Η Θεσσαλία, μια από τις πιο παραγωγικές αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις μεγαλύτερες υδατικές κρίσεις στην ιστορία της. Η κατάσταση έχει πλέον φτάσει στο απροχώρητο, καθώς οι φυσικοί υδάτινοι πόροι της περιοχής εξαντλούνται και η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει δραματικά τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα. Είναι η ώρα μηδέν για το νερό στη Θεσσαλία και τα περιθώρια για δράση έχουν ήδη στενέψει αρκετά.
Η Θεσσαλία, γνωστή για τις εκτεταμένες καλλιέργειες βαμβακιού, σιτηρών και λαχανικών αλλά και αρκετών δενδρωδών καλλιεργειών (αχλάδια, μήλα, αμύγδαλα, κλπ) αντιμετωπίζει ένα ετήσιο υδατικό έλλειμμα που ξεπερνά τα 500 εκατ. κυβικά μέτρα. Οι βασικές πηγές νερού, όπως η λίμνη Πλαστήρα, βρίσκονται σε κρίσιμα χαμηλά επίπεδα, αναφέρεται πως τα αποθέματα είναι μειωμένα πάνω από 50% σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές. Ταυτόχρονα, οι αντλήσεις από υπόγεια υδροφόρα στρώματα έχουν ξεπεράσει τα όρια ασφαλείας, προκαλώντας σοβαρή υποβάθμιση των υδάτινων πόρων της περιοχής.
Οι πληγές της κακοκαιρίας «Ντάνιελ»
Η μεγάλη πλημμύρα που έπληξε τη Θεσσαλία το Σεπτέμβριο του 2023 άφησε πίσω της τεράστιες καταστροφές στις υποδομές ύδρευσης και άρδευσης. Αντλιοστάσια, κανάλια και αγωγοί υπέστησαν σοβαρές ζημιές, με τις επισκευές να καθυστερούν λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και οργάνωσης. Το κόστος αποκατάστασης υπολογίζεται σε πολλά εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι σήμερα έχουν εγκριθεί μόνο μερικά από αυτά τα κονδύλια που απαιτούνται για αυτές τις επιδιορθώσεις.
Η αγροτική παραγωγή της Θεσσαλίας, πυλώνας της ελληνικής οικονομίας, βρίσκεται υπό σοβαρή απειλή. Οι αγρότες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν παραδοσιακές καλλιέργειες ή να στραφούν σε λιγότερο υδροβόρα προϊόντα, γεγονός που μειώνει σημαντικά το εισόδημά τους, αλλά και τους τζίρους που θα καταλήξουν τελικά στην αγορά. Την ίδια στιγμή, οι τοπικές κοινότητες διχάζονται λόγω της άνισης κατανομής νερού, προκαλώντας κοινωνική ένταση και αντιπαραθέσεις μεταξύ αγροτών και αρδευτικών φορέων ενώ πολλές καλλιέργειες είναι πλέον στο όριο της ολικής καταστροφής τους λόγω μη επαρκούς άρδευσης τους.
Ανάγκη για άμεση δράση
Φαίνεται πως το ζήτημα της άρδευσης δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Πολλοί ειδικοί κατά καιρούς προτείνουν διάφορες λύσεις εδώ και χρόνια οι οποίες όμως δεν εισακούγονται για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά. Αν και δε χαρακτηρίζομαι ειδικός, χρειάζεται άμεσα ένα συνεκτικό σχέδιο που θα περιλαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα παρακάτω:
- Ολοκλήρωση και άμεση λειτουργία των λιμνών Κάρλας, Σμοκόβου και Πλαστήρα.
- Σύγχρονα και αποτελεσματικά δίκτυα άρδευσης και ύδρευσης με περιορισμό των απωλειών νερού.
- Αυστηρούς ελέγχους και περιορισμούς στις υπεραντλήσεις των υπόγειων υδροφόρων.
- Υιοθέτηση καλλιεργειών προσαρμοσμένων στις συνθήκες κλιματικής κρίσης.
- Διατήρηση και ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης του νερού, με συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.
Η Θεσσαλία στέκεται στο κατώφλι μιας πρωτοφανούς κρίσης που δεν αφορά μόνο την ίδια, αλλά ολόκληρη τη χώρα. Είναι απαραίτητο να υπάρξει πολιτική βούληση, συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και αποφασιστικά βήματα προς τη βιώσιμη και κοινωνικά δίκαιη διαχείριση του νερού. Η ώρα της απόφασης πλέον δεν είναι αύριο… από ό,τι φαίνεται ξεκάθαρα πλέον… είναι σήμερα. Για τη Θεσσαλία, το νερό και το μέλλον όλων μας.
