Σε συνεχή κλιμάκωση βρίσκεται πλέον η κόντρα ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Τζερόμ Πάουελ, με την αδιάκοπη πίεση στον πρόεδρο της Fed να αναστατώνει τις αγορές, οι οποίες στέλνουν ήδη προειδοποιητικά μηνύματα για το χάος που θα μπορούσε να προκληθεί. Το μεγάλο ερώτημα, λοιπόν, που απασχολεί τους πάντες είναι τι θα συμβεί εάν ο Αμερικανός πρόεδρος απολύσει τον Πάαουελ.
Μια τέτοια κίνηση θα ήταν η πρώτη στην ιστορία των ΗΠΑ και σχεδόν σίγουρα θα άνοιγε το δρόμο για μια ιστορική αγωγή που θα συγκλόνιζε τόσο την Ουάσινγκτον όσο και τη Wall Street και τελικά θα κρινόταν από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Η τελευταία αναταραχή ξέσπασε στις 16 Ιουλίου εν μέσω φημολογιών ότι ο Τραμπ αναμενόταν να κινηθεί σύντομα εναντίον του Πάουελ, ο οποίος βρίσκεται στο στόχαστρο του προέδρου επειδή δεν έλαβε υπόψη τις εκκλήσεις του για χαμηλότερα επιτόκια.
Ο Τραμπ διέψευσε εν συνεχεία τις φήμες, λέγοντας ότι η αποπομπή του Πάουελ ήταν εξαιρετικά απίθανη, εκτός αν χρειαστεί να φύγει λόγω απάτης, αναφερόμενος στις κατηγορίες που δέχεται ο Πάουελ από Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου για υπέρβαση κόστους στο έργο ανακαίνισης δύο ιστορικών κτιρίων της Fed. H κυβέρνηση του Τραμπ και οι στενοί συνεργάτες του αναζητούν τρόπους για να χρησιμοποιήσουν με νομική βάση το επιχείρημα αυτό ως πιθανό λόγο για να απολύσουν τον Πάουελ.
Το άρθρο 10 του Νόμου περί Ομοσπονδιακής Τράπεζας ορίζει ότι τα μέλη του ΔΣ της Fed μπορούν να απομακρυνθούν για λόγους παραπτώματος ή ανικανότητας.
Τι θα συνέβαινε πιθανότατα στη συνέχεια αν ο Τραμπ απέλυε τον Πάουελ;
Η απόλυση θα τεθεί σε ισχύ αμέσως, αλλά ο Πάουελ θα μπορούσε να μηνύσει αμέσως, τον Τραμπ στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Ουάσινγκτον και να ζητήσει ασφαλιστικά μέτρα για την επαναφορά του στην εργασία του, όσο η δίκη θα ήταν σε εξέλιξη, σύμφωνα με το Bloomberg. Και οι δύο πλευρές θα κατέθεταν υπομνήματα με τα επιχειρήματά τους, δίνοντας στον Πάουελ την ευκαιρία να παρουσιάσει την απόλυσή του ως αδικαιολόγητη.
Ο δικαστής θα μπορούσε να πραγματοποιήσει ακρόαση πριν εκδώσει απόφαση για τα ασφαλιστικά μέτρα. Το αποτέλεσμα ενδεχομένως να εξαρτηθεί από το αν ο Πάουελ πείσει τον δικαστή ότι αυτός - και η Fed - θα υποστούν «ανεπανόρθωτη βλάβη» κατά τη διάρκεια της υπόθεσης εάν δεν διατηρηθεί το status quo.
Η απόφαση για τα ασφαλιστικά μέτρα θα ήταν κρίσιμη, επειδή θα μπορούσαν να περάσουν μήνες ή και περισσότερο προτού ο δικαστής αποφανθεί επί της ουσίας της υπόθεσης. Εάν το αίτημα του Πάουελ για ασφαλιστικά μέτρα απορριφθεί, η απόλυσή του θα παραμείνει σε ισχύ και ο αντιπρόεδρος της Fed θα εκτελεί χρέη προέδρου. Αυτή τη θέση κατέχει επί του παρόντος ο Φίλιπ Τζέφερσον. Ο Τζέφερσον προτάθηκε στο δ.σ. της Fed από τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν το 2022. Ο Πάουελ διορίστηκε πρόεδρος το 2017 από τον Τραμπ, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του στο Λευκό Οίκο.
Εάν εγκριθεί το αίτημα για τα ασφαλιστικά μέτρα, ο Πάουελ θα μπορούσε να παραμείνει στο αξίωμά του ενόσω η υπόθεση προχωρά. Και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να ασκήσουν έφεση, πράγμα που σημαίνει ότι θα παρέμβει μια επιτροπή ομοσπονδιακού εφετείου, για να ακολουθήσει το Ανώτατο Δικαστήριο.
Μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου πιθανότατα θα επιλύσει την υπόθεση. Αν και η ηττημένη πλευρά θα μπορούσε να συνεχίσει να εκδικάζει την υπόθεση, οι πιθανότητες οι δικαστές να ανατρέψουν την απόφασή τους αργότερα θα ήταν μικρές.
Τι θα έκανε πιθανότατα το Ανώτατο Δικαστήριο εάν η υπόθεση έφτανε εκεί;
Το Ανώτατο Δικαστήριο υπέδειξε τον Μάιο ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να απολύσει τον Πάουελ χωρίς λόγους. Επιτρέποντας στον Τραμπ να απολύσει αξιωματούχους σε δύο άλλες υπηρεσίες χωρίς να χρειάζεται να δώσει αιτιολόγηση, η πλειοψηφία του δικαστηρίου εξήγησε ότι η απόφαση δεν σήμαινε ότι ο πρόεδρος ασκούσε παρόμοια εξουσία στην Fed. Το δικαστήριο χαρακτήρισε την κεντρική τράπεζα ως «μοναδικά δομημένη, σχεδόν ιδιωτική οντότητα», σύμφωνα πάντα με το Bloomberg.
Ωστόσο, η απόφαση άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ο Πάουελ να απολυθεί με αιτία. Και το ιστορικό του Τραμπ στο Ανώτατο Δικαστήριο είναι πιθανό να τον θέσει σε ισχυρή θέση σε περίπτωση που η υπόθεση φτάσει εκεί. Η συντηρητική πλειοψηφία του δικαστηρίου έχει επανειλημμένα αρνηθεί να αμφισβητήσει τις αποφάσεις του Τραμπ, παρέχοντας ευρεία ποινική ασυλία στον πρόεδρο πέρυσι και στη συνέχεια εγκρίνοντας ένα μπαράζ αιτημάτων έτσι ώστε να επιτραπεί η εφαρμογή πολιτικών του που βρίσκονται υπό νομική αμφισβήτηση φέτος.
Σε τι θα βασιζόταν μια νομική υπόθεση;
Θα εξαρτιόταν από τον λόγο ή τους λόγους που έδωσε ο Τραμπ. Εάν ο πρόεδρος ακολουθούσε την οδό «για αιτία», κατηγορώντας τον Πάουελ για κακή διαχείριση της ανακαίνισης των κεντρικών γραφείων της Fed, η υπόθεση θα μπορούσε να εξαρτηθεί από τις λεπτομέρειες αυτού του έργου και από το ποιος έλαβε τις αποφάσεις που οδήγησαν στις υπερβάσεις κόστους.
Σε τι θα βασιζόταν μια νομική υπόθεση;
Θα εξαρτιόταν από τον λόγο ή τους λόγους που έδωσε ο Τραμπ. Εάν ο πρόεδρος ακολουθούσε την οδό «για λόγο», κατηγορώντας τον Πάουελ για κακή διαχείριση της ανακαίνισης των κεντρικών γραφείων της Fed, η υπόθεση θα μπορούσε να βασιστεί στις λεπτομέρειες αυτού του έργου και στο ποιος έλαβε τις αποφάσεις που οδήγησαν στις υπερβάσεις κόστους.
Οι νόμοι που κάνουν λόγο «για αιτία» απόλυσης, αναφέρονται σε τρεις πιθανότητες: αναποτελεσματικότητα, παραμέληση καθήκοντος και κακοδιοίκηση, που σημαίνει αδικοπραγία, κατά την άσκηση του αξιώματος. Δεν υπάρχει συναίνεση για το τι σημαίνουν συγκεκριμένα οι όροι, οι οποίοι απέκτησαν εξέχουσα θέση στο Κογκρέσο πριν από περισσότερο από έναν αιώνα. Ο δικαστής θα πρέπει να αποφασίσει, με βάση τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών, εάν ο ρόλος του Πάουελ στις υπερβάσεις κόστους ανακαίνισης ισοδυναμεί με κάποια από τις τρεις παραπάνω πιθανότητες.
Αλλά τα σαφή νομικά προηγούμενα θα ήταν σπάνια. Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν έχει εξετάσει ποτέ εάν ένας πρόεδρος είχε επαρκείς λόγους να απολύσει τον επικεφαλής της Fed για αιτία.
«Δεν έχουμε δοκιμάσει ποτέ αυτό το είδος του νόμου πριν, και σίγουρα όχι στο πλαίσιο της Fed», δήλωσε στο Bloomberg ο Άνταμ Γουάιτ, ακαδημαϊκός στο American Enterprise Institute.
Ποιο είναι το πρόβλημα με το έργο ανακαίνισης της Fed;
Η Fed βρίσκεται εν μέσω της πρώτης μεγάλης κλίμακας ανακαίνισης των δύο κύριων κτιρίων της στην Ουάσινγκτον από την κατασκευή τους τη δεκαετία του 1930. Η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα έχει ανακοινώσει ότι το έργο έχει σχεδιαστεί για να μειώσει το κόστος με την πάροδο του χρόνου, ενοποιώντας τις λειτουργίες της τράπεζας.
Τα σχέδια ανακαίνισης εγκρίθηκαν για πρώτη φορά από το διοικητικό συμβούλιο της Fed το 2017. Έκτοτε, το κόστος έχει διογκωθεί. Σύμφωνα με τα έγγραφα του προϋπολογισμού της Fed για το 2025, η συνολική εκτίμηση κόστους για το έργο έχει αυξηθεί στα 2,5 δις. δολάρια, σε σύγκριση με 1,9 δις. δολάρια το 2023.
Η κεντρική τράπεζα αποδίδει την αύξηση της εκτίμησης κυρίως σε αλλαγές σχεδιασμού που ήταν αποτέλεσμα διαβουλεύσεων με φορείς αξιολόγησης, διαφορές μεταξύ εκτιμώμενου και πραγματικού κόστους και απρόβλεπτες περιστάσεις, όπως η εύρεση περισσότερου αμιάντου από τον αναμενόμενο.
Στενοί συνεργάτες του Τραμπ έχουν εκμεταλλευτεί όλο αυτό σε μια προφανή προσπάθεια να στοιχειοθετήσουν μια υπόθεση που να δικαιολογεί την απόλυση του Πάουελ.
Ο Μπιλ Πουλτ, διευθυντής της Ομοσπονδιακής Διοίκησης Χρηματοδότησης Στέγασης, ισχυρίστηκε, χωρίς να παράσχει λεπτομέρειες, ότι ο Πάουελ είπε ψέματα σχετικά με τις λεπτομέρειες του έργου κατά τη διάρκεια ακρόασης στη Γερουσία στις 25 Ιουνίου. Υποστήριξε ότι αυτό θα δικαιολογούσε την απομάκρυνση του Πάουελ «για αιτία» και κάλεσε το Κογκρέσο να διερευνήσει το θέμα.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι ο Πάουελ θα πρέπει να διερευνηθεί για απάτη που σχετίζεται με τις ανακαινίσεις. Κατόπιν αιτήματος του Πάουελ, ο Γενικός Επιθεωρητής της Fed ξεκίνησε έρευνα για τις αυξήσεις κόστους του έργου.
Πόσο γρήγορα θα μπορούσε ένας νέος μόνιμος πρόεδρος να αναλάβει τα ηνία εάν ο Πάουελ απομακρυνθεί;
Ένας νέος, μόνιμος πρόεδρος θα πρέπει να διοριστεί από τον Τραμπ και να επικυρωθεί από τη Γερουσία, μια διαδικασία που συνήθως διαρκεί μερικές εβδομάδες, αν όχι μήνες. Εν τω μεταξύ, ο νόμος της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας ορίζει ότι ο αντιπρόεδρος θα υπηρετεί απουσία του προέδρου.
Τι θα σήμαινε η απόλυση Πάουελ για τα επιτόκια;
Η απομάκρυνση του επικεφαλής της Fed δεν θα έλυνε απαραίτητα το κύριο πρόβλημα του Τραμπ με την χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Θέλει χαμηλότερα επιτόκια, αλλά ένας νέος πρόεδρος δεν θα μπορούσε να το πετύχει αυτό από μόνος του.
Τα επιτόκια καθορίζονται από την ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC), της οποίας επικεφαλής είναι επί του παρόντος ο Πάουελ. Η FOMC έχει την ικανότητα να εκλέγει τον δικό της πρόεδρο. Αυτή τη θέση κατέχει συνήθως ο πρόεδρος της Fed, αν και μπορεί να κατέχεται από οποιονδήποτε από τους άλλους 18 υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην επιτροπή.
Και τα 19 μέλη συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της FOMC και τα 12 ψηφίζουν. Αυτό σημαίνει ότι ένας νέος πρόεδρος θα πρέπει να κερδίσει τα άλλα μέλη με εύλογη επιχειρηματολογία για τη μείωση των επιτοκίων.
Πώς θα αντιδρούσαν οι χρηματοοικονομικές αγορές στην απόλυση Πάουελ;
Οι επενδυτές έχουν εμπιστοσύνη στην ιδιότητα της Fed ως ανεξάρτητου οργανισμού και ως θεσμού και όχι στο πρόσωπο. Χωρίς αυτήν, η δέσμευση της κεντρικής τράπεζας να διατηρήσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο στερείται αξιοπιστίας. Και οι προσδοκίες για υψηλότερο πληθωρισμό μπορούν να μετατοπίσουν δραστικά την τιμή στις διάφορες κατηγορίες ενεργητικού.
Μέσα σε 30 λεπτά μετά τις φημολογίες ότι ο Τραμπ πιθανότατα θα απέλυε τον Πάουελ την Τετάρτη, ο δείκτης S&P 500 στη Wall Street υποχώρησε κατά 1%, δίδοντας ένα μικρό δείγμα του τι μέλλει γενέσθαι.
Παρ΄όλα αυτά, οι αμερικανικές μετοχές παραμένουν κοντά σε ιστορικά υψηλά. Το δολάριο και η αγορά ομολόγων παρουσίασαν στιγμιαία αναταραχή για να ανακάμψουν, αφού ο Τραμπ διέψευσε τις φήμες ότι ετοιμαζόταν να απολύσει τον Πάουελ.
Αυτό φαίνεται να υποδηλώνει δύο πιθανότητες, κατά το CNN:
Πρώτον, ότι οι αγορές είναι πεπεισμένες πως ο Τραμπ δεν θα περάσει ποτέ την κόκκινη γραμμή της παραβίασης της ανεξαρτησίας της Fed. Η κόκκινη γραμμή είναι περισσότερο ακαδημαϊκό δόγμα παρά νόμος των οικονομικών.
Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος να το μάθει κανείς, και αυτός είναι η παραβίαση της κόκκινης γραμμής στην οποία ο Τραμπ πλησιάζει ολοένα και περισσότερο.
