Ροή
Ένα μείζον θέμα της εποχής που διανύουμε είναι οι κλιματικές αλλαγές. Ακόμα και στις μέρες μας, που έχουν μελετηθεί επαρκώς οι επιπτώσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων ώστε να γνωρίζουμε πόσο σοβαρές είναι όσον αφορά το περιβάλλον και κατά συνέπεια την ανθρώπινη υγεία, δεν λαμβάνονται υπόψιν από τους περισσότερους. Η σημαντικότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων και ειδικότερα των κλιματικών αλλαγών υποβαθμίζεται, μέχρι να γίνουν αντιληπτές οι επιπτώσεις τους στην υγεία, η οποία και αφορά όλους. Το περιβάλλον είναι κύριος διαμορφωτής της δημόσιας υγείας και ευθύνεται για σχεδόν 20% όλων των θανάτων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ σήμερα. Ανεξαρτήτως αυτού όμως, η περιβαλλοντική ενσυναίσθηση θα έπρεπε να είναι ανεπτυγμένη σε όλους μας, διότι ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε και εμείς μέρος του περιβάλλοντος και μάλιστα έχουμε έναν πολύ ενεργό ρόλο σε αυτό.
Ήδη ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) στο «Περί Αέρων, Υδάτων και Τόπων» συσχέτισε την ανθρώπινη υγεία με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επισήμανε ότι η υγεία των κατοίκων μιας πόλης συσχετίζεται με την υγρασία, τον προσανατολισμό και την φορά των ανέμων και έδωσε συγκεκριμένες οδηγίες για την εξέταση των κλιματικών συνθηκών ώστε να αποτελέσουν δείκτη για την διαχείριση της εκάστοτε νόσου.
Οι κλιματικές αλλαγές προκαλούνται κυρίως από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, οι οποίοι μπορεί να είναι φυσικής (π.χ. εκπομπές ηφαιστείων) ή ανθρωπογενούς προέλευσης ( π.χ. εκπομπές βιομηχανιών ή αυτοκινήτων). Αυτοί προκαλούν διαταραχές στη στιβάδα του στρατοσφαιρικού (καλού/προστατευτικού) όζοντος και σε συνδυασμό με τα αιωρούμενα σωματίδια και με τα αυξημένα αέρια του θερμοκηπίου, τα οποία σε συγκεκριμένες συγκεντρώσεις είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη, δημιουργούνται οι ακραίες θερμοκρασίες. Αυτές όχι μόνο προκαλούν αλλαγή της στάθμης της θάλασσας, λόγω της τήξης των πάγων και αλλαγές στην γεωργία (άρα και στην διατροφή μας), αλλά είναι σημαντικά επιβλαβείς για την υγεία.
Οι υψηλές θερμοκρασίες λόγω των κλιματικών αλλαγών προκαλούν αύξηση των λοιμώξεων, καθώς αυτές οι θερμοκρασίες είναι ευνοϊκές για τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων, μυκήτων, παρασίτων και ιών. Εκτός αυτού, μπορεί να προκληθεί θρόμβωση στεφανιαίων αγγείων, θρόμβωση εγκεφαλικών αγγείων, απώλεια νατρίου (Να+) από ιδρώτα, ελάττωση πλάσματος αίματος, καθώς και η πλασματική αύξηση ερυθρών αιμοσφαιρίων και χοληστερόλης. Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, είναι επίσης υπεύθυνες για την επιβάρυνση αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Κάτι εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων που δημιουργούνται κατά τη κλιματική αλλαγή, είναι πιθανότερο να υπάρξουν αυξημένες πλημμύρες και υγρασία, έτσι συμβαίνει επιβάρυνση όλων των παραγόντων που σχετίζονται με την ρύπανση πόσιμου νερού, εσωτερικών χώρων και των μεταδιδόμενων με έντομα ασθενειών.
Γενικότερα, οι σημαντικότερες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στην υγεία είναι η αυξημένη θνησιμότητα αποδιδόμενη στις πολύ υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες, οι αλλεργίες, το άσθμα, οι αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, ο καρκίνος και οι ασθένειες δέρματος και τα νοσήματα μεταδιδόμενα με έντομα (π.χ. Ελονοσία, Κίτρινος πυρετός, Δάγκειος πυρετός).
Τέλος, η πανδημία του COVID-19 συνδέεται επίσης με τις κλιματικές αλλαγές, αφού έτσι ευνοήθηκε ο πολλαπλασιασμός και η μετάδοση του ιού SARS-CoV-2, ενώ σύμφωνα με μελέτες οι κλιματικές αλλαγές θα διευκολύνουν την ανάπτυξη, νέων, λοιμωδών στελεχών. Επίσης, άλλη μια συνέπειά τους είναι η μεταβολή των μοντέλων μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πως για να προστατεύσουμε το μέλλον μας, οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στην υγεία, πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα.
