Με τον πήχη της ανάπτυξης να τοποθετείται το 2026 στα επίπεδα του 2,4% (καθώς το οικονομικό επιτελείο «ποντάρει» στην πλήρη υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης που θα οδηγήσει στο μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα (ΠΔΕ) της τελευταίας 16ετίας), το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ετοιμάζεται να καταθέσει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου στη Βουλή.
Το προσχέδιο ενσωματώνει μόνιμες μειώσεις φόρων και εισοδηματικές ενισχύσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ για το επόμενο έτος με την πίτα να μοιράζονται κυρίως φορολογούμενοι με παιδιά, νέοι ηλικίας έως 30 ετών, οι έχοντες μεσαία και υψηλότερα εισοδήματα και οι ένστολοι.
Επίσης, θα προβλέπει μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα για φέτος σε σχέση με το αναθεωρημένο στόχο 3,2% του ΑΕΠ λόγω της υπεραπόδοσης των φορολογικών εσόδων ανοίγοντας έτσι παράθυρο για ένα έξτρα πακέτο παροχών το 2026, το οποίο θα αποκαλυφθεί τον Απρίλιο όταν η Eurostat θα έχει πιστοποιήσει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2025 και θα έχει ξεκαθαρίσει το μέγεθος του πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου. Κάτι ανάλογο δηλαδή με αυτό που έγινε φέτος, όταν επιβεβαιώθηκε η υπεραπόδοση του 2024 και εξαγγέλθηκαν τον Απρίλιο μέτρα 1,1 δισ. ευρώ, για το επίδομα 250 ευρώ των χαμηλοσυνταξιούχων και την επιστροφή ενός ενοικίου που θα καταβληθούν στα τέλη Νοεμβρίου και την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή η καλύτερη εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού προέρχεται από τα αυξημένα έσοδα από τα φόρο εισοδήματος λόγω ισχυρότερης αύξησης των μισθών και τα έξτρα έσοδα περίπου 1 δις. ευρώ από το ΦΠΑ λόγω πλήρους εφαρμογής των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής.
Έξτρα μέτρα στήριξης
Στο τραπέζι βρίσκονται παρεμβάσεις για το στεγαστικό οι οποίες απουσίαζαν σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγγελίες της ΔΕΘ αλλά και μέτρα τα οποία δεν χώρεσαν στο «καλάθι» της Θεσσαλονίκης όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Αντί για το 2027, η κυβέρνηση εξετάζει το σενάριο να προχωρήσει εντός του 2026 στη μείωση των ασφαλιστών εισφορών κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο η μείωση να είναι μεγαλύτερη, εφόσον το επιτρέψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στη στρατηγική περιορισμού του μη μισθολογικού κόστους και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ήδη από το 2019 μέχρι σήμερα, οι εισφορές έχουν μειωθεί αθροιστικά κατά 5,4 μονάδες, ενώ με μια νέα μείωση 0,5% η συνολική μείωση θα φθάσει στο 5,9%.
Επενδύσεις
Το 2026 η κυβέρνηση καλείται να κερδίσει ένα δύσκολο στοίχημα. Θα πρέπει να υλοποιήσει το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα από την περίοδο που ξέσπασε η κρίση, συνολικού ύψους 16,7 δισ. ευρώ με τη χρηματοδότηση να έρχεται τόσο από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο κλείνει οριστικά στο τέλος του 2026.
Ειδικότερα, το 2026, προβλέπεται να διατεθούν 16,719 δισ. ευρώ μέσω του ΠΔΕ, και ειδικότερα:
- 6,2 δισ. ευρώ σε συγχρηματοδοτούμενα έργα,
- 3,3 δισ. ευρώ σε έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους και
- 7,219 δισ. ευρώ σε έργα και δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Αυτό το πρόγραμμα δίνει και την πεποίθηση πως θα είναι ισχυρή η ανάπτυξη και έτσι θα τροφοδοτήσει το πλεόνασμα και το χώρο για νέες παροχές. Ωστόσο όπως προειδοποίησαν πηγές της ΕΕ αυτό το διάστημα δίδεται μία τελευταία ευκαιρία με την μεγάλη αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης για να αξιοποιηθεί πλήρως, δηλαδή, να μη χαθούν κοινοτικά κονδύλια, ειδικά στο σκέλος των επιδοτήσεων των 18 δισ. ευρώ που δεν χτυπάνε στο χρέος. Ο χρόνος τελειώνει τελεσίδικα στις 31 Αυγούστου του 2026 και δεν υπάρχει καμία περίπτωση για παράταση, ανέφεραν.
Εξήγησαν επίσης οι ίδιες πηγές πως εξίσου σημαντικό είναι να μην υπάρξει «ατύχημα» και έργα μείνουν εκτός Ταμείου Ανάκαμψης και εκτός ΕΣΠΑ. Αυτό μπορεί να συμβεί -λόγου χάριν- αν μία επένδυση που αποφασισθεί πως θα παραμείνει «εντός» του Ταμείου Ανάκαμψης στην παρούσα αναθεώρηση παρά τις καθυστερήσεις αρχίσει όντως να τρέχει με επιδοτήσεις από το Ταμείο και τελικά δεν προλαβαίνει την προθεσμία του επόμενου Αυγούστου. Σε αυτό το σενάριο δεν μπορεί να μπει στο ΕΣΠΑ, εξηγούν οι ίδιες πηγές, γιατί τότε θα θεωρηθεί διπλή χρηματοδότηση (που δεν επιτρέπεται) και έχει δύο επιλογές: είτε δεν θα γίνει το έργο, είτε θα χρηματοδοτηθεί από το εθνικό ΠΔΕ. Δηλαδή, αν γίνει θα καλυφθεί το κόστος από τον κρατικό προϋπολογισμό με ό,τι επιπτώσεις θα έχει αυτό όχι μόνο σε αναπτυξιακό αλλά και σε δημοσιονομικό επίπεδο…
Αγκάθι ο πληθωρισμός
Με την ακρίβεια να επιμένει και να συνεχίζει να πιέζει τα νοικοκυριά, ο πληθωρισμός εκτιμάται πως θα κινηθεί στην περιοχή του 2,2% για το 2026. Επιπλέον φέτος το Γραφείο Προϋπολογισμού τον υπολογίζει περί το 3%. Η ανεργία βρίσκεται σε πτωτική τροχιά και με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ θα μειωθεί στο 8,6% από 9,1%. Σε δημοσιονομικό πεδίο ο προϋπολογισμός προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ το 2026 ενώ το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αποκλιμακώνεται, από το 145% του ΑΕΠ στο 140% το 2026.
