Η Ιταλία και η Γαλλία επιθυμούν να καθυστερήσει η τελική ψηφοφορία της ΕΕ για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τη Mercosur, κίνηση που ενέχει ωστόσο τον κίνδυνο να εκτροχιάσει μια συμφωνία η οποία χρειάστηκε 25 χρόνια διαπραγματεύσεων.
Το θέμα της Mercosur περιλαμβάνεται και στα αιτήματα των Ελλήνων αγροτών, οι κινητοποιήσεις των οποίων βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Μεταξύ των αιτημάτων τους είναι να σταματήσουν οι αθρόες εισαγωγές και οι «ελληνοποιήσεις» ομοειδών προϊόντων χωρίς δασμούς πχ Mercosur και άλλες συμφωνίες της ΕΕ.
Ο Γάλλος πρόεδρος ανησυχεί για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι Γάλλοι αγρότες και θεωρεί ότι η συμφωνία, στην παρούσα μορφή της, δεν παρέχει επαρκείς δικλίδες προστασίας, σύμφωνα με συνεργάτη του. Για τον λόγο αυτό ζήτησε από την επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να αναβάλει την υπογραφή της συμφωνίας.
Παρότι ο Μακρόν τάσσεται γενικά υπέρ του ελεύθερου εμπορίου και η συμφωνία θα ενίσχυε τη γεωπολιτική ισχύ της Ευρώπης απέναντι στις απειλές δασμών των ΗΠΑ και στην εργαλειοποίηση κρίσιμων πρώτων υλών από την Κίνα, η χρονική συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη για εκείνον. Αγρότες στη νοτιοδυτική Γαλλία έχουν αποκλείσει δρόμους και βάλει φωτιά σε δεμάτια άχυρου, διαμαρτυρόμενοι για τους κυβερνητικούς υγειονομικούς κανόνες που απαιτούν τη θανάτωση βοοειδών ώστε να αποτραπεί η εξάπλωση μιας ιδιαίτερα μεταδοτικής ασθένειας.
Η συμφωνία με τη Mercosur, την ομάδα χωρών της Λατινικής Αμερικής, είναι η μεγαλύτερη που έχει διαπραγματευτεί η ΕΕ όσον αφορά τη μείωση δασμών, και οι υποστηρικτές της λένε ότι προσφέρει διέξοδο από την εξάρτηση από την Κίνα και ανακούφιση από τον αντίκτυπο των δασμών που επέβαλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Επικριτές - Υποστηρικτές
Για ορισμένους, η επίτευξη συμφωνίας εντός του μήνα θεωρείται δοκιμασία της ικανότητας της Ευρώπης να λειτουργεί ως ενιαίο μπλοκ, λίγες ημέρες αφότου ο Τραμπ επιτέθηκε φραστικά στους ηγέτες της ΕΕ χαρακτηρίζοντάς τους «αδύναμους», σε μια περίοδο κατά την οποία αναζητούν συναίνεση για το πώς θα ενισχυθεί η χρηματοδότηση προς την Ουκρανία.
Η Γερμανία, η Ισπανία και οι σκανδιναβικές χώρες είναι ένθερμοι υποστηρικτές της συμφωνίας. Ωστόσο, επικριτές της συμφωνίας ανησυχούν ότι παραχωρεί υπερβολικά πολλά στα κράτη-μέλη της Mercosur - την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη - και ότι θα οδηγήσει σε πλημμυρίδα φθηνών νοτιοαμερικανικών αγροτικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά, εις βάρος των Ευρωπαίων αγροτών.
Η Γαλλία προσπαθεί να συσπειρώσει και άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ ώστε να σχηματιστεί μειοψηφία αρνησικυρίας κατά της συμφωνίας που διαπραγματεύτηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως ανέφεραν στο Reuters δύο πηγές με γνώση των συζητήσεων. Ζητά επίσης να προστεθούν στη συμφωνία ισχυρότερες δικλίδες προστασίας για τους αγρότες.
Την Κυριακή, η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι επιδιώκει να καθυστερήσει η ψηφοφορία της ΕΕ για την έγκριση της συμφωνίας, προκειμένου να εξασφαλιστούν «νόμιμες προστασίες» για τους αγρότες.
Ερωτηθείσα για τη γαλλική στάση, η Επιτροπή δήλωσε ότι εξακολουθεί να αναμένει την υπογραφή της συμφωνίας έως το τέλος του έτους, προσθέτοντας ότι «κατά την άποψη της Επιτροπής, η υπογραφή της συμφωνίας τώρα είναι ζήτημα κρίσιμης σημασίας - οικονομικά, διπλωματικά και γεωπολιτικά».
Η θέση του Μακρόν
Παρότι οι αγρότες αποτελούν σχετικά μικρό ποσοστό του εκλογικού σώματος - περίπου 400.000 άνθρωποι διαχειρίζονται αγροτικές εκμεταλλεύσεις, σύμφωνα με τη γαλλική στατιστική υπηρεσία - ασκούν δυσανάλογα μεγάλη πολιτική επιρροή. Πέρυσι, ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν είχε δηλώσει ότι δεν θα καταστείλει το κίνημά τους, παρά τα οδοφράγματα και τους σωρούς κοπριάς, αποκαλώντας τους διαδηλωτές «πατριώτες», καθώς ζητούσαν χαλάρωση της ρύθμισης και εξέφραζαν την αντίθεσή τους στη συμφωνία με τη Mercosur, έως ότου η κυβέρνηση προχωρήσει σε παραχωρήσεις.
Η φθίνουσα εσωτερική επιρροή του Μακρόν - από τότε που έχασε τη σχετική πλειοψηφία στην κάτω βουλή του κοινοβουλίου πέρυσι και δεδομένου ότι δεν μπορεί να είναι εκ νέου υποψήφιος για την προεδρία το 2027- καθιστά ακόμη δυσκολότερη την αντιπαράθεσή του με τους αγρότες. Εκείνοι σχεδιάζουν να διαδηλώσουν κατά της συμφωνίας στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, την ώρα που θα συνεδριάζουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Διαμορφώνεται μειοψηφία αρνησικυρίας
Η Δανία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, θα πρέπει πλέον να αποφασίσει αν θα προχωρήσει στην ψηφοφορία αυτή την εβδομάδα, όπως είχε προγραμματιστεί.
Αν η Δανία αψηφήσει το Παρίσι και τη Ρώμη, η συμφωνία θα μπορούσε να καταψηφιστεί. Για τον σχηματισμό μειοψηφίας αρνησικυρίας απαιτείται η στήριξη τουλάχιστον τεσσάρων κρατών-μελών που να εκπροσωπούν το 35% του πληθυσμού της ΕΕ.
Η Πολωνία και η Ουγγαρία αντιτίθενται στη συμφωνία με τη Mercosur, η κυβέρνηση της Αυστρίας δεσμεύεται από τον νόμο να την απορρίψει, ενώ η Ιρλανδία δείχνει κατανόηση για τις γαλλικές ανησυχίες. Η Κύπρος και η Ιρλανδία - οι επόμενες χώρες που θα αναλάβουν την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ - ενδέχεται να είναι λιγότερο πρόθυμες από τη Δανία να οδηγήσουν τη συμφωνία μέχρι την ολοκλήρωσή της, σύμφωνα με το Bloomberg.
Τρίτη πηγή ανέφερε ότι φαίνεται πως η Γαλλία θα διαθέτει μειοψηφία αρνησικυρίας εάν η Δανία προχωρήσει στην ψηφοφορία.
Το πολιτικό ημερολόγιο στη Βραζιλία προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο κινδύνου. Οι προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους θα μπορούσαν να μεταβάλουν τη στάση της χώρας, ιδίως αν ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ένθερμος υποστηρικτής της συμφωνίας, δεν επανεκλεγεί.
Ανεπαρκείς οι δικλείδες προστασίας
Απαιτείται ευρεία πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ υπέρ της συμφωνίας ώστε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να μπορέσει να την υπογράψει. Η συμφωνία, που συμφωνήθηκε πριν από έναν χρόνο, θα άνοιγε νέες αγορές για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς, οι οποίοι έχουν πληγεί σοβαρά από τους αμερικανικούς δασμούς και τον κινεζικό ανταγωνισμό και θα έδινε στις Βρυξέλλες νέους εμπορικούς συμμάχους.
«Αν δεν υπογράψουμε τη Mercosur τις επόμενες ημέρες, θα είναι νεκρή», προειδοποίησε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
«Αν δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε στη Mercosur, δεν χρειάζεται να μιλάμε πλέον για ευρωπαϊκή κυριαρχία. Θα καταστήσουμε τους εαυτούς μας γεωπολιτικά ασήμαντους», πρόσθεσε.
Η Επιτροπή, η οποία είναι αρμόδια για τη διαπραγμάτευση των εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ, προσέφερε αυτό το φθινόπωρο δικλίδες προστασίας που θα επέτρεπαν την αναστολή της προνομιακής πρόσβασης της Mercosur για ορισμένα αγροτικά προϊόντα υπό συγκεκριμένες συνθήκες της αγοράς.
Η ενεργοποίηση των δικλίδων προστασίας θα γινόταν εάν οι όγκοι εισαγωγών αυξάνονταν κατά περισσότερο από 10% ή οι τιμές μειώνονταν κατά το ίδιο ποσοστό σε ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Ωστόσο, η Γαλλία έκρινε ότι οι δικλίδες προστασίας είναι «ελλιπείς».
«Κάθε αναβολή είναι ένα πολύ καλό μήνυμα», δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Γεωργίας, Στέφαν Κραγιέφσκι.
Ο Φόλκερ Τράιερ, από το Γερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (DIHK), δήλωσε στο Reuters ότι η ΕΕ δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία να ενισχύσει τους δεσμούς με βασικούς εμπορικούς και προμηθευτές πρώτων υλών στη Νότια Αμερική και να μειώσει τα υφιστάμενα εμπορικά εμπόδια.
