Το «αόρατο κίνητρο» επίσπευσης των εκλογών και το «λάθος» για την ΤτΕ

Με τον καιρό έξω να είναι ότι πρέπει για να σου χαλάσει τη διάθεση, αποφάσισα να πάρω τηλέφωνο τον κ. Χ. Στόχος μου ήταν μία κουβέντα που ήλπιζα ότι θα με ξαναφέρει στα... ίσια μου. Δεν πρόλαβα να πιάσω το τηλέφωνο και αυτό άρχισε να χτυπάει.

Μουρμούρισα λιγάκι, αλλά το σήκωσα καθώς στην οθόνη της συσκευής το νούμερο ήταν άγνωστο.

«Καλημέρα», ακούστηκε από την άλλη άκρη της γραμμής, η φιλική φωνή του... κ. Χ. Κοντοστάθηκα πριν απαντήσω γιατί ξαφνιάστηκα από την σύμπτωση.

«Λοιπόν αυτό κι αν είναι έκπληξη» απάντησα πριν καν ανταποκριθώ στην καλημέρα του, «αυτή την στιγμή ετοιμαζόμουνα να σε καλέσω στο τηλέφωνο και ξαφνικά χτυπάει και είσαι εσύ... Εκπληκτικό δεν είναι;».

«Συμβαίνουν αυτά μεταξύ φίλων» σχολίασε με ικανοποίηση ο κ. Χ.

«Ήθελα να μιλήσουμε λιγάκι, γιατί πιστεύω ότι μερικά πράγματα έχουν φτάσει σε σημείο που να επιτρέπουν πλέον κάποια συμπεράσματα», πρόσθεσε και άρχισε να μου μιλάει για τα όσα έχουν πέσει στην αντίληψή του σχετικά με τις προθέσεις της ΕΚΤ, όσο αφορά τα ελληνικά ομόλογα και του τι μέλλει γενέσθαι το 2022. Τον άφησα να μιλάει χωρίς να τον διακόψω.

«Όπως θα έχεις παρατηρήσει, οι μεγάλοι - ειδικά οι αμερικάνικοι - Οίκοι αξιολόγησης, αναβάλουν διαρκώς την έκδοση αξιολόγησης του χρέους. Δεν σε έχει παραξενέψει αυτό; Την εξήγηση, μου την έδωσε, σε επίπεδο προσωπικής εκτίμησης βέβαια, ένας φίλος, εμπλεκόμενος στον χώρο αυτό και καθ' ύλην αρμόδιος για να διατυπώσει άποψη. Μου επανέλαβε λοιπόν αυτό που μου είχε πει και παλιότερα, ότι δηλαδή η αναβάθμιση του ελληνικού χρέους δεν πρόκειται να γίνει σε επίπεδο investment grade, χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει το πολιτικο-οικονομικό τοπίο. Με άλλα λόγια δεν πρόκειται να γίνει πριν αφήσουμε πίσω μας τις διπλές εκλογές...», διευκρίνισε ο κ. Χ.

Μετά από μικρή σιωπή, έθεσα το ερώτημα διαφορετικά. «Δηλαδή μου λες ότι οι Οίκοι Αξιολόγησης περιμένουν να δουν τι κυβέρνηση θα έχουμε τα επόμενα χρόνια, για να βγούμε από αυτή την απαξιωτική παγίδα του non investment grade, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει με το ΑΕΠ, το χρέος, το έλλειμμα, κ.λ.π.; Δεν είναι ένας εκβιασμός αυτός μετά από 10 χρόνια μνημόνια;».

Δεν απάντησε αμέσως.

«Γιατί αυτό σου φαίνεται παράδοξο μετά τα όσα έχουν συμβεί σ' αυτά τα δέκα χρόνια, όπως λες;», σχολίασε.

«Σε κάθε περίπτωση αυτό έτσι κι αλλιώς είναι το μείζον ζήτημα για την εγχώρια οικονομία. Η μετάβαση στην investment grade βαθμίδα είναι μια ποιοτική αλλαγή, σε όλα τα επίπεδα της σχέσης της οικονομίας με τα επενδυτικά κεφάλαια. Και μάλιστα με συνέπειες που όπως γνωρίζεις θα αλλάξουν τη σχέση της με το διεθνές περιβάλλον. Όπως καταλαβαίνεις ένα τέτοιο “άλμα”, γιατί για τέτοιο πρόκειται, έχει εντελώς διαφορετικές προϋποθέσεις και δεν είναι θέμα απλά αριθμών και στατιστικών μεγεθών του χρέους, του ΑΕΠ, κ.λ.π.

Εσύ το λες εκβιασμό, μπορεί να έχεις και δίκιο, άλλος θα το πει επιβεβαίωση προϋποθέσεων για την διατηρησιμότητα του νέου οικονομικού status... Όποια πλευρά όμως και να πάρεις το ζήτημα είναι ότι αποκλείεται να έχεις την δυνατότητα για κάτι τέτοιο χωρίς να έχουμε αφήσει πίσω τις διπλές εκλογές. Με άλλα λόγια εγώ δεν βλέπω πραγματικό φως για κάτι τέτοιο πριν από το 2023. Και αυτό μόνο με την προϋπόθεση ότι την ερχόμενη άνοιξη ή το αργότερο το φθινόπωρο του 2022 θα έχουμε εκλογή νέας κυβέρνησης...».

«Αποκλείεις δηλαδή το ενδεχόμενο κάποιος από τους άλλους Οίκους, ιδιαίτερα ένας ευρωπαϊκός που 'χει μπει κι αυτός στο παιχνίδι των αξιολογήσεων να δώσει το investment grade χωρίς να έχουν γίνει εκλογές;», ρώτησα γνωρίζοντας μεν την απάντηση, αλλά ήθελα απλώς να κερδίσω χρόνο σκεπτόμενος την εκτίμηση του κ. Χ.

«Και βέβαια το αποκλείω γιατί αυτός ο Οίκος που εννοείς πρέπει να πάρει πρώτα την πιστοποίηση από την ΕΚΤ έγκαιρα και στην συνέχεια να επιλέξει αν αξίζει τον κόπο να διακινδυνεύσει να διαφοροποιηθεί από τους υπόλοιπους...», παρατήρησε με έμφαση ο κ. Χ και συνέχισε, «και μην ξεχνάς ότι όλη αυτή η συζήτηση γίνεται σε ένα περιβάλλον που ο χειμώνας λόγω πανδημίας και πληθωρισμού οδηγεί σε μεγάλες αναθεωρήσεις τις αρχικές εκτιμήσεις ειδικά για τις οικονομίες της Ευρώπης. Η πανδημία σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου του Κιέλου φαίνεται να επηρεάζει εκ νέου τις οικονομίες πολύ περισσότερο επιβαρυντικά απ' ότι αρχικά είχε εκτιμηθεί.

Όπως καταλαβαίνεις όταν ένα στέλεχος της ΕΚΤ σαν την Ιζαμπέλ Σνάμπελ, που μπορεί να τη δούμε σύντομα στη θέση του Βάιντμαν στη Bundesbank, παραδέχεται ότι η ΕΚΤ προχωράει πλέον "βλέποντας και κάνοντας" - εσείς το επισημάνετε προχθές σε δημοσίευμά σας – δεν μπορείς να κατηγορήσεις κάποιους που δεν βιάζονται να βγάλουν ανακοινώσεις για την αξιολόγηση του ελληνικού χρέους...».

«Εντάξει φίλε μου, μου λες ότι πάμε σε εκλογές μέσα στους επόμενους 6 – 8 μήνες, μου... έφτιαξες το κέφι όπως κατάλαβες. "Όλα τα είχε η Μαριορή ο φερετζές της έλλειπε" που λέει και η παροιμία. Τέλος πάντων, εγώ όμως επιμένω ότι μέχρι και το... μακρινό 2023, δεν θα δημιουργηθεί πρόβλημα με τα ελληνικά ομόλογα, θα υπάρχει ομπρέλα και αυτό το λέω μετά γνώσεως λόγου...

Και δεν εννοώ το ταμείο επανεπένδυσης του PEPP που έλεγε προχθές η Σνάμπελ γιατί αυτό δεν θα είναι επαρκές σαν εργαλείο, ούτε για την Ελλάδα, ούτε για την Ιταλία, η οποία επίσης έχει μπει σε ταραγμένα νερά... Η ομπρέλα θα είναι επαρκής για όσο θα ήμαστε έξω από το... μαντρί του Investment grade, αλλά βέβαια θα μας κοστίσει το κάτι τις του. Τίποτα δεν είναι τσάμπα...

Αλλά θα μπορούσα να σου αντιτείνω και κάτι άλλο. Ας πούμε ότι τον Δεκέμβριο στο Συμβούλιο της ΕΚΤ μεταξύ των άλλων οι τραπεζίτες της ΕΚΤ προαναγγέλλουν τι θα γίνει ακριβώς με το PEPP και στο πλαίσιο αυτό ανακοινώνουν και το πως θα αντιμετωπίσει η ΕΚΤ θα non investment grade ελληνικά ομόλογα... Αν στο πλαίσιο αυτό διασφαλίζεται η επιλεξιμότητά τους για αγορές από την ΕΚΤ και πέραν του ορίου της επανεπένδυσης του χαρτοφυλακίου του PEPP, τι θα εμπόδιζε τους Οίκους αξιολόγησης να πάρουν θέση απέναντι στην αναβάθμισή τους; Θεωρείς ότι ακόμα και έτσι οι εκλογές είναι προϋπόθεση; Άσε μη μου απαντήσεις, ξέρω τι θα πεις... εγώ απλώς λέω ότι δεν μπορείς να είσαι τόσο απόλυτος με το θέμα της συνάρτησης των εκλογών και της αναβάθμισης...

Α, ναι, παρεμπιπτόντως ήθελα να σου πω και κάτι άλλο. Νομίζω ότι “αδίκησες” λιγάκι την ΤτΕ προχθές.

Μου έγραφες ότι είναι παράδοξο που το ένα από τα τέσσερα δις ομόλογα που μπαίνει σ' αυτή την μίνι αναδιάρθρωση χρέους που θα γίνει την άλλη εβδομάδα είναι ομόλογα της ΤτΕ και αναρωτιόσουνα γιατί τα είχε κρατήσει απ' έξω μέχρι σήμερα από τις προηγούμενες πράξεις. Η αλήθεια είναι ότι όλες αυτές οι κινήσεις αφορούν στην πρωτογενή αγορά και εκεί η ΤτΕ δεν μπορεί να συμμετέχει παρά μόνο μετά από ειδική άδεια της ΕΚΤ γιατί διαφορετικά θεωρείται νομισματική χρηματοδότηση του δημοσίου... Νομίζω ότι τώρα την έχει την άδεια αυτή και θα το κάνει».

Ο κ. Χ δεν είπε τίποτα στην αρχή, αλλά στη συνέχεια σχολίασε «είναι λιγάκι αστείο αυτό αν σκεφτείς ότι η ΕΚΤ έχει δώσει μέχρι στιγμής για αγορά κρατικών ομολόγων σχεδόν 4 τρισ. ευρώ μέσω του APP και PEPP... Δεν νομίζεις;».

Παραδέχτηκα ότι είχε δίκιο και η κουβέντα μας στράφηκε σε ένα πιο ενδιαφέρον θέμα, στις αιτίες της καθυστέρησης που έχουν παρουσιαστεί στην τροφοδοτική... αλυσίδα της ρακής από το Οροπέδιο Λασιθίου.

Γ. Αγγέλης