Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο κοινοτικό προϋπολογισμό (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034), δηλαδή για τα κονδύλια που χρηματοδοτούν στην Ελλάδα μεταξύ άλλων το ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ, αναμένεται να ανακοινωθεί στις 16 Ιουλίου. Ωστόσο, το θέμα κυριαρχεί στους διαδρόμους των ευρωπαϊκών θεσμών και χθες συζητήθηκε για πρώτη φορά και επισήμως σε επίπεδο Κολλεγίου Επιτρόπων.
Η κατάρτιση ενός προϋπολογισμού που θα καλύπτει τις ανάγκες 27 εθνικών πλάνων, με χρηματοδοτήσεις μεταρρυθμίσεων και έργων στα πρότυπα της λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης είναι το βασικότερο σενάριο για το μέλλον των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων. Σημαντικές πηγές πόρων αναμένεται να ενοποιηθούν σε έναν πυλώνα, ενώ προτεραιότητα θα δοθεί στη λειτουργία του νεοσύστατου Ταμείου Ανταγωνιστικότητας των 200 δισ. ευρώ. Καθόλου ευκαταφρόνητο κονδύλι, αν σκεφτεί κανείς ότι ο τρέχων κοινοτικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 1,2 τρισ. ευρώ, από τα οποία περίπου το ένα τρίτο κατευθύνεται στην Αγροτική Πολιτική και άλλο τόσο στην πολιτική συνοχής. Κι αν η λειτουργία της πολιτικής συνοχής από τον ορισμό του όρου ως τα προγράμματά της αναμένεται να αλλάξει δραστικά, η Κοινή Αγροτική Πολιτική -προφανώς και υπό την πίεση των ισχυρών συνδικάτων στις Βρυξέλλες- δεν πρόκειται να έχει δραστικές μεταβολές.
Οι δηλώσεις
Επισήμως και αναμενόμενα, η Επιτροπή, μέσω και του αρμόδιου Επιτρόπου Βάλντις Ντομπρόβσκις δεν ανοίγει τα χαρτιά της αναφορικά με τις πρώιμες χθεσινές τοποθετήσεις των μελών του Κολλεγίου. «Προετοιμαζόμαστε για τον Ιούλιο, οπότε οι ακριβείς λεπτομέρειες και η μεθοδολογία (σ.σ. του επόμενου ΠΔΠ) θα διαμορφώνονται κατά τους επόμενους μήνες» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου με βασικό θέμα την απλοποίηση των διαδικασιών κοινοτικών χρηματοδοτήσεων του αγροτικού τομέα.
Μία αναφορά ωστόσο του Επιτρόπου για τη Γεωργία Κρίστοφ Χάνσεν μάλλον επιβεβαιώνει ότι η ΚΑΠ θα παραμείνει ένας εκ των σταθερών πυλώνων του ΠΔΠ. «Νομίζω ότι πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι αυτή η Κοινή Αγροτική Πολιτική αποτελεί δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να διατηρηθεί και στο μέλλον» τόνισε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας παράλληλα: «Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) είναι μία από τις παλαιότερες πολιτικές μας. Έχει διασφαλίσει, επίσης, τις υποχρεώσεις μας που προέρχονται από τη Συνθήκη της Ένωσης τα τελευταία 60 χρόνια. Πιστεύω ότι στις σημερινές πολύ τεταμένες γεωπολιτικές συνθήκες, η ζωή στα αγροκτήματα δεν έχει γίνει ευκολότερη. Αντιμετωπίζουμε τεράστια προβλήματα με την ανανέωση των γενεών, τα οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε προκειμένου να διατηρήσουμε την επισιτιστική ασφάλεια και την κυριαρχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, έχουμε εργαλεία στη διάθεσή μας που βοηθούν στην επίτευξη αυτών των στόχων».
Απλοποίηση και ενοποίηση
Σε κάθε περίπτωση, το στίγμα των προτεραιοτήτων που θα απεικονίζονται στην πρόταση για τον επόμενο προϋπολογισμό, έδωσε με χαρακτηριστικό τρόπο ο Βάλντις Ντομπρόβσκις.
«Αναζητούμε τρόπους για να εξορθολογίσουμε και να ενοποιήσουμε την υφιστάμενη χρηματοδότηση. Αν δει κανείς το τοπίο των διαφόρων ευρωπαϊκών ταμείων, είναι πράγματι αρκετά κατακερματισμένο. Έχουμε το Ταμείο Συνοχής, έχουμε τα Ευρωπαϊκά Ταμεία για την Περιφερειακή Ανάπτυξη, έχουμε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και επιπλέον το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, το Ταμείο Καινοτομίας, και συχνά αυτά απευθύνονται σε παρόμοια ζητήματα, παρόμοιες προκλήσεις, αλλά με διαφορετικές απαιτήσεις, διαφορετικά σημεία πρόσβασης κ.ο.κ.
Και συνέχισε: «Είναι προφανώς λογικό να απλοποιηθεί ολόκληρο σύστημα (σ.σ. χρηματοδοτήσεων), προκειμένου να εξορθολογιστεί, αλλά και να επιτραπεί μεγαλύτερη ευελιξία για την αντιμετώπιση προτεραιοτήτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά τη διάρκεια του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ). Όπως βλέπουμε, και σε αυτό το ΠΔΠ, δεν γνωρίζαμε για την πανδημία, δεν γνωρίζαμε για τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και έπρεπε να αντιδράσουμε σε όλα αυτά εντός του πλαισίου του ισχύοντος ΠΔΠ. Επομένως, περισσότερος εξορθολογισμός και περισσότερη ευελιξία είναι προφανώς σημαντικά».
Οι διαβουλεύσεις, ενίοτε και οι αντιπαραθέσεις εντός των ευρωπαϊκών θεσμών για τον επόμενο κοινοτικό προϋπολογισμό αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες εβδομάδες. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι με (περίπου) τους ίδιους ή παραπλήσιους πόρους η ΕΕ αναπόφευκτα θα προτεραιοποιήσει τους στόχους της. Πρακτικά το έχει ήδη κάνει αν δει κανείς το μοντέλο ενδιάμεσης αναθεώρησης των διαθρωτικών πλάνων. Και τα κράτη μέλη καλούνται πλέον άμεσα να προσαρμοστούν σε μία πραγματικότητα που θα «κεντρικοποιεί» τη διαχείριση των κονδυλίων τους. Μία αντίστοιχη «κεντρικοποίηση» ήδη προχωρά αντιστοίχως και εντός των διευθύνσεων και των γραμματειών της ίδιας της Επιτροπής.
