Οριακή αύξηση 79,3 εκατ. ευρώ καταγράφηκε στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) των τεσσάρων συστημικών τραπεζών κατά το πρώτο τρίμηνο, που έφτασαν στα 5,12 δισ. ευρώ, με τον μέσο δείκτη NPE να διαμορφώνεται στο 2,77%, από 2,76% στο τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Παραμένοντας χαμηλότερα από τον αντίστοιχο δείκτη των ισπανικών τραπεζών (στο 2,9%), αρχίζουν να προσεγγίζουν τα επίπεδα των ιταλικών (στο 2,6%), με τον μέσο δείκτη κάλυψης να παραμένει αρκετά συμπαγής σε υψηλά επίπεδα, ήτοι στο 76,6%. Οι περιορισμένες εισροές (defaults, re - defaults) ισορρόπησαν με τους ρυθμούς αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων και τις εισπράξεις.
Το «στοκ» των NPEs της Eurobank διαμορφώθηκε στα 1,53 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 0,8 δισ. ευρώ αφορούν μη εξυπηρετούμενα με καθυστέρηση 90 ημερών, τα 0,4 δισ. αφορούν ρυθμισμένα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα μικρότερης διάρκειας των 90 ημερών και 0,3 δισ. ευρώ είναι αβέβαιης είσπραξης. Στα 48 εκατ. ευρώ ανήλθε ο σχηματισμός NPEs (προ write offs - πωλήσεων) στο πρώτο τρίμηνο. Περίπου 1,4 δισ. είναι το «στοκ» των προβλέψεων. Ο δείκτης NPE της τράπεζας διαμορφώθηκε στο 2,9%, με δείκτης κάλυψης στο 89,1%. Οι προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων αυξήθηκαν σε 76 εκατ. ευρώ και αντιστοιχούσαν σε 59 μονάδες βάσης επί των μέσων χορηγήσεων.
Στην Εθνική, το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ανέρχεται σε 0,9 δισ. ευρώ. Τα 0,5 δισ. ευρώ αφορούν εγχώρια δάνεια με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, ενώ τα ρυθμισμένα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα άνω των 30 ημερών διαμορφώνονται στα 0,2 δισ. ευρώ, όπως και αυτά με μικρότερη χρονική καθυστέρηση από 30 ημέρες. Μόλις στα 0,1 δισ. τα NPEs στο διεθνές χαρτοφυλάκιο. Μηδενικός καθαρός οργανικός σχηματισμός στο πρώτο τρίμηνο, με τον δείκτη NPE στο 2,6% και το δείκτη κάλυψης στο 97%. Από τα ρυθμισμένα, ύψους 1 δισ. ευρώ, σχεδόν τα 0,6 δισ. εξυπηρετούνται, ενώ 0,1 δισ. ευρώ «κοκκινίζει» (άνω των 90 ημερών καθυστέρηση). Το κόστος κινδύνου υποχώρησε στις 46 μονάδες βάσης από 49 στα τέλη του 2024. Η ΕΤΕ επιβαρύνεται με μηδαμινά έξοδα διαχείρισης NPEs έναντι του ανταγωνισμού καθώς δεν ακολούθησε το μοντέλο των άλλων τριών τραπεζών (hive - down).
Περί τα 1,097 δισ. ευρώ ανέρχονται τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα της Πειραιώς, ελαφρώς αυξημένα από τα 1,068 δισ. ευρώ, από τον Δεκέμβριο του 2024, πλήρως καλυμμένα με εξασφαλίσεις και προβλέψεις. Περί τα 0,8 δισ. ευρώ αφορούν μη εξυπηρετούμενα με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, ενώ ο δείκτης κάλυψης διαμορφώθηκε στο 64%, έναντι 65% στα τέλη του 2024. Το κόστος κινδύνου επί των καθαρών δανείων διαμορφώθηκε στις 35 μονάδες βάσης (συμπεριλαμβανομένων προμηθειών διαχείρισης NPEs και δαπανών συνθετικής τιτλοποίησης) έναντι 46 μονάδων στα τέλη του 2024.
Από την άλλη, στα 1,5 δισ. διαμορφώνονται τα NPEs του ομίλου Alpha, με τον δείκτη στο 3,8%. Περιορισμένες εισροές 0,2 δισ. ευρώ, που ως επί το πλείστον ισοφαρίστηκαν από τους ρυθμούς αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων, εισπράξεων και write - offs. Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου υπήρξε ένας ήπιος οργανικός σχηματισμός στην κατηγορία των στεγαστικών και του retail. Το κόστος κινδύνου επί των καθαρών δανείων συμπεριλαμβανομένων προμηθειών διαχείρισης NPEs και δαπανών τιτλοποιήσεων, υποχώρησε στις 53 μονάδες βάσης από 67 στο τέταρτο τρίμηνο.
Αξίζει να σημειωθεί, πως κατά τη διάρκεια του 2024 οι ροές από εξυπηρετούμενα δάνεια προς μη εξυπηρετούμενα στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα ήταν 2,339 δισ. ευρώ, ενώ η αντίθετη κίνηση (ροές από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τα εξυπηρετούμενα) διαμορφώθηκε στα 1,314 δισ. ευρώ, οδηγώντας έτσι σε καθαρές ροές 1,025 δισ. ευρώ.
Το 83% είναι μη εξυπηρετούμενα...
Από την άλλη, οι ισολογισμοί των τραπεζών έχουν μεν εξυγιανθεί, αλλά τα «κόκκινα» δάνεια παραμένουν στην πραγματική οικονομία. Από τα στοιχεία της Έκθεσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος η συνολική αξία των ανοιγμάτων που διαχειρίζονται των ΕΔΑΔΠ ανήλθε σε 87,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 82% αφορά ανοίγματα που διαχειρίζονται οι ΕΔΑΔΠ για λογαριασμό αγοραστών πιστώσεων και το υπόλοιπο 18% αφορά τη διαχείριση ανοιγμάτων για λογαριασμό πιστωτικών - χρηματοδοτικών ιδρυμάτων. Κατά κύριο λόγο το 83% αφορά μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, ενώ τα υπόλοιπα (17%) ανήκουν στην κατηγορία των εξυπηρετούμενων.
Για λογαριασμό των αγοραστών πιστώσεων η συνολική αξία των ανοιγμάτων που διαχειρίζονται οι servicers αυξήθηκε κατά 2,3 δισ. ευρώ το 2024 σε 71,6 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της ανάληψης νέων δανείων προς διαχείριση. Η πλειονότητα των υπό διαχείριση ανοίγματα από του servicers είναι χαμηλής ποιότητας, με το 90% αυτών να αφορά μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα. Από αυτά το 75,2% είναι καταγγελμένα, δηλαδή περί τα 48,33 δισ. ευρώ, ενώ το 19,4% αφορά ανοίγματα με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών (περίπου 12,5 δισ. ευρώ) και το 5,4% ανοίγματα ταξινομημένα ως αβέβαιης είσπραξης (περίπου 3,48 δισ. ευρώ). Οι αποπληρωμές ανοιγμάτων από πλευράς εταιρειών διαχείρισης ανήλθαν σε 1,9 δισ. ευρώ, οι ρευστοποιήσεις υφιστάμενων εξασφαλίσεων σε 0,8 δισ. ευρώ και οι διαγραφές ανοιγμάτων σε 1 δισ. ευρώ.
Οι συνολικές ρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024 αφορούν το 25% του συνολικού χαρτοφυλακίου για λογαριασμό των αγοραστών πιστώσεων. Ως προς την διάρθρωση των ρυθμίσεων το μεγαλύτερο ποσοστό καταλαμβάνουν οι λύσεις οριστικής διευθέτησης (56,1%) και ακολουθούν οι μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (38,1%) και οι βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (5,8%).
Σχεδιασμός για επιστροφή «θεραπευμένων» δανείων
Από τη μεριά τους, οι τράπεζες αν και διαθέτουν ισχυρή πιστωτική επέκταση δεν παραλείπουν να εξετάζουν διεξοδικά την επαναγορά προβληματικών, στο πρόσφατο παρελθόν, στεγαστικών δανείων, θέμα που θα τις απασχολήσει περισσότερο προς το 2026. Εντός των κατευθυντήριων γραμμών του SSM, οι τράπεζες επιδιώκουν τη σταδιακή επανένταξη τμήματος «θεραπευμένων» ή «ημι - εραπευμένων» δανείων από funds και οχήματα ειδικού σκοπού τιτλοποιήσεων. Πρόκειται για δάνεια που έχουν κλείσει ένα χρόνο στην κατηγορία των ρυθμισμένων ενήμερων και κατατάσσονται τυπικά ενήμερα με τη συμπλήρωση τουλάχιστον τριών ετών τακτικής εξυπηρέτησης.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Εθνικής, δάνεια της τάξεως των 40 δισ. ευρώ, που ανήκουν σε funds, ενδέχεται να επανέλθουν στην αγορά τα επόμενα χρόνια, είτε ως «θεραπευμένα» είτε να αξιοποιηθούν ως μέσο αναχρηματοδότησης, ενισχύοντας την πιστωτική επέκταση.
Επιπλέον, η σταδιακή επιστροφή των «θεραπευμένων» δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών θα στηρίξει και τα επιτοκιακά έσοδα των τελευταίων. Συνάμα με την επαναγορά των δανείων που έχουν ιαθεί, οι τράπεζες μπορούν να αποκαταστήσουν ή να ενισχύσουν τις σχέσεις τους με δανειολήπτες που έχουν αναδιαρθρώσει επιτυχώς τα χρέη τους, ανοίγοντας ενδεχομένως ευκαιρίες διασταυρούμενων πωλήσεων για άλλα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες.
Ποιοι κλάδοι πιέζονται
Ευρύτερα, από τη μείωση του «στοκ» που καταγράφηκε σε όλα τα δανειακά χαρτοφυλάκια το 2024, η σημαντικότερη καταγράφηκε στα επιχειρηματικά (μείωση 46,6%, ήτοι 3,16 δισ. ευρώ σε απόλυτα νούμερα) και συγκεκριμένα στα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (μείωση 63,3%), ενώ άξια αναφοράς είναι και η μείωση στα ναυτιλιακά δάνεια (υποχώρηση 46,1%) και στα δάνεια προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (υποχώρηση 41,3%).
Παρά τη σημαντική αποκλιμάκωση, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει υψηλός για τις πολύ μικρές (10,1%) και των μικρομεσαίες επιχειρήσεις (5,5%), ενώ ευρύτερα για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο διαμορφώθηκε στο 2,9%.
Σε κλαδικό επίπεδο, τα υψηλότερα ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων καταγράφονται στους κλάδους της αγροτικής δραστηριότητας (17,1%), της εστίασης (12,7%), του εμπορίου (6,8%), των κατασκευών (6,3%), της μεταποίησης (5,5%) και των τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και ενημέρωσης (4,2%).
Υψηλά ποσοστά καταγράφονται και σε επιμέρους κλάδους της μεταποίησης, όπως ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας (15,7%), της βιομηχανίας χάρτου, ξύλου και επίπλων (11,8%) και των λοιπών μεταποιητικών δραστηριοτήτων (9,1%), τα οποία όμως αφορούν μικρότερα υπόλοιπα χορηγήσεων και συνεπώς έχουν μικρή επίδραση στη διαμόρφωση του συνολικού δείκτη ΜΕΔ του κλάδου της μεταποίησης. Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στους κλάδους των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (0,5%) και της ενέργειας (0,6%)
