Στις αρχές του 2026 θα νομοθετηθεί η νέα Κοινωνική Συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και κοινωνικών εταίρων, η οποία θα διευκολύνει την επέκταση των μισθολογικών όρων που προβλέπουν οι συλλογικές κλαδικές συμβάσεις στο σύνολο των εργαζομένων του κλάδου, ενώ η ισχύς της μετενέργειας μετά τη λήξη της Σύμβασης και την 3μηνη παράταση επεκτείνεται και πλέον θα ισχύει για όλους τους όρους της σύμβασης.
Η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων με την κατάργηση των δύο μνημονιακών μέτρων του 2012, μέσω ενός οδικού χάρτη, το περιεχόμενο του οποίου θα νομοθετηθεί στις αρχές του 2026, δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο για εργαζόμενους και επιχειρήσεις.
Από τις πιο εμβληματικές διατάξεις είναι η κατάργηση του μνημονιακού μέτρου που προέβλεπε την μερική μετενέργεια σε περίπτωση μη συμφωνίας των μερών κατά τις διαπραγματεύσεις στους 3 μήνες. Πλέον η μετενέργεια επανέρχεται πλήρως, χωρίς μειώσεις μισθών, μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής σύμβασης.
Εξίσου σημαντική είναι και η υποχρεωτική επέκταση των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων σε όλους τους εργαζόμενους, βάσει ΚΑΔ και η δυνατότητα που δίνεται στην ΓΣΕΕ να συνάψει συλλογική σύμβαση επικουρικά, εφόσον προσκληθεί από μέλος, ώστε να εφαρμόζεται η νέα δυνατότητα της επέκτασης.
Η συμφωνία προβλέπει τη μείωση των στοιχείων που απαιτούνται για την εγγραφή στα μητρώα ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ στα απολύτως απαραίτητα. Τα στοιχεία που θα αναρτώνται στα Μητρώα Εργοδοτών είναι τα εξής:
- Το καταστατικό της οργάνωσης εργοδοτών, οι τυχόν τροποποιήσεις αυτού καθώς και η τυχόν πράξη διάλυσής της
- Ο συνολικός αριθμός των μελών της οργάνωσης εργοδοτών (όχι ξεχωριστά ΑΦΜ)
- Η σύνθεση των οργάνων Διοίκησης της εργοδοτικής οργάνωσης
- Η έδρα της οργάνωσης εργοδοτών και στοιχεία επικοινωνίας
- Ο συνολικός αριθμός εργαζομένων των επιχειρήσεων μελών της οργάνωσης
Επιπλέον, προβλέπεται μετριασμός των κυρώσεων που συνεπάγεται η μη εγγραφή στα μητρώα. Ειδικότερα, η μη εγγραφή συνιστά προϋπόθεση μόνο για την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων που υπογράφει η οργάνωση και τη δυνατότητα προσφυγής στον ΟΜΕΔ.
Εξάλλου σε περίπτωση διαφωνίας εργαζομένων και εργοδοτών, θεσπίζονται καλύτερες και ταχύτερες διαδικασίες για την επίλυση διαφορών μέσω του Ο.ΜΕ.Δ.
Ωστόσο δεν «επέστρεψε» στους εταίρους η διαμόρφωση των κατώτατων αμοιβών μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων και η υπογραφή Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Συνεχίζει και παραμένει στα χέρια της κυβέρνησης ο προσδιορισμός του κατώτατου μισθού για τους 500.000 εργαζόμενους, ο οποίος από το 2027 θα καθορίζεται μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους από τον υπουργό Εργασίας και οι αυξήσεις θα δίνονται από τον Ιανουάριο και όχι από τον Απρίλιο, όπως γίνεται μέχρι σήμερα.
- Διαβάστε επίσης: Κοινωνική συμφωνία ιστορικής σημασίας για την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας - Πώς θα οδηγήσει σε αύξηση μισθών
Τρεις άξονες παρεμβάσεων
Η υπογραφή της νέας Κοινωνικής Συμφωνίας, που ανακοίνωσε χθες η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, κινείται σε τρεις βασικούς άξονες:
Ο πρώτος άξονας αφορά τη διευκόλυνση που παρέχεται στην επέκταση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας ώστε πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι να προστατεύονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Στην κατεύθυνση αυτή:
- μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης από 50% σε 40%
- δημιουργείται νέα δυνατότητα για την επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς το ποσοτικό κριτήριο του 40% δεν θα εξετάζεται καθόλου όταν τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας συνυπογράφουν Εθνικοί Κοινωνικοί Εταίροι
- δίνεται η δυνατότητα στη ΓΣΕΕ να μπορεί να συνάπτει ή να συνυπογράφει κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας επικουρικά εφόσον προσκληθεί από μέλος της να το κάνει, ώστε να εφαρμόζεται η νέα δυνατότητα της επέκτασης. Επίσης, προβλέπεται απλοποίηση των διαδικασιών για εγγραφή στα μητρώα οργανώσεων (ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ) ώστε να ενισχυθεί η εγγραφή σε αυτά και κατά συνέπεια η δυνατότητα επέκτασης συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Ο δεύτερος άξονας αφορά στην πλήρη προστασία των εργαζομένων μετά τη λήξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η σταθερότητα και η ασφάλεια του εργασιακού περιβάλλοντος, αφού διατηρούνται στο ακέραιο τα δικαιώματα των εργαζομένων μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας. Στην κατεύθυνση αυτή, όλοι οι όροι μιας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας εξακολουθούν να ισχύουν και μετά τη λήξη της. Αρχικά, δίνεται μία παράταση τριών μηνών στην ισχύ της.
Μετά την παρέλευση αυτού του χρόνου εξακολουθούν να ισχύουν όλοι οι όροι της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας. Καταργείται η μνημονιακή ρύθμιση για τη μερική μετενέργεια που ισχύει από το 2012 και επαναφέρεται το προμνημονιακό καθεστώς της πλήρους μετενέργειας. Επίσης, καλύπτονται από την Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και όσοι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται κατά την τρίμηνη παράτασή της.
Ο τρίτος άξονας αφορά στην επιτάχυνση των διαδικασιών σε περίπτωση διαφωνίας εργαζομένων και εργοδοτών. Θεσπίζονται καλύτερες και ταχύτερες διαδικασίες για την επίλυση διαφορών μέσω του Ο.ΜΕ.Δ. Συγκεκριμένα, η Κοινωνική Συμφωνία προβλέπει μηχανισμό προελέγχου των προϋποθέσεων για μονομερή προσφυγή στη Μεσολάβηση και στη Διαιτησία από τριμελή επιτροπή που θα συσταθεί στον Ο.ΜΕ.Δ. Επίσης, καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας του Ο.ΜΕ.Δ για τη γρηγορότερη επίλυση διαφορών, ενώ διατηρείται η δυνατότητα δικαστικής προσβολής της διαιτητικής απόφασης.
Σημειώνεται ότι την κοινωνική συμφωνία υπέγραψαν η υπουργός Νίκη Κεραμέως και οι εκπρόσωποι των εθνικών κοινωνικών εταίρων, Γιάννης Παναγόπουλος (ΓΣΕΕ), Σπύρος Θεοδωρόπουλος (ΣΕΒ), Γιώργος Καββαθάς (ΓΣΕΒΕΕ), Σταύρος Καφούνης (ΕΣΕΕ), Γιάννης Παράσχης (ΣΕΤΕ) και Λουκία Σαράντη (ΣΒΕ).
