Ανοικτά είναι όλα τα ενδεχόμενα για την επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού στο Δημόσιο μετά τη χθεσινή πρότυπη δίκη που εκδικάστηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η απόφαση της οποίας θα κρίνει εάν οι δημόσιοι υπάλληλοι δικαιούνται ίση μεταχείριση με τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα με την καταβολή των επιδομάτων Χριστουγέννων και Πάσχα.
Παρότι η απόφαση θα καθαρογραφεί το β' εξάμηνο του έτους, την τελική απόφαση για την επιστροφή ή όχι των Δώρων θα πάρει η κυβέρνηση, εκτός και αν το Σ.τ.Ε ξεκαθαρίσει ότι οι δύο επιπλέον μισθοί θα επανέλθουν για τους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους στο ύψος που έχουν σήμερα.
Αν το δικαστήριο αποφανθεί υπέρ της πλήρους επαναφοράς του 13ου και 14ου μισθού, η ετήσια επιβάρυνση για το κράτος εκτιμάται περί τα 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Υπάρχει, επίσης, το ενδεχόμενο το ΣτΕ να επιτρέψει την καταβολή επιδόματος αντί για την πλήρη επαναφορά των Δώρων, οπότε το κόστος θα περιοριστεί στα 350-400 εκατομμύρια ευρώ.
Σε περίπτωση που το ΣτΕ περιοριστεί σε γενική παραδοχή χωρίς να ορίσει σαφή όρια, η κυβέρνηση θα μπορούσε να εφαρμόσει σταδιακά την επιστροφή των Δώρων, σε βάθος χρόνου και τηρουμένων των δημοσιονομικών ισορροπιών.
«Κλειδί» για την απόφαση θα διαδραματίσει η ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041/ΕΕ περί ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, που επικαλείται ο ενάγων δημόσιος υπάλληλος.
Η πιλοτική δίκη της 6ης Ιουνίου 2025 στο ΣτΕ μπορεί να αποτελέσει δικαστικό προηγούμενο και για τις εκκρεμείς υποθέσεις των συνταξιούχων, καθώς η έκβαση της υπόθεσης θα συμπαρασύρει και τις δικαστικές αποφάσεις για τα Δώρα και τα επιδόματα όσων έχουν ολοκληρώσει τον εργασιακό τους βίο και λαμβάνουν 12 αντί για 14 συντάξεις το έτος.
Οι εκπρόσωποί τους υποστηρίζουν ότι η κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης προσκρούει σε βασικές αρχές του Συντάγματος, όπως την αρχή της αναλογικότητας, την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την αρχή της ίσης μεταχείρισης.
Η κυβέρνηση προκειμένου να προλάβει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, νομοθέτησε την μόνιμη ετήσια οικονομική ενίσχυση ύψους 250 ευρώ προς συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που συνολικά φτάνουν το 1,1 εκατ. πολίτες. Στην πράξη βέβαια, το μέτρο δεν είναι καθολικό, καθώς εξαιρούνται από τη λήψη του επιδόματος συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων, όπως αυτοί που δεν έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους, οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν προσωρινή και όχι οριστική σύνταξη τον Σεπτέμβριο του 2025, καθώς και οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι.
Το χρονικό της δίκης
Η αγωγή κατά του Δημοσίου έγινε από εκπαιδευτικό δημόσιο υπάλληλο ο οποίος διεκδικεί για τα έτη 2023 και 2024 την καταβολή Δώρων συνολικού ποσού 6.278 ευρώ, με το επιχείρημα ότι η χώρα δεν αντιμετωπίζει κίνδυνο χρεοκοπίας, ούτε βρίσκεται σε δημοσιονομικούς περιορισμούς σαν και αυτούς που εφαρμόστηκαν με τα μνημόνια που έφεραν την κατάργηση των Δώρων στο Δημόσιο.
Ο ενάγων υποστήριξε μεταξύ άλλων, ότι η παράλειψη του νομοθέτη να επαναφέρει τα επιδόματα εορτών και αδείας αντίκειται στο Σύνταγμα και ειδικότερα στις αρχές της ανθρώπινης αξίας, της ισότητας, της ισότητας στα δημόσια βάρη και της αναλογικότητας, καθώς και σε διατάξεις του Ευρωπαϊκού Δικαίου (Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οδηγία 2022/2041/ΕΕ).
Μάλιστα ανέφερε πως σε κάθε περίπτωση θα έπρεπε να του καταβληθούν ευθέως τα ζητούμενα ποσά, μέσω της επέκτασης και στον ίδιο διατάξεων του ατομικού Εργατικού Δικαίου, λόγω της επιβαλλόμενης από την ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041/ΕΕ ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, αναφορικά με τη διασφάλιση επαρκούς κατώτατου μισθού ο οποίος να εγγυάται την αξιοπρεπή διαβίωσή τους.
Η Οδηγία 2022/2241 Ε.Ε. εφαρμόζεται μεν από την κυβέρνηση με τον νόμο 5163/2024 και τον καθορισμό εισαγωγικού μισθού 880 ευρώ στο Δημόσιο, ίσο, δηλαδή, με τον κατώτατο μισθό στον ιδιωτικό τομέα, πλην, όμως, στο Δημόσιο δεν περιλαμβάνονται τα Δώρα που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα.
Στα επιχειρήματα του ενάγοντος, το Δημόσιο εντέτεινε ότι η επαναφορά δύο μισθών στους υπαλλήλους του Δημοσίου θα έχει κόστος 2,68 δισ. ευρώ ετησίως και επισήμανε ότι θα υπάρξει κίνδυνος εκτροχιασμού και πιθανούς εκκίνησης της διαδικασίας υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος, που ήταν η κύρια αιτία επιβολής των περιοριστικών μέτρων με τα μνημόνια.
Τι υποστήριξαν ΑΔΕΔΥ και Δημόσιο
Το θέμα συζητήθηκε στη μείζονα Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόεδρο τον Μιχάλη Πικραμένο και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Ιωάννη Μιχαλακόπουλο.
Η υπόθεση εισήχθη στο Συμβούλιο της Επικρατείας μετά από αίτηση της ΑΔΕΔΥ, η οποία έχει ασκήσει παρέμβαση υπέρ του ενάγοντος δημοσίου υπαλλήλου, ενώ η απόφαση που θα εκδοθεί αφορά το σύνολο των μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων της χώρας.
Η δικηγόρος της ΑΔΕΔΥ επισήμανε ότι τα επιδόματα νομοθετήθηκαν αρχικά το 1951 και το 2012 καταργήθηκαν, όμως τώρα δεν υπάρχουν οι οικονομικές συγκυρίες του 2012 και υπάρχει παράλειψη της Πολιτείας να τα επαναφέρει, προκειμένου οι δημόσιοι υπάλληλοι να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, με αποτέλεσμα να παραβιάζεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία και η συνταγματική αρχή της ισότητας. Και ενώ υπάρχουν δημοσιονομικά πλεονάσματα, τα επιδόματα δεν επαναφέρονται.
Από την πλευρά τους οι συνήγοροι του Δημοσίου τόνισαν, ότι η ΑΔΕΔΥ ζητά στην ουσία να νομοθετήσει η Πολιτεία για να επανέλθουν τα δώρα και διατύπωσαν το ερώτημα αν έχει αρμοδιότητα το ΣτΕ να κρίνει εάν μπορεί να ακυρώσει την άρνηση της Πολιτείας να νομοθετήσει. Επίσης, ανέφεραν οι δικηγόροι του Δημοσίου, ότι έχουν ξεπεραστεί τα όρια ελέγχου του ΣτΕ και εισέρχεται πλέον στο νομοθετικό πλαίσιο.
Το Δημόσιο, υποστήριξε, ακόμη ότι η επαναφορά των δώρων θα έχει «μόνιμο ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 1,37 δισ. ευρώ χωρίς εργοδοτικές εισφορές και συνολικώς 1,55 δισ. ευρώ συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών».
