Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, πολλοί επενδυτές είχαν υψηλές προσδοκίες για μια ισχυρή ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας. Μόλις όμως ο Τραμπ εγκαταστάθηκε στον Λευκό Οίκο, η αγορά άρχισε να φοβάται για ύφεση, λόγω της επιθετικής και αλλοπρόσαλλης οικονομικής του πολιτικής. Όταν τελικά τα οικονομικά στοιχεία αποδείχθηκαν όχι και τόσο άσχημα, το κλίμα άλλαξε και πολλοί αναρωτήθηκαν μήπως τελικά τα κάνει όλα σωστά…
Η πρόσφατη έκθεση για την απασχόληση προκάλεσε νέα μεταστροφή στο κλίμα. Οι ανησυχίες για πιθανή ύφεση επανήλθαν στο προσκήνιο με αφορμή, όπως σχολιάζει σε ανάλυσή της η Commerzbank, τις σοκαριστικές αναθεωρήσεις των στοιχείων για την απασχόληση του Μαΐου και του Ιουνίου.
Αυτό επιδείνωσε σημαντικά τη συνολική εικόνα, καταδεικνύοντας ότι η τάση στην αγορά εργασίας είναι πολύ πιο αδύναμη απ’ ό,τι αναμενόταν. Επιπλέον, η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να απολύσει την επικεφαλής του BLS, προκάλεσε αναταραχή ακόμη και μεταξύ Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών.
Σε πολλούς κύκλους έχει δημιουργηθεί ο φόβος ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ καθοδηγείται πλέον αποκλειστικά από ευσεβείς πόθους και μπορεί μακροπρόθεσμα να αγνοήσει ή ακόμη και να παραποιήσει τα επίσημα στοιχεία αν δεν εξυπηρετούν την ατζέντα της.
Η καταναλωτική δαπάνη υποχωρεί
Πέρα από τα στοιχεία για την αγορά εργασίας, η ιδιωτική κατανάλωση, η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ και αποτελεί μακράν τον σημαντικότερο οικονομικό δείκτη, αυξάνεται με ρυθμό μόλις 1% όταν στο γ’ και δ’ τρίμηνο του 2024 αυξανόταν ακόμη κατά 3,9% κατά μέσο όρο, επισημαίνει η Commerzbank. Αυτό υποδηλώνει ότι τα «σκληρά» δεδομένα ακολουθούν τελικά, αν και με κάποια καθυστέρηση, τους «μαλακούς» δείκτες όπως η καταναλωτική εμπιστοσύνη. Η οποία με τη σειρά της είχε ήδη επιδεινωθεί σημαντικά κατά το α’ εξάμηνο του έτους.
Όλα αυτά αποτελούν, ασφαλώς, προειδοποιητικές ενδείξεις. Από την άλλη, τα αμερικανικά νοικοκυριά βρίσκονται σε καλή οικονομική κατάσταση, που σημαίνει ότι μάλλον δεν θα πρέπει να αναμένεται κάποια σοβαρότερη μείωση των καταναλωτικών δαπανών. Πιο συγκεκριμένα, έχουν μειώσει σταθερά το χρέος τους τα τελευταία 15 χρόνια, το οποίο αντιστοιχεί σήμερα στο 68% περίπου του αμερικανικού ΑΕΠ, σχεδόν 30 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τα επίπεδα του 2009.
Ώθηση από τεχνητή νοημοσύνη και Fed
Το ίδιο ισχύει και για τις επιχειρήσεις. Το ποσοστό χρέους τους βρισκόταν πρόσφατα στο 72,6% του ΑΕΠ, που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα ετών. Αυτό σημαίνει ότι έχουν μειώσει το χρέος τους λιγότερο σε σχέση με τα ιδιωτικά νοικοκυριά, αλλά εδώ πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το επιχειρηματικό χρέος δεν είχε φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα, κι έτσι η πίεση για απομόχλευση ήταν αντίστοιχα μικρότερη.
Ταυτόχρονα, οι επιχειρηματικές επενδύσεις αναμένεται να επωφεληθούν τα επόμενα τρίμηνα από την «έκρηξη» της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία πιθανώς βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο.
Στο μεταξύ, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μείωσε τα επιτόκια κατά 100 μονάδες βάσης το 2024 και πιθανότατα θα τα μειώσει ξανά σύντομα, στη «σκιά» και των ασθενέστερων στοιχείων για την αγορά εργασίας.
Οι αναλυτές της Commerzbank αναμένουν μειώσεις επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο, και τέσσερις ακόμη μειώσεις μέσα στο επόμενο έτος, με ορίζοντα τον Σεπτέμβριο του 2026 και άνω όριο στο 3,0%.
Επιπλέον, το μεγάλο δημοσιονομικό πακέτο του Ντόναλντ Τραμπ, που εγκρίθηκε τον Ιούλιο, θα αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ κατά περίπου 500 δισ. δολάρια για τη χρήση 2026 (η οποία ξεκινά την 1η Οκτωβρίου 2025). Βέβαια, σχεδόν τα μισά από αυτά οφείλονται στην επέκταση των φοροαπαλλαγών αλλά, το άλλο μισό, που αντιστοιχεί σε σχεδόν 1% του ΑΕΠ, είναι πρόσθετα χρήματα που θα διοχετευθούν στην οικονομία από την κυβέρνηση.
Επιβράδυνση και όχι ύφεση
Όπως εκτιμούν οι αναλυτές της Comerzbank, είναι «μάλλον απίθανο» η τρέχουσα αναταραχή στο εμπόριο να αποτελέσει τόσο σοβαρό σοκ ώστε να προκαλέσει μια πλήρους κλίμακας κρίση. «Οιι επιπτώσεις των δασμολογικών αναταράξεων στις ΗΠΑ πιθανότατα θα είναι πολύ λιγότερο δραματικές» σε σχέση με τις φούσκες που έσκασαν το 2001 και το 2008, εξηγούν.
Εν τέλει, εκτιμούν ότι είναι πιο πιθανή μια επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ παρά μια ύφεση. Σε αυτή την περίπτωση, το ποσοστό ανεργίας είναι πιθανό να αυξηθεί όσο θα επιβραδύνεται η ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, θα συντηρείται για κάποιο διάστημα η αβεβαιότητα για το αν τελικά θα επέλθει ύφεση ή όχι. Κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο να διαγνωστεί σε πραγματικό χρόνο.
Το επόμενο μίνι crash test θα είναι τα στοιχεία για τον πληθωρισμό Ιουλίου στις ΗΠΑ, τα οποία αναμένεται να ανακοινωθούν αύριο, 12 Αυγούστου. Οι αναλυτές αναμένουν νέα άνοδο, σε σχέση με το 2,7% του Ιουνίου, καθώς η επίδραση των δασμών της κυβέρνησης Τραμπ «περνάνε» όλο και περισσότερο στις εγχώριες τιμές. Οι μέσες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για άνοδο στο 3% τον Ιούλιο, ένα επίπεδο που αναμένεται να διατηρηθεί -ίσως και να ξεπεραστεί ελαφρά- μέχρι το τέλος του έτους.
Σύμφωνα με αναλυτές, ακόμα είναι νωρίς για να αποτυπωθεί επακριβώς πώς επιμερίζεται το κόστος των δασμών μεταξύ καταναλωτών, εγχώριων εισαγωγέων και εξαγωγέων στο εξωτερικό. Ωστόσο, τονίζουν ότι η «κόπωση» των Αμερικανών καταναλωτών καθιστά δύσκολη μια αύξηση τιμών γενικώς.
