Η Euroclear, ο βελγικός οργανισμός εκκαθάρισης χρηματοοικονομικών συναλλαγών, σχεδιάζει να κατασχέσει και να αναδιανείμει περίπου 3 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά κεφάλαια, προκειμένου να αποζημιώσει δυτικούς επενδυτές που υπέστησαν ζημίες μετά την κατάσχεση περιουσιακών τους στοιχείων από τη Μόσχα, σύμφωνα με έγγραφα που έχει δει το Reuters και με πηγές που γνωρίζουν την υπόθεση.
Η πληρωμή προς τους επενδυτές ενεργοποιείται ύστερα από τις εντολές της ρωσικής κυβέρνησης να κατασχέσει δισεκατομμύρια ευρώ που ανήκαν σε δυτικούς επενδυτές το περασμένο έτος. Η κίνηση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη κλιμάκωση των αμοιβαίων μέτρων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης για τη διεκδίκηση κεφαλαίων που έχουν παγιδευτεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Από το σύνολο των περίπου 10 δισ. ευρώ σε ρευστό που ανήκει σε ρωσικές οντότητες και φυσικά πρόσωπα που υπόκεινται σε κυρώσεις της ΕΕ μετά την εισβολή του 2022, η Euroclear θα αναδιανείμει 3 δισ. ευρώ, σύμφωνα με δύο πηγές.
Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια νέα φάση αντιποίνων από την πλευρά της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναθεώρησε το καθεστώς κυρώσεών της στα τέλη του 2024, επιτρέποντας σε τέτοιες περιπτώσεις την καταβολή αποζημιώσεων σε δυτικούς επενδυτές.
Τον Μάρτιο, η Euroclear έλαβε έγκριση από τις αρμόδιες αρχές του Βελγίου για την εκταμίευση των κεφαλαίων, όπως αναφέρεται σε σχετικό ενημερωτικό έγγραφο προς τους πελάτες της, ημερομηνίας 1 Απριλίου. «Λάβαμε εξουσιοδότηση από την αρμόδια αρχή να αποδεσμεύσουμε τα ποσά αποζημίωσης και να τα διαθέσουμε στους συμμετέχοντες», αναφέρει το έγγραφο.
Παράλληλα, η Euroclear επισημαίνει ότι εφαρμόζει τις κυρώσεις που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δεν αποφασίζει για το περιεχόμενό τους ή για την άρση τους.
Η αποζημίωση των δυτικών επενδυτών δεν θα προέλθει από τα περίπου 200 δισ. ευρώ αποθεμάτων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας που έχουν παγώσει στην ΕΕ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Ωστόσο, θα μειώσει το συνολικό ύψος ρωσικού πλούτου –με τη μορφή μετρητών, μετοχών και ομολόγων– που παραμένει δεσμευμένος κυρίως μέσω της Euroclear και θεωρείται ένα από τα βασικά «όπλα πίεσης» της ΕΕ έναντι της Μόσχας.
Αρκετοί επενδυτές στη Δύση εξακολουθούν να έχουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία μπλοκαρισμένα στη Ρωσία, από εργοστάσια μέχρι ρευστό.
Η απόφαση της ΕΕ να κατευθύνει ρωσικά κεφάλαια προς όφελος των δυτικών επενδυτών έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις. Ο Jacob Kirkegaard, ειδικός σε θέματα κυρώσεων στο Peterson Institute for International Economics, χαρακτήρισε τη σχεδιαζόμενη κατάσχεση και μεταφορά ρωσικών περιουσιακών στοιχείων «ηθικά κατακριτέα».
Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών δεν απάντησε σε σχετικό αίτημα για σχόλιο, ενώ η κυβέρνηση του Βελγίου αρνήθηκε να τοποθετηθεί.
