Σε ανοδική τροχιά βρίσκονται τα περιστατικά της νόσου mpox (ευλογιά των πιθήκων) παγκοσμίως με όλα τα στελέχη του ιού MPXV (παλιότερα και νεότερα) να κυκλοφορούν σε πληθώρα χωρών. Όταν οι επιδημικές εξάρσεις δεν περιορίζονται γρήγορα και δεν διακόπτεται η αλυσίδα μετάδοσης της λοίμωξης από άνθρωπο σε άνθρωπο, η mpox εξακολουθεί να αποτελεί δυνητικό κίνδυνο για διασπορά μέσα στην κοινότητα και για τη δημόσια Υγεία. Τα πρώτα κρούσματα mpox ανέφερε πρόσφατα η Σενεγάλη όπου διερευνάται η ταυτοποίηση του στελέχους.
Παράλληλα, η γειτονική μας Τουρκία κατέγραψε κρούσματα mpox οφειλόμενα στην φυλογενετική ομάδα Ib του ιού MPXV, για πρώτη φορά και το Κονγκό ανέφερε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα πρώτα περιστατικά, που οφείλονται στην φυλογενετική ομάδα IIb του ιού MPXV. Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται πως ο όρος φυλογενετική ομάδα αντιστοιχεί σε ομάδα στελεχών του παθογόνου που έχουν τον ίδιο πρόγονο.
Τον Ιούλιο που μάς πέρασε, 47 χώρες σε 5 από τις 6 Περιφέρειες του ΠΟΥ ανέφεραν συνολικά 3924 επιβεβαιωμένα κρούσματα mpox, συμπεριλαμβανομένων 30 θανάτων (ποσοστό θνητότητας 0.8%). Η Νοτιοανατολική Ασία και ο Δυτικός Ειρηνικός κατέγραψαν αύξηση στα κρούσματα mpox, ενώ η Αφρική, η Ευρώπη, η Αμερική και η Λατινική Αμερική κατέγραψαν μείωση.
Παράλληλα 21 χώρες στην Αφρική εξακολουθούν να αναφέρουν στον ΠΟΥ συνεχιζόμενη μετάδοση της λοίμωξης που οφείλεται στη φυλογενετική ομάδα IIb του ιού MPXV η οποία κυριαρχεί στην δυτική Αφρική, ενώ στην κεντρική Αφρική τα κρούσματα οφείλονται στην φυλογενετική ομάδα Ia και Ib MPXV. Στην ανατολική Αφρική κυριαρχεί η φυλογενετική ομάδα Ib.
Η μείωση νέων περιστατικών αφορά το Κονγκό, τη Σιέρρα Λεόνε και την Ουγκάντα. Αντίθετη εικόνα παρουσιάζει η Κένυα με αύξηση των κρουσμάτων κυρίως μεταξύ των νεαρών ενηλίκων, ενώ καταγράφηκε και ένας θάνατος οροθετικού ασθενή (που ζούσε με HIV λοίμωξη).
Κίνα, Γερμανία, Τουρκία και Ην. Βασίλειο
Στις χώρες που ανέφεραν στον ΠΟΥ επιπλέον κρούσματα mpox περιλαμβάνονται η Κίνα, η Γερμανία, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο -οφειλόμενα όλα στην φυλογενετική ομάδα Ib του ιού MPXV. Τα κρούσματα αυτά σχετίζονται με τα ταξίδια των θερινών διακοπών και την αυξημένη διασπορά στην κοινότητα που χαρακτηρίζει χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Αφρικής. Ο ΠΟΥ έχει κηρύξει την mpox υγειονομικό κίνδυνο δύο φορές στην ιστορία του, μία τον Μάιο του 2022 και άλλη μία τον Αύγουστο του 2024. Προ 3 ετών, τον Μάιο του 2022 μια επιδημία mpox εξαπλώθηκε αρχικά σε ολόκληρη την Ευρώπη, μετά στην Αμερική και μετά σε όλο τον κόσμο.
Αρχικά επλήγησαν οι πληθυσμιακές ομάδες των ανδρών που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άλλους άνδρες-γι αυτό και συχνά παρατηρείται συλλοίμωξη με τον ιό HIV/AIDS. Ωστόσο η επιδημία εξαπλώθηκε και σε άλλες πληθυσμιακές ομάδες, όπως είναι για παράδειγμα οι υγειονομικοί. Επίσης μια άλλη επιδημική έξαρση της ίδιας χρονιάς (2022) καταγράφηκε σε προσφυγικά στρατόπεδα στο Σουδάν.
Περισσότερα από 100.000 κρούσματα από το 2022 και μετά
Από το 2022 και μετά έκανε την εμφάνισή του στο Κονγκό η νέα φυλογενετική ομάδα Ib του ιού, που μεταδίδεται με μεγαλύτερη ευκολία από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ από τα μέσα του 2024 η φυλογενετική αυτή ομάδα εντοπίστηκε και σε άλλες χώρες. Συνολικά στην περίοδο της μεγάλης έξαρσης (Ιανουάριος 2022-Αύγουστος 2024) περισσότερες από 120 χώρες κατέγραψαν συνολικά περισσότερα από 100.000 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα mpox και 220 θανάτους εξαιτίας της.
Ο ΠΟΥ συνεχίζει να εφιστά επαγρύπνηση και επιδημιολογική επιτήρηση και τον προφυλακτικό εμβολιασμό έναντι της mpox για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, ειδικά όταν διανύουμε μια περίοδο επιδημικής έξαρσης. Αυτές οι ομάδες περιλαμβάνουν τους υγειονομικούς που αντιμετωπίζουν αυξημένη έκθεση και τους εργαζόμενους σε μικροβιολογικά εργαστήρια, τους ανθρώπους που ζουν στην ίδια κλειστή κοινότητα, όπως τα κέντρα υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, τα άτομα με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους (ανεξαρτήτως φύλου), οι σεξεργάτες και οι σεξεργάτριες και όσοι έρχονται σε σεξουαλική επαφή μαζί τους.
Εμβολιασμός
Το εμβόλιο κατά της mpox είναι προτιμότερο να χορηγείται προφυλακτικά πριν την έκθεση στον ιό. Ωστόσο μπορεί να χορηγηθεί και μετά την επαφή με ασθενή, για την μείωση του κινδύνου διασποράς. Σε αυτή την περίπτωση το εμβόλιο ιδανικά πρέπει να χορηγείται μέσα στις πρώτες 4 ημέρες από την επαφή με επιβεβαιωμένο ή ύποπτο κρούσμα, ενώ μπορεί να χορηγηθεί συνολικά έως και 14 ημέρες μετά την επαφή εφόσον το άτομο δεν έχει εμφανίσει συμπτώματα.
