Το Δημόσιο θα παραιτείται από εκκρεμείς δίκες ή δεν θα ασκεί έφεση εάν ο πολίτης έχει δικαιωθεί αμετάκλητα από ποινικό ή διοικητικό δικαστήριο για χρηματικές απαιτήσεις.
Νέες εξπρές διαδικασίες για την αποζημίωση πολιτών από το Δημόσιο προβλέπει ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές, το οποίο συζητείται στη Βουλή.
Με τις νέες διατάξεις, θεσπίζεται μηχανισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών μεταξύ κράτους και πολιτών, όταν πρόκειται για χρηματικές αξιώσεις, δίνοντας στους ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα να διεκδικούν τις απαιτήσεις τους χωρίς να φτάνουν στις αίθουσες των δικαστηρίων.
Επίσης, όταν ένας πολίτης έχει ήδη δικαιωθεί αμετάκλητα από ποινικό ή διοικητικό δικαστήριο για το ίδιο ζήτημα, το Δημόσιο θα αποσύρεται από τυχόν εκκρεμείς δίκες και θα απέχει από την άσκηση έφεσης. Με αυτόν τον τρόπο περιορίζονται άσκοπες δικαστικές αντιπαραθέσεις, αλλά και οι σχετικές δαπάνες για το κράτος.
«Για πρώτη φορά δημιουργείται μηχανισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, ώστε ο πολίτης να μπορεί να αποζημιώνεται από το Δημόσιο χωρίς δικαστικές προσφυγές και χωρίς χρόνια ταλαιπωρία» δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, επισημαίνοντας ότι πέρα από τις ρυθμίσεις για τις κοινωφελείς περιουσίες, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει παρεμβάσεις που αγγίζουν την καθημερινότητα ευάλωτων ομάδων, αντιμετωπίζουν παγιωμένες αδικίες και συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός κράτους πιο λειτουργικού και δίκαιου.
Ο νέος μηχανισμός
Η διαδικασία θα διενεργείται από έναν Ειδικό Θεματικό Σχηματισμό στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), ο οποίος θα έχει την αρμοδιότητα να εξετάζει τα αιτήματα και όπου προκύπτει δικαίωμα αποζημίωσης να το αναγνωρίζει απευθείας, χωρίς δίκη.
Σύμφωνα με τη νέα διάταξη η διαδικασία μπορεί να εκκινεί είτε με εξώδικη αίτηση του πολίτη είτε στο πλαίσιο ήδη εκκρεμούς δίκης, σε οποιοδήποτε στάδιο πριν από τη συζήτηση στον πρώτο ή δεύτερο βαθμό ή ακόμη και στο στάδιο της αναίρεσης. Με υπουργική απόφαση θα οριστούν οι κατηγορίες υποθέσεων για τις οποίες η εξωδικαστική διαδικασία θα είναι υποχρεωτική. Αν ο ενδιαφερόμενος δεν προσφύγει προηγουμένως στο ΝΣΚ, η υπόθεση δεν θα συζητείται στο δικαστήριο.
Προβλέπεται επίσης η σύσταση Ειδικού Τμήματος Ταχείας Αντίδρασης στο ΝΣΚ, ώστε να εκδίδονται άμεσα γνωμοδοτήσεις σε υποθέσεις δημοσίου συμφέροντος. Παράλληλα, το ΝΣΚ θα έχει τη δυνατότητα να τερματίζει δίκες που συνεχίζονται χωρίς λόγο, όταν ο πολίτης έχει ήδη δικαιωθεί οριστικά.
