Έμοιαζε περισσότερο με «επίδειξη υποταγής στον Τραμπ» η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στην Χάγη, παρά με μια σοβαρή συζήτηση για την ασφάλεια. Η σύνοδος κορυφής περιορίστηκε σε ένα μόνο πρωί, η ημερήσια διάταξη προσαρμόστηκε στη διάθεση του Αμερικανού προέδρου και οι Ευρωπαίοι ηγέτες επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στη διατήρηση της Αμερικής στη συμμαχία.
Με «guest star» τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που έφυγε με υποσχέσεις και περιθωριοποιημένο τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ μέσα από μία «δημιουργική ασάφεια» για τη δέσμευσή του στο 5% και υπό την απειλή διπλών δασμών από τον Τραμπ.
«Επίθεση» κολακείας
Ζητήματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ή να φέρουν σε δύσκολη θέση τον Τραμπ - η σύγκρουση στην Ουκρανία ή εάν η πυρηνική απειλή του Ιράν έχει πράγματι εξαλειφθεί από τους βομβαρδισμούς των ΗΠΑ - παραπέμφθηκαν στο περιθώριο.
Από την άλλη, η κολακεία «χτύπησε ταβάνι», με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε να ηγείται όλης αυτής της συντονισμένης «επίθεσης» κολακείας στο πρόσωπο του Αμερικανού προέδρου, τον οποίο αποκάλεσε μάλιστα «μπαμπάκα» που σωστά μεσολάβησε «στα δύο ατίθασα παιδιά, το Ισραήλ και το Ιράν», όπως χαρακτηριστικά αποκάλεσε τη στρατιωτική σύγκρουση των δύο χωρών στη Μέση Ανατολή ο ίδιος ο Τραμπ.
Την Τρίτη, ο Ρούτε ύμνησε την ευφυΐα του Τραμπ για το Ιράν, τον τίμησε με την ευγνωμοσύνη του ως δικαιωμένο οραματιστή της προσπάθειας του ΝΑΤΟ προς τον στόχο δαπανών του 5% του ΑΕΠ. Κανείς δεν χάλασε το πάρτι. Όπως το έθεσε στη βρετανική εφημερίδα Guardian η πρώην σύμβουλος του προέδρου, Φιόνα Χιλ, το ΝΑΤΟ φάνηκε για λίγο να έχει μετατραπεί στον «Βορειοατλαντικό Οργανισμό Τραμπ».
Ωστόσο, για τον Ρούτε και τους περισσότερους ηγέτες της συμμαχίας, όλο αυτό το σκηνικό ήταν 24 ώρες αυτοταπείνωσης με έναν συγκεκριμένο στόχο, να διατηρηθούν οι ΗΠΑ όσο το δυνατόν πιο πλήρως ενταγμένες στη διατλαντική συμμαχία. Τίποτα άλλο δεν είχε σημασία. Οποιαδήποτε επανάληψη των σοκ που προκάλεσαν στην Ευρώπη ο Αντιπρόεδρος της αμερικανικής κυβέρνησης Τζέι Ντι Βανς και ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ στη διάσκεψη ασφαλείας του Μονάχου τον Φεβρουάριο έπρεπε να αποφευχθεί πάση θυσία. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, καμία ταπείνωση ή υποκρισία δεν ήταν πολύ χυδαία, σημειώνει η βρετανική εφημερίδα.
Άλλωστε, λίγη προσωπική ταπείνωση ήταν ένα μικρό τίμημα που θα έπρεπε να πληρώσει ο Ρούτε, εάν η ξεδιάντροπη κολακεία του κατάφερνε να πείσει τον Τραμπ να δει την εύθραυστη συμφωνία του ΝΑΤΟ ως μια ισχυρή προσωπική νίκη, κάτι που έγινε, όπως το θέτει το Euractiv. H πραγματική ταπείνωση θα ήταν εάν όλο αυτό που τόσο επιμελώς έστησε ο Ρούτε, να μην λειτουργούσε…
Η αποστολή εξετελέσθη;
Λοιπόν, η αποστολή εξετελέσθη για το ΝΑΤΟ; Ίσως ναι, κρίνοντας από τη γενικά καλή συμπεριφορά του Τραμπ στη Χάγη, ίσως και όχι κρίνοντας από την ευμετάβλητη συμπεριφορά του Αμερικανού προέδρου γενικώς. Από μακροπρόθεσμη άποψη, αυτή η κατευναστική στάση απέναντι στον Τραμπ δεν λύνει τίποτα.
Από πολιτική άποψη, η σύνοδος κορυφής της Χάγης δεν σηματοδοτεί την επανέναρξη των κανονικών σχέσεων, πόσο μάλλον την αρχή μιας νέας χρυσής εποχής του ΝΑΤΟ. Τέτοια πράγματα δεν είναι δυνατά στην εποχή του Τραμπ.
Πολιτικά, η σύνοδος κορυφής ήταν μια αποτυχημένη προσπάθεια. Είναι αλήθεια ότι τα πράγματα δεν έχουν χειροτερέψει, ένα αποτέλεσμα που πολλοί, συμπεριλαμβανομένου του Ρούτε, θα θεωρήσουν ως ένα είδος επιτεύγματος. Ωστόσο, καμία από τις άλλες προϋπάρχουσες δυσκολίες του ΝΑΤΟ δεν έχει λυθεί.
Άλυτα τα μεγάλα προβλήματα
Όπως επισημαίνει ο Guardian, όλα τα βασικά προβλήματα παραμένουν: H στάση του Τραμπ απέναντι στην Ουκρανία εξακολουθεί να είναι απρόβλεπτη, o στόχος του 5% των αμυντικών δαπανών είναι κάτι που έχει τεθεί για δέκα χρόνια, οι σύμμαχοι εξακολουθούν να εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από τη βούληση της Ουάσιγκτον και η στρατηγική αβεβαιότητα συνεχίζει να αυξάνεται.
Επιπλέον, η δέσμευση να δαπανηθεί το 5% του ΑΕΠ για την άμυνα είναι ένας πολιτικός στόχος και όχι μια τρέχουσα πραγματικότητα. Και βέβαια δέκα χρόνια είναι πολύς καιρός. Πολλά θα αλλάξουν. Οι διάδοχοι του Τραμπ μπορεί να είναι πιο αφοσιωμένοι στο ΝΑΤΟ ή μπορεί να είναι ακόμη πιο αναξιόπιστοι από αυτόν. Θα μπορούσε να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος και σε άλλα μέρη.
Το μόνο βέβαιο όμως είναι ότι ο πόλεμος θα αλλάξει, όπως έδειξε η επανάσταση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το ΝΑΤΟ πρέπει να είναι προσεκτικό ώστε να μην επηρεάσει τις υποθέσεις του 20ού αιώνα στον σχεδιασμό του 21ου αιώνα, υπογραμμίζει ο Guardian. Το έγγραφο της εθνικής στρατηγικής ασφαλείας ορθώς θέτει αυτή την περίοδο ως μια εποχή «ριζικής αβεβαιότητας». Ωστόσο, οι επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των επενδυτών σε βιομηχανίες τεχνολογίας αιχμής, όπως η άμυνα, απεχθάνονται την αβεβαιότητα.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να αρχίσει να χτίζει τη δική της άμυνα, χωρίς να περιμένει τις εναλλαγές διάθεσης του Λευκού Οίκου.
Είναι εφικτός ο στόχος του 5%;
Με τις 32 χώρες μέλη του ΝΑΤΟ να βρίσκονται για πρώτη φορά φέτος στο δρόμο για την επίτευξη του προηγούμενου στόχου του 2% του ΑΕΠ για αύξηση των αμυντικών δαπανών, πόσο εφικτή είναι στην πραγματικότητα η επίτευξη του νέου στόχου από τις χώρες μέλη της ΕΕ;
Οι χαμηλοί έως αναιμικοί ρυθμοί ανάπτυξης καθιστούν αυτομάτως δύσκολη την χρηματοδότηση της αύξησης των αμυντικών δαπανών χωρίς επώδυνες αντισταθμίσεις στους προϋπολογισμούς των χωρών, που σημαίνει αυτομάτως μείωση των δαπανών κοινωνικής πρόνοιας. Επίσης, λίγες χώρες έχουν το περιθώριο στο χρέος τους για μεγαλύτερο δανεισμό ώστε να χρηματοδοτήσουν τους υψηλότερους αμυντικούς προϋπολογισμούς.
Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι ο έξτρα δανεισμός από τις πέντε κορυφαίες ευρωπαϊκές χώρες μέλη του ΝΑΤΟ - Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία και Ισπανία - για την χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών τους θα προσθέσει 4,6 τρισ. δολάρια στο χρέος τους σε ορίζοντα 10ετίας.
Αναλυτές επισημαίνουν ακόμη ένα θέμα: με το ρητορικό τέχνασμα του 3,5% για το σκληρό στρατιωτικό εξοπλισμό και του 1,5% για υποδομές, που ακριβώς θα μπει η γραμμή σε αυτά τα έργα υποδομών; Οι χώρες θα μπορούν να συμπεριλαμβάνουν τις αναβαθμίσεις των αεροδρομίων τους, των λιμένων, των σιδηροδρομικών δικτύων και των αυτοκινητοδρόμων τους στα αμυντικά μέτρα;
Περισσότερα όπλα
«Ήρθε η ώρα να περάσουμε από τη δέσμευση στο προϊόν», δήλωσε ο Ρούμπεν Μπρέκελμανς, ο υπουργός Άμυνας της Ολλανδίας, σε μια αίθουσα γεμάτη στελέχη της αμυντικής βιομηχανίας, σύμφωνα με το Euractiv.
Ο Μπρέκελμανς έδωσε μια νότα που επαναλήφθηκε και από άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους, οι οποίοι έχουν παρακαλέσει τη βιομηχανία να παράγει περισσότερα όπλα. Παρόλο που χρόνια πολέμου στην Ουκρανία έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα του ΝΑΤΟ, οι γραμμές παραγωγής εξακολουθούν να βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση και οι τιμές παραμένουν υψηλές.
«Δεν υπάρχει αρκετή προσφορά για να καλυφθεί η ζήτηση», δήλωσε αυτή την εβδομάδα στο Firepower ανώτερος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. Πάρτε για παράδειγμα τα συστήματα αεράμυνας Patriot με μεγάλη ζήτηση. Ο χρόνος παράδοσης μιας συστοιχίας Patriot είναι επί του παρόντος επτά χρόνια, σύμφωνα με τον Ναύαρχο Pierre Vandier, τον ανώτατο συμμαχικό διοικητή μετασχηματισμού του ΝΑΤΟ.
Μάλιστα, δύο Ευρωπαίοι ηγέτες έκριναν ότι ήταν καλή στιγμή για να διαφημίσουν οπλικά συστήματα. Ο καθένας, βέβαια, από εταιρείες της χώρας του.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, αναρτώντας στον λογαριασμό του στο Χ ένα επί τούτου σχεδιασμένο εικαστικό (και όχι μια απλή φωτογραφία) ενός μαχητικού αεροσκάφους Rafale, προϊόντος της Dassault Aviation, με το μήνυμα «Ευρωπαίοι φίλοι, έχετε μία κλήση».
Η απάντηση στον Γάλλο πρόεδρο ήρθε, μέσω X, από τον πρωθυπουργό της Σουηδίας, Ουλφ Κρίστερσον, ο οποίος επέλεξε μια φωτογραφία του GlobalEye, του ιπτάμενου ραντάρ που αναπτύσσει η Saab, με το μήνυμα «το GlobalEye είναι έτοιμο να υποστηρίξει».
