρικτές του, ο 40χρονος δισεκατομμυριούχος είναι «μαχητής της ψηφιακής ελευθερίας» απέναντι στην κρατική επιτήρηση και τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες. Οι επικριτές του τον θεωρούν υπεκφυγή και ανεύθυνο, ενώ ασκούν κριτική για την έλλειψη διαφάνειας στο Telegram.
Σε συνέντευξή του στο γαλλικό περιοδικό Le Point, αποκάλυψε ότι έχει περισσότερα από 100 παιδιά από δωρεές σπέρματος, ενώ είναι επίσημος πατέρας έξι παιδιών με τρεις διαφορετικές συντρόφους. Όπως είπε, όλα τα παιδιά του θα έχουν ίση μερίδα στην περιουσία του, αλλά θα πρέπει να περιμένουν 30 χρόνια για να την κληρονομήσουν. Η περιουσία του εκτιμάται στα 13,9 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Bloomberg.
Μετά τη σύλληψή του, του απαγορεύτηκε προσωρινά η έξοδος από τη Γαλλία, αλλά αργότερα του επιτράπηκαν ταξίδια έως και δύο εβδομάδων στη μόνιμη κατοικία του στο Ντουμπάι.
Πόσο ιδιωτικό είναι το Telegram;
Ο βαθμός κρυπτογράφησης του Telegram είναι ασαφής. Ενώ εφαρμογές όπως WhatsApp και Signal προσφέρουν προεπιλεγμένη κρυπτογράφηση end-to-end, το Telegram την εφαρμόζει μόνο στις λεγόμενες «μυστικές συνομιλίες».
Επιπλέον, χρησιμοποιεί δικά του κρυπτογραφικά πρωτόκολλα, τα οποία δεν είναι ανοικτά σε ανεξάρτητο έλεγχο, σε αντίθεση με το Signal.
Οι διωκτικές αρχές παραπονιούνται εδώ και καιρό ότι οι υπεύθυνοι του Telegram σπάνια απαντούν σε αιτήματα παροχής στοιχείων. Τον Σεπτέμβριο του 2024, ο Ντούροφ ανακοίνωσε ότι η εταιρεία θα παρέχει IP διευθύνσεις και αριθμούς τηλεφώνου χρηστών όταν τα αιτήματα είναι έγκυρα. Επίσης, η πλατφόρμα απενεργοποίησε προσωρινά ορισμένες μεταφορτώσεις πολυμέσων, μια κίνηση που ο Ντούροφ ισχυρίστηκε ότι ήταν για να περιορίσει τα bots και τις απάτες. Δήλωσε ότι στόχος του είναι η πολιτική εποπτείας του Telegram να μετατραπεί, από αντικείμενο κριτικής, σε αντικείμενο επαίνου.
Γιατί το Telegram είναι τόσο ισχυρό εργαλείο για εξτρεμιστές;
Το Telegram δεν προτείνει περιεχόμενο στους χρήστες βάσει του ιστορικού αλληλεπίδρασης, όπως κάνουν οι TikTok, Facebook ή X. Ωστόσο, η ρητορική μίσους και η παραπληροφόρηση μπορούν να διαδοθούν γρήγορα, επειδή οι χρήστες μπορούν να διαμοιράζονται περιεχόμενο από ένα κανάλι σε άλλα.
Έτσι, κάποιος που παρακολουθεί ένα κανάλι φιλοτραμπικών μπορεί να στοχοποιηθεί με αναρτήσεις που οδηγούν σε πιο ακραία, συνωμοσιολογικά κανάλια. Αν ακολουθήσει τα links, μπορεί εύκολα να βρεθεί σε περιβάλλον με ακόμα πιο ριζοσπαστικές απόψεις.
Οι πρόσφατες αλλαγές στην πολιτική απορρήτου του Telegram προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις. Η ομάδα χάκερ-ακτιβιστών RipperSec δήλωσε ότι θέτουν «σοβαρά ζητήματα για την ελευθερία λόγου» και κάλεσε τους χρήστες να μετακινηθούν στο Discord.
Γιατί οι κυβερνήσεις ανησυχούν για το Telegram;
Παρά τις αλλαγές, οι αρχές εξακολουθούν να δυσκολεύονται να εντοπίσουν εξτρεμιστές που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για να διαδίδουν παραπληροφόρηση ή εμπρηστικό περιεχόμενο.
Οι κυβερνήσεις έχουν περισσότερα νομικά εργαλεία για να πιέσουν εταιρείες όπως η Meta, που εδρεύει στις ΗΠΑ. Όμως δεν έχουν αντίστοιχη επιρροή στο Telegram, το οποίο εδρεύει στο Ντουμπάι.
Ιδιαίτερα ενεργοί είναι λογαριασμοί φιλορώσων, που διαδίδουν παραπληροφόρηση με στόχο την αποδυνάμωση της υποστήριξης προς την Ουκρανία. Ρώσοι πράκτορες πληροφοριών έχουν χρησιμοποιήσει το Telegram για να στρατολογήσουν μικροεγκληματίες και να οργανώσουν σαμποτάζ σε ευρωπαϊκές πόλεις. Παρόλα αυτά, η πλατφόρμα χρησιμοποιείται και από Ουκρανούς, μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος Ζελένσκι.
Ποια είναι η ιστορία του Telegram;
Το Telegram δημιουργήθηκε από τον Ρώσο επιχειρηματία Πάβελ Ντούροφ και τον αδερφό του Νικολάι, προγραμματιστή και μαθηματικό. Οι δύο είχαν ήδη φτιάξει το ρωσικό κοινωνικό δίκτυο VKontakte το 2006, το οποίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Η πλατφόρμα έγινε στόχος ενός Ρώσου ολιγάρχη με δεσμούς στο Κρεμλίνο, με αποτέλεσμα ο Πάβελ να εγκαταλείψει τη Ρωσία και να πουλήσει το μερίδιό του. Τότε γεννήθηκε η ιδέα του Telegram, με τον Νικολάι να σχεδιάζει τα συστήματα μεταφοράς δεδομένων.
Ο Πάβελ, αποκαλούμενος και «ο Ρώσος Ζούκερμπεργκ», έχει καθιερωθεί ως σύμβολο τεχνολογικού πλούτου, με περιουσία άνω των 10 δισ. δολαρίων. Η πλατφόρμα έχει επίσης συνδεθεί με τον κόσμο των κρυπτονομισμάτων, με δική της ICO το 2018 υπό την ονομασία Telegram Open Network.
Πώς βγάζει χρήματα το Telegram;
Το 2020, ο Ντούροφ ανακοίνωσε σχέδια για εμπορική αξιοποίηση του Telegram, το οποίο μέχρι τότε δεν είχε έσοδα. Το 2022, λάνσαρε την υπηρεσία Telegram Premium, μέσω συνδρομής, προσφέροντας ταχύτερες λήψεις και μεγαλύτερα αρχεία.
Επιπλέον, εισήγαγε σύστημα επιβράβευσης δημιουργών περιεχομένου, που τους επιτρέπει να κρατούν το 50% των εσόδων από διαφημίσεις στα κανάλια τους. Ωστόσο, η κύρια χρηματοδότηση της πλατφόρμας εξακολουθεί να προέρχεται από τους ίδιους τους ιδρυτές της.
Πηγή: Bloomberg
