Στην αναζήτηση ισχυρών επενδυτών που κυρίως θα μπορέσουν να αυξήσουν το γεωπολιτικό βάρος του έργου, και επομένως να αποτελέσουν αντίβαρο στις παράνομες αξιώσεις της Τουρκίας, φαίνεται να παραπέμπει η κοινή απόφαση του Έλληνα Πρωθυπουργού και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, για επικαιροποίηση των τεχνικοοικονομικών παραμέτρων της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας.
Μάλιστα, με βάση ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η απόφαση «φωτογραφίζει» την προσπάθεια προσέλκυσης ειδικά του αναπτυξιακού οργανισμού DFC (Development Finance Corporation) του αμερικανικού Δημοσίου.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η διαδικασία επικαιροποίησης δημιουργεί ένα νέο κύκλο καθυστερήσεων για το έργο, σε μία συγκυρία που ουσιαστικά αυτό «βρίσκεται στον αέρα», αφού ανά πάσα στιγμή μπορεί να διακοπεί η κατασκευή του καλωδίου από τη Nexans. Επομένως, είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει την εξέλιξη που θα πυροδοτήσει την αναστολή υλοποίησής του, με άδηλο τον χρονικό ορίζοντα στο οποίο θα μπορούσε να μπει ξανά σε τροχιά.
Διενέργεια μελέτης
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με όσα δήλωσαν χθες στην κοινή συνέντευξη Τύπου Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Χριστοδουλίδης, Αθήνα και Λευκωσία συμφώνησαν στην επικαιροποίηση των τεχνικών παραμέτρων της διασύνδεσης, ώστε να ενισχυθεί και με την είσοδο νέων, ισχυρών επενδυτών, προς όφελος των δύο χωρών. Η τοποθέτηση λίγο αργότερα του Κύπριου υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργου Παπαναστασίου, μετά τη συνάντηση που είχε μαζί με τον Έλληνα ΥΠΕΝ με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης, ξεκαθάρισε πώς θα γίνει η επικαιροποίηση.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Παπαναστασίου μίλησε για τη διενέργεια μελέτης, η οποία θα προσαρμόσει τα τεχνικοοικονομικά δεδομένα του έργου στο νέο περιβάλλον, για την εξεύρεση ισχυρών παικτών και ταμείων τα οποία θα μπορούν να το ενισχύσουν χρηματοδοτικά. Όπως συμπλήρωσε, οι δύο χώρες θα κινηθούν ταχύτατα για την αναζήτηση του οίκου που θα πραγματοποιήσει τη μελέτη.
Ο προφανής στόχος θα είναι να βελτιωθεί το έσοδο, ώστε να γίνει πιο ελκυστική η μετοχική είσοδος στη διασύνδεση. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο μέσα από ποιες παραμέτρους μπορεί να συμβεί αυτό.
Κρίσιμη η προέλευση των επενδυτών
Όλες οι παραπάνω δηλώσεις παραπέμπουν στην αναζήτηση «παικτών» που θα αντεπεξέλθουν στις τεχνικές και οικονομικές προκλήσεις υλοποίησης του Great Sea Interconnector. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, το σχεδόν αποκλειστικό πρόσκομμα είναι το γεωπολιτικό και πιο συγκεκριμένα η προκλητικότητα της Τουρκίας και το δόγμα της Άγκυρας ότι κανένα ενεργειακό πρότζεκτ δεν μπορεί να υλοποιηθεί στη νοτιοανατολική Μεσόγειο χωρίς τη συναίνεσή της. Προκλητικότητα που οδήγησε στην επ’ αόριστον ματαίωση της ολοκλήρωσης των ερευνών βυθού στα διεθνή ύδατα.
Στην παραπάνω «γραμμή» σκέψης συνηγορεί το γεγονός ότι στο παρελθόν (και πριν προκύψει η εμπλοκή με την Άγκυρα) ενδιαφέρον για είσοδο στο πρότζεκτ είχαν εκφράσει μεγάλα fund υποδομών – όπως το γαλλικό Meridiam, το ισραηλινό Aluma, τον Όμιλο TAQA από το Άμπου Ντάμπι, αλλά και το DFC. Επομένως, το σχέδιο δεν είναι να προσελκυσθούν ταμεία με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, αλλά με καταγωγή από χώρες με ισχυρή γεωπολιτική επιρροή ή στρατιωτικό ειδικό βάρος, που θα λειτουργούσαν σαν αντίδοτο στην τουρκική επιθετικότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμάται ότι στο κάδρο μπαίνουν οικονομικοί «παίκτες» με προέλευση κατά κύριο λόγο από τις ΗΠΑ (εξ ου και οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για το DFC) και εναλλακτικά από το Ισραήλ. Τέτοιες εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσαν όντως να «θωρακίσουν» γεωπολιτικά το έργο.
Αδειάζει επικίνδυνα η κλεψύδρα
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ειδικοί της αγοράς, το παραπάνω σχέδιο δημιουργεί σημαντικά ερωτηματικά, ενώ (ακόμη χειρότερα) απειλεί να τινάξει στον αέρα το πρότζεκτ. Κι αυτό γιατί καθώς εδώ και καιρό μετρά αντίστροφα ο χρόνος για να «βγει από την πρίζα» το έργο, η διενέργεια της νέας μελέτης έκθεσης θα προσθέσει νέες καθυστερήσεις και θα αυξήσει κατακόρυφα το ενδεχόμενο για επ΄ αόριστον αναβολή του.
Η απειλή για να «βγει από την πρίζα» προέρχεται από το γεγονός ότι η Nexans συνεχίζει την κατασκευή του καλωδίου χωρίς να αποζημιώνεται από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Οι αποζημιώσεις είναι μπλοκαρισμένες όσο η Λευκωσία δεν δρομολογεί την καταβολή των πρώτων 25 εκατ. ευρώ εντός του 2025. Η διενέργεια της νέας έκθεσης θα παρατείνει το πάγωμα των πληρωμών, χωρίς να είναι καθόλου δεδομένο ότι η Nexans θα εξακολουθήσει την ίδια στάση, αν η έναρξη των αποζημιώσεών της μετατεθεί σε κάποια αόριστη στιγμή στο μέλλον.
Η στιγμή αυτή είναι αόριστη, κατ΄αρχάς γιατί δεν υπάρχει καμία ένδειξη για τον χρόνο που θα χρειαστεί για να διενεργηθεί η μελέτη και, νωρίτερα, να επιλεγεί ο οίκος που θα την πραγματοποιήσει. Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο πώς θα μπορούσαν να αλλάξουν οι παράμετροι του έργου, χωρίς αυτό να μην σημαίνει την έναρξη μίας χρονοβόρας διαδικασίας.
Για παράδειγμα, η επένδυση θα μπορούσε να γίνει όντως ελκυστική με την αύξηση της απόδοσης των επενδεδυμένων κεφαλαίων, δηλαδή του μεσοσταθμικού κόστους κεφαλαίου (WACC). Ωστόσο, για να γίνουν τέτοιες αλλαγές, θα πρέπει να υπάρξουν νέες κοινές αποφάσεις των Ρυθμιστικών Αρχών των δύο χωρών (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ), δηλαδή πολύμηνες διαδικασίες.
