Σύντομο τετ α τετ με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, όπου αποφασίστηκε η αύξηση αμυντικών δαπανών στο 5%.
Στις δηλώσεις του σε Έλληνες δημοσιογράφους, ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε την ολιγόλεπτη συνάντηση, που όπως είπε συνηθίζεται σε αυτές τις συνόδους, σημειώνοντας ότι τέθηκαν επί τάπητος τα θέματα που έπρεπε να τεθούν.
«Είχα την ευκαιρία για μια σύντομη συνομιλία - νωρίτερα σήμερα - με τον Ερντογάν όπως συνήθως συμβαίνει. Θέσαμε τα θέματα που έπρεπε να θέσουμε και είμαστε σε αναμονή εξεύρεσης μιας βολικής ημερομηνίας για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. Επιμένω, νομίζω κάνουμε λάθος σε αυτές τις σημαντικές συνόδους να ασχολούμαστε μόνο με ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις», ανέφερε. Παράλληλα, έστειλε το μήνυμα ότι «η Ελλάδα θωρακίζει τις Ένοπλες δυνάμεις της, όπως οφείλει να κάνει».
Όσον αφορά τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν, επεσήμανε ότι «η χώρα μας δεν ετεροπροσδιορίζεται, δεν σχολιάζω τη συνάντηση μεταξύ του Τραμπ και του Ερντογάν μετά το χθεσινό δείπνο».
Για την απόφαση της συνόδου, δήλωσε ότι «η Ελλάδα είναι ήδη στις πρώτες πέντε χώρες, μπορεί να φτάσει το αμυντικό μας πρόγραμμα τα 28 δισ. ευρώ τα επόμενα 12 χρόνια, η χώρα συμμετέχει ενεργά στο ΝΑΤΟ και διεμήνυσε ότι σε μία συμμαχία όλοι πρέπει να συμμετέχουν με τον τρόπο που τους αναλογεί. Υπενθύμισε «σε μία περίοδο, που η Ελλάδα αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, πολλές χώρες κουνούσαν το δάχτυλο στην Ελλάδα, που και τότε ξόδευε το 2% του ΑΕΠ, όταν εκείνες δαπανούσαν μόνον το 1%. Εμείς κάνουμε το χρέος μας απέναντι στη Συμμαχία και τους πολίτες. Σκοπός μας δεν είναι να δαπανήσουμε χρήματα, που θα πάνε σε εταίρους μας στο εξωτερικό, αλλά να αναπτύξουμε ένα οικοσύστημα αμυντικής βιομηχανίας στη χώρα».
Για τη σύρραξη Ισραήλ - Ιράν, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη να επανέλθουν τα εμπλεκόμενα μέρη σε διαπραγματεύσεις, αλλά και να μην αποκτήσει το Ιράν πυρηνικό οπλοστάσιο.
Σε ερώτηση για την κατάσταση στη Λιβύη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε εκ νέου ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι απαράδεκτο, παράνομο και ανυπόστατο, καθώς και ότι δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα, θέση, την οποία η Αθήνα θα ζητήσει να περιληφθεί εκ νέου στα συμπεράσματα της επικείμενης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, που ξεκινά από αύριο στις Βρυξέλλες, όπως είπε χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα για την αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς την Κρήτη ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι «το ζήτημα δεν μας προβληματίζει απλά, αλλά έχουμε λάβει και συγκεκριμένα μέτρα. Επικοινώνησα την προηγούμενη Κυριακή με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, και είναι χαρακτηριστικό πως το θέμα περιελήφθη στην καθιερωμένη επιστολή της προς τους Ευρωπαίους ηγέτες πριν από κάθε Ευρωπαϊκή Σύνοδο».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι «η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει τα μέσα που έχει στη διάθεση της για να μπορέσει να κάνει εξαιρετικά δύσκολη τη ζωή στους διακινητές, που θέλουν να μεταφέρουν κατατρεγμένους ανθρώπους στην Κρήτη εξαιρετικά δύσκολη. Και γι' αυτό θα στείλουμε πλοία του Πολεμικού Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, ώστε να στείλουμε ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς τους διακινητές ότι εμείς δεν είμαστε ξέφραγο αμπέλι και ότι ο λύκος δεν μπορεί να χαίρεται στην αναμπουμπούλα. Θα ζητήσω, επίσης, να συνεργαστούμε και με τις Λιβυκές αρχές, ώστε αυτές οι βάρκες να μην φεύγουν καν από τις ακτές της Λιβύης η εάν αποπλεύσουν να επιστρέψουν πίσω στις ακτές της Λιβύης όσο βρίσκονται εντός των χωρικών υδάτων της χώρας. Τέλος και ερωτηθείς για το πως αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ το άρθρο 5 του Καταστατικού Χάρτη του ΝΑΤΟ, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «συζήτηση περί όνου σκιάς» και επέμεινε ότι «άκουσα τον πρόεδρο Τραμπ στην ομιλία του να είναι απόλυτα προσηλωμένος στον πυρήνα της Συμμαχίας. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δίκιο όταν πίεζε τις άλλες χώρες να ξοδέψουν περισσότερα για την άμυνα».
Ολόκληρη η συνέντευξη Τύπου
Γιώργος Ευγενίδης (STAR και Πρώτο Θέμα): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Παρακολουθήσαμε μία Σύνοδο η οποία είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και βασικό πρωταγωνιστή τον Αμερικανό Πρόεδρο, τον κ. Τραμπ, στην πρώτη του παρουσία επί ευρωπαϊκού εδάφους κατά τη δεύτερη θητεία του. Είδαμε, όμως, και μια συνάντησή του με τον κ. Ερντογάν, είδαμε αρκετά θερμά ενσταντανέ. Είναι κάτι που μας προβληματίζει εμάς ως χώρα η επαναπροσέγγιση Αμερικής και Τουρκίας; Και, ενδεχομένως, στο περιθώριο είχατε εσείς κάποια επαφή με τον κ. ΤΡαμπ; Περιμένουμε κάποια επαφή το επόμενο διάστημα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, ας μείνουμε στη μεγάλη εικόνα. H Σύνοδος αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική διότι αποφασίστηκε μία πολύ σημαντική αύξηση των συνολικών αμυντικών δαπανών όλων των χωρών μελών του ΝΑΤΟ στο 5% έως το 2035.
Είχα την ευκαιρία να τονίσω ότι η Ελλάδα ούτως ή άλλως σήμερα είναι μέσα στις πέντε πρώτες χώρες ως προς τις αμυντικές της δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Έχουμε ήδη ξεπεράσει το 3% και έχουμε ένα μεγάλο πρόγραμμα επενδύσεων στην αμυντική μας βιομηχανία για τα επόμενα 12 χρόνια, το οποίο ενδεχομένως να αγγίξει και τα 28 δισεκατομμύρια ευρώ. Οπότε η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στο ΝΑΤΟ, συμμετέχει στη Συμμαχία, αλλά ταυτόχρονα θωρακίζει και τις Ένοπλες Δυνάμεις της, ως οφείλει να κάνει σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο την οποία διανύουμε.
Έχω πει πολλές φορές, κ. Ευγενίδη, ότι η χώρα μας δεν ετεροπροσδιορίζεται, ούτε μπορώ εγώ να σχολιάσω τη συνάντηση την οποία είχε ο Πρόεδρος Ερντογαν, χθες μετά το δείπνο, με τον Πρόεδρο Τραμπ.
Είχα την ευκαιρία να έχω μία σύντομη συνομιλία με τον Πρόεδρο Ερντογάν, όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις Συνόδους. Θέσαμε τα θέματα τα οποία έπρεπε να θέσουμε και είμαστε σε αναμονή εξεύρεσης μιας ημερομηνίας η οποία θα βολεύει και τις δύο πλευρές για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, οπότε θα έχουμε την ευκαιρία να πούμε και πολλά περισσότερα δημόσια.
Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας πόσο κοντά είμαστε στο να πραγματοποιηθεί; Και το λέω αυτό διότι από τον Ιανουάριο το συζητάμε, πηγαίνει όλο και πιο κάτω. Με τον κ. Ερντογάν μάς είπατε ότι συναντηθήκατε, αλλά νομίζω ότι ήταν μία συνάντηση πολύ σύντομη. Άλλες φορές το ξέρουμε, υπάρχει ένα πλαίσιο. Σε όλες τις Συνόδους του ΝΑΤΟ έχει συμβεί αυτό, με εξαίρεση δυστυχώς τη Μαδρίτη, που ήταν πολύ κακές οι σχέσεις των δύο χωρών.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όταν επιβεβαιωθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας θα μπορέσουμε, κ. Καντέλη, να σας πούμε περισσότερα. Επιμένω ότι νομίζω ότι κάνουμε ένα λάθος: σε αυτές τις πολύ σημαντικές Συνόδους να ασχολούμαστε μόνο με ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Αυτή τη στιγμή η ευρύτερη περιοχή μας αντιμετωπίζει πολύ μεγάλες προκλήσεις. Εγώ είχα την ευκαιρία να τοποθετηθώ, στο πλαίσιο της παρέμβασής μου, σε αυτά τα οποία συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, στην ανάγκη να μπορέσουμε τάχιστα να επανέλθουμε σε ένα πλαίσιο διαπραγματεύσεων έτσι ώστε να σιγουρευτούμε ότι το Ιράν δεν πρόκειται να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αλλά αυτό να συμβεί όχι δια της στρατιωτικής αλλά δια της διπλωματικής οδού.
Είχα την ευκαιρία να θίξω ζητήματα τα οποία αφορούν στη Συρία και την αποτροπιαστική τρομοκρατική επίθεση η οποία έγινε στη Δαμασκό πριν από κάποιες μέρες.
Μίλησα για τη Λιβύη, για το γεγονός ότι οι προκλήσεις ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή συνδέονται και με την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών.
Άρα, αυτά είναι ζητήματα τα οποία αφορούν συνολικά την παρουσία της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή. Και σας διαβεβαιώνω ότι η Ελλάδα έχει ένα πολύ διακριτό γεωπολιτικό αποτύπωμα ως μία χώρα παράγοντας σταθερότητας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Σπύρος Μουρελάτος (ΑΠΕ-ΜΠΕ και flash.gr): Κύριε Πρόεδρε, ήθελα να επιστρέψουμε στο αντικείμενο της Συνόδου, στα εξοπλιστικά. Και θέλω να μας ξεκαθαρίσετε κατά πόσον η συμφωνία που όπως είπατε εσείς προ ολίγου επετεύχθη αφορά όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, χωρίς καμία εξαίρεση. Γιατί είχαμε ακούσει τις προηγούμενες ώρες ότι υπήρχαν εταίροι, όπως η Ισπανία και η Σλοβακία, οι οποίοι ενεργούσαν και ζητούσαν μια εξαίρεση.
Επίσης, θέλω να ρωτήσω κατά πόσον η Αθήνα προβληματίζεται εάν αυτός ο στόχος τον οποίο εσείς έχετε δεσμευτεί ότι θα εκπληρώσετε επηρεάζει καθ' οιονδήποτε τρόπο τον οικονομικό σχεδιασμό ενόψει και της ΔΕΘ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το μεν δεύτερο θα σας πω ξεκάθαρα πως όχι. Ο στόχος αυτός εξάλλου, το 5%, «σπάει» σε δύο κομμάτια: είναι 3,5% οι σκληρές αμυντικές δαπάνες και 1,5% δαπάνες οι οποίες μπορούν, εν τη ευρεία εννοία, να συσχετιστούν με την αμυντική θωράκιση της χώρας, παραδείγματος χάρη δαπάνες πολιτικής προστασίας ή δαπάνες σε υποδομές οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικές μετακινήσεις. Ο «σκληρός» στόχος ως προς τις αμυντικές δαπάνες είναι το 3,5%, η Ελλάδα θα πετύχει αυτόν τον στόχο μετά βεβαιότητας. Εξάλλου, είναι στόχος σε ορίζοντα δεκαετίας.
Από εκεί και πέρα, κοιτάξτε, εγώ διαβάζω το κοινό ανακοινωθέν ως ένα ανακοινωθέν το οποίο δεσμεύει όλες τις χώρες. Μου φαίνεται και λίγο παράξενο να υπάρχουν καθορισμένες εξαιρέσεις. Εγώ δεν είδα κάποια εξαίρεση στο κοινό ανακοινωθέν και νομίζω ότι σε μια συμμαχία πρέπει όλοι να συμμετέχουν στο μερίδιο που τους αναλογεί.
Και μην ξεχνάμε ότι υπήρχαν πολλές χώρες οι οποίες κουνούσαν το δάχτυλο στην Ελλάδα στη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης, όταν η Ελλάδα με τις δυσκολίες της ξόδευε πάντα άνω του 2%, όταν οι ίδιες αυτές χώρες ξόδευαν 1% του δικού τους ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες.
Εμείς έχουμε κάνει το χρέος μας. Το κάνουμε απέναντι στη Συμμαχία, αλλά το κάνουμε πρωτίστως απέναντι στους Έλληνες πολίτες, γιατί πρέπει η Ελλάδα να είναι ασφαλής και θωρακισμένη και να εκπέμπει μία ισχυρή αποτρεπτική ισχύ, πράγμα το οποίο, όπως βλέπετε, μέρα-μέρα, μήνα-μήνα, χρόνο-χρόνο κάνουμε, ενισχύοντας ουσιαστικά τις αμυντικές μας δυνάμεις.
Όχι απλά προμηθευόμενοι οπλικά συστήματα από το εξωτερικό, αλλά εμπλουτίζοντας και εμποτίζοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις μας με μία τελείως διαφορετική λογική, με πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην καινοτομία, την τεχνητή νοημοσύνη και με πολύ σημαντικότερη προστιθέμενη αξία από ελληνικές επιχειρήσεις και ελληνικά μυαλά.
Σκοπός μας δεν είναι να δαπανήσουμε τα χρήματα αυτά και να τα δώσουμε σε κάποιους εταίρους μας στο εξωτερικό. Ο σκοπός μας είναι ένα μεγάλο κομμάτι των χρημάτων αυτών, να αναπτύξουν ένα δυναμικό οικοσύστημα αμυντικής βιομηχανίας στη χώρα μας, το οποίο θα μπορεί να έχει και εξαγωγική δραστηριότητα.
Άρα, η δέσμευση αυτή εκτός από γεωπολιτική σημασία έχει και ένα πολύ έντονο αναπτυξιακό αποτύπωμα.
Σοφία Φασουλάκη (MEGA): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Στη Λιβύη να πάμε πίσω και στο γεγονός ότι τις τελευταίες εβδομάδες η χώρα μας δέχεται πολύ έντονες μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη. Είπατε ότι θα θέσετε το θέμα αυτό στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Πέμπτη, όπου θα βρίσκεστε, στις Βρυξέλλες. Τι θα ζητήσει η Αθήνα από την Ευρώπη και αν πιστεύετε ότι υπάρχει και κάποια πολιτική σκοπιμότητα πίσω από αυτό, το μεταναστευτικό…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Χαίρομαι που μου κάνετε την ερώτηση. Θα συζητήσουμε το θέμα της Λιβύης, το οποίο ως προς την Ελλάδα έχει δύο πτυχές. Η πρώτη είναι το απαράδεκτο, παράνομο, ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο και θα ζητήσει η Ελλάδα -και πιστεύω ότι θα το καταφέρει- να συμπεριληφθούν και πάλι στα συμπεράσματα αυτούσια όσα είχαμε πει τον Δεκέμβριο του 2019: ότι το μνημόνιο αυτό είναι παράνομο, δεν αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά συνέπεια δεν μπορεί να παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Θεωρώ σημαντικό αυτή η επανάληψη να γίνει με τρόπο απολύτως σαφή προς τη Λιβύη σε αυτή τη χρονική συγκυρία.
Το δεύτερο ζήτημα αφορά στις προσφυγικές ροές. Πράγματι, έχουμε αυξημένες προσφυγικές ροές, ειδικά από την ανατολική Λιβύη. Είναι κάτι το οποίο δεν μας προβληματίζει απλά, είναι κάτι για το οποίο παίρνουμε ήδη πολύ συγκεκριμένα μέτρα. Θέσαμε το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Επικοινώνησα προσωπικά με την Πρόεδρο της Επιτροπής von der Leyen την περασμένη Κυριακή και χαίρομαι γιατί στην επιστολή την οποία πάντα στέλνει πριν από κάθε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμπεριέλαβε το ζήτημα της Λιβύης στα θέματα προς συζήτηση.
Θέλουμε να συνεργαστούμε με τις λιβυκές αρχές έτσι ώστε όχι απλά να περιορίσουμε, αλλά να μηδενίσουμε, αν αυτό είναι εφικτό, αυτές τις ροές.
Αλλά, βέβαια, θέλω να είμαι και πολύ σαφής, η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει τα μέσα τα οποία έχει στη διάθεσή της για να μπορέσει να κάνει εξαιρετικά δύσκολη τη ζωή στους διακινητές οι οποίοι θέλουν να μεταφέρουν κατατρεγμένους ανθρώπους στην Κρήτη. Γι' αυτό και αποστέλλουμε πλοία του Πολεμικού μας Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, ώστε να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς τους διακινητές: ότι εμείς δεν είμαστε εδώ «ξέφραγο αμπέλι». Και ο λύκος δεν μπορεί να χαίρεται στην αναμπουμπούλα, επειδή έχουμε μια ευρύτερη αναταραχή στην περιοχή να νομίζουν ότι αυτές οι πρακτικές μπορούν να συνεχιστούν.
Και στέλνουμε, φυσικά, πάντα ένα μήνυμα συνεργασίας προς τη Λιβύη, να συνεργαστούμε με τις αρχές, ώστε οι βάρκες αυτές κατά προτίμηση -μάλλον δεν είναι βάρκες, είναι αυτά τα «σαράβαλα», τα αλιευτικά- να μην αποπλέουν καν από τις ακτές της Λιβύης ή αν αποπλεύσουν να επιστρέψουν πίσω στις ακτές της Λιβύης όσο βρίσκονται ακόμα εντός των χωρικών υδάτων της γειτονικής χώρας.
Μαρία Αρώνη (OPEN): Κύριε Πρόεδρε, μου επιτρέπετε μία ερώτηση για το άρθρο 5 και τον Αμερικανό Πρόεδρο; Πώς ερμηνεύετε τις αμφίσημες δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου για το άρθρο 5, που είναι ο θεμέλιος λίθος του ΝΑΤΟ, ενώ δεν θα έπρεπε να είναι ικανοποιημένος που πέτυχε τις ιδιαίτερα αυξημένες αμυντικές δαπάνες; Πώς ερμηνεύετε αυτές τις αμφίσημες δηλώσεις; Οφείλονται σε άγνοια; Σε κυνισμό; Ή μήπως σε κάτι διαφορετικό, σε μία διαφορετική διάσταση, μία άλλη κατεύθυνση του ΝΑΤΟ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εγώ άκουσα τον Αμερικανό Πρόεδρο να είναι απολύτως προσηλωμένος στον πυρήνα της Συμμαχίας. Δεν άκουσα τίποτα τέτοιο στην τοποθέτησή του και η τοποθέτησή του είναι αυτή η οποία, προφανώς, είναι το αντικείμενο το οποίο εγώ μπορώ να σχολιάσω.
Νομίζω ότι είναι μία συζήτηση περί όνου σκιάς αυτή. Το άρθρο 5 εξακολουθεί να ισχύει. Είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζουμε τη Συμμαχία και νομίζω ότι, όπως είπατε, ο Πρόεδρος Τραμπ έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος.
Είχε δίκιο όταν πίεζε τις ευρωπαϊκές χώρες -η Ελλάδα ήδη, όπως σας είχα πει, είχε αναλάβει τις υποχρεώσεις της-, άλλες ευρωπαϊκές χώρες να επενδύσουν περισσότερο στην άμυνα, οπότε νομίζω έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα αυτής της Συνόδου.
Ευχαριστώ πολύ.
