Η ομορφιά του ελληνικού τοπίου συνίσταται σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο που ασκείται η γεωργία και η κτηνοτροφία μας. Μέχρι τώρα τουλάχιστον. Μικρές εκμεταλλεύσεις, με περισσότερες από μία καλλιέργειες η ποικιλίες, σκαρφαλωμένες σε λόφους και βουνά, σε ακανόνιστα σχήματα και κυρίως με έντονη την ανθρώπινη παρουσία και φροντίδα.
Όταν ταξιδεύεις σε έναν επαρχιακό δρόμο, σου δίνεται η εντύπωση οτι στις ελιές, τα αμπέλια, τα καλοργωμένα χωράφια που συναντάς, μόλις πριν λίγο ήταν κάποιος εκεί και τα φρόντιζε. Αυτό, διαφοροποιεί σημαντικά την ελληνική αγροτική παραγωγή από άλλες άκρως μαζικοποιημένες σε πολλά μέρη του πλανήτη, που τα τελευταία χρόνια κατακλύζουν τις αγορές με φθηνά προϊόντα.
Το στοιχείο της ανθρώπινης παρουσίας στα χωράφια και τις στάνες, είναι τελικά το κεντρικό σημείο της συνεχούς τα τελευταία χρόνια αναζήτησης, «πως θα συνδέσουμε το τουριστικό μας προϊόν με την πρωτογενή μας παραγωγή». Βέβαια, όσο καλοφροντισμένα είναι τα ιδιωτικά χωράφια, τόσο αφρόντιστος, προβληματικός και ίσως επικίνδυνος είναι ο δημόσιος χώρος που μεσολαβεί ανάμεσα σε έναν ασφαλτοστρωμένο δρόμο και τον όμορφο αμπελώνα λίγα μέτρα πιο μακριά. Πώς θα φτάσεις σε ένα μικρό παράδεισο, όταν έχεις να περάσεις ανάμεσα σε μια μικρή κόλαση από αγριόχορτα, βάτα, σκουπίδια, πεταμένα πλαστικά ποτήρια και μπουκάλια;
Στον χώρο της σύνδεσης τουρισμού και πρωτογενούς παραγωγής, το πλέον γνωστό υπόδειγμα είναι αυτό του κρασιού και του οινικού τουρισμού. Άνθρωποι που τους αρέσει το κρασί και τα μυστικά του, ταξιδεύουν πολλά χιλιόμετρα για να γνωρίσουν νέες ποικιλίες αμπέλου, ξεχωριστά κρασιά, πρωτοπόρους οινοποιούς και παραδοσιακούς ή καινοτόμους καλλιεργητές. Τα μέρη που επισκέπτονται δεν είναι πάντοτε προικισμένα με φυσική ομορφιά, αλλά είναι πάντοτε φροντισμένα και ελκυστικά.
Να γιατί οι οινόφιλοι και άλλοι περί την γεύση ενδιαφερόμενοι τρέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, αλλά δεν πετάγονται μέχρι τη Θήβα, από όπου και οι φωτογραφίες!
Διότι σε λιγότερο από 100 χιλιόμετρα από το κλεινόν άστυ, δηλαδή μια ώρα δρόμο, μπορεί κανείς την εποχή αυτή να απολαύσει εικόνες που δεν τις συναντά ούτε στην περίφημη Τοσκάνη! Για την ακρίβεια, από αυτό που βλέπει, θα πρέπει να αφαιρέσει τις πάσης φύσεως νεοελληνικές κακογουστιές, όπως τα άφθονα πλαστικά, τις υπερβολικές κολώνες ηλεκτρισμού, τις καταρρέουσες κατασκευές, τον αφρόντιστο δημόσιο χώρο και, ό,τι απομείνει, θα είναι όντως απαράμιλλο και ασύγκριτο.
Την περασμένη Κυριακή, ήταν ένα κρύο αλλά ηλιόλουστο πρωινό, όταν περάσαμε από την παλαιά εθνική οδό Θήβας -Αθηνών. Αντικρύσαμε την εκπληκτική φθινοπωρινή ομορφιά των άφθονων χρωμάτων που έδιναν τα αμπέλια στο τοπίο. Μια μοναδική κατάσταση, που διαρκεί λίγες μόνο ημέρες! Αυτό όμως δεν είναι που ψάχνουν όλοι σήμερα; Κάθε αμπελοτόπι κι ένας διαφορετικός κόσμος: αλλού φύλλα κίτρινα, αλλού κοκκινωπά. Άλλοι αμπελώνες με κανονικό σχήμα, άλλοι ακανόνιστα. Άλλα με προσανατολισμό στην ανατολή άλλα στη δύση, αφήνοντας τον ήλιο να παίζει διαφορετικά παιχνίδια με το καθένα! Δίπλα, φρεσκοργωμένα χωράφια, γεμάτα ελπίδα.
Από τον δρόμο περνούσαν πολλά αυτοκίνητα. Ο μόνος όμως που έκοψε ταχύτητα να απολαύσει λίγο το τοπίο και να βγάλει τις φωτογραφίες που βλέπετε, ήταν ο γράφων. Απολύτως κανείς άλλος!
Και να πεις ότι η Θήβα δεν είναι γνωστή για τα κρασιά της; Να πεις ότι είναι μακριά από την Αθήνα ή έχει δυσκολίες στην πρόσβαση; Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Κάποιοι από όλους αυτούς τους εποχούμενους, πιθανότατα το ίδιο βράδυ θα βρίσκονταν σε κάποιο wine bar και θα συζητούσε με τους σομελιέ για κάποιο κρασί...
Απλώς κανείς δεν ασχολήθηκε να αναδείξει και να υποδείξει στους περαστικούς όλες αυτές τις ομορφιές, δίπλα σε ένα πολυσύχναστο πέρασμα. Και να πεις ότι... λεφτά δεν υπάρχουν; Όλα τα κονδύλια από τα πάσης φύσεως προγράμματα αγροτικής και περιφερειακή ανάπτυξης, διαθέτουν ένα ικανό ποσό για προβολή περιοχών και έργων.
Κρίμα!
Τις πταίει; Πιθανόν το ερώτημα αυτό να μην έχει πια, εδώ που φτάσαμε, τόση αξία. Το κατάλληλο ερώτημα είναι ποιος και με τι τρόπο θα κατορθώσει στην περιοχή αυτή, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος, να ανατρέψει την κακή εικόνα της πανέμορφης ελληνικής υπαίθρου όπως παρουσιάζεται σήμερα και να δημιουργήσει τις «Τοσκάνες της Ελλάδας».
Μακάρι να ήταν η Θήβα η μοναδική περιοχή που δεν εκμεταλλεύεται τα φυσικά και γεωγραφικά της πλεονεκτήματα. Λίγο πιο πάνω, στο δρόμο προς τη Λαμία, ο ονόματος από τον σιδηρόδρομο Μπράλος, είναι μια ακόμη τέτοια περίπτωση. Δεν αδικούμε τις περιοχές αυτές, κάθε άλλο! Απλώς η γεωγραφική γειτνίαση με την Αθήνα και το μεγάλο αεροδρόμιο της χώρας, δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες αλλά και υποχρεώσεις. Αυτές ακριβώς επισημαίνουμε και επιδιώκουμε να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο.
Προφανώς οι σημερινοί θεσμοί τοπικής ανάπτυξης, κεντρικοί, περιφερειακοί και τοπικοί, είναι σχεδιασμένοι για άλλους στόχους, οι άνθρωποι που τους διοικούν και τους στελεχώνουν είτε κουράστηκαν είτε ξεπεράστηκαν από τα γεγονότα. Οι ντόπιοι πολιτικοί άρχοντες δεν φαίνεται ότι δίνουν πραγματικά προτεραιότητα στην ανάδειξη της ντόπιας ομορφιάς, πάρα τα όσα περί του αντιθέτου διακηρύσσουν. Οι ιδιοκτήτες των αγροκτημάτων μέσα στην παράζάλη τους να τα βγάλουν πέρα, δεν φροντίζουν απολύτως τίποτα πέραν της καλλιέργειας τους.
Και πώς θα φτιάξουμε την ελληνική επαρχία του αύριο; Ποιος θα ενδιαφερθεί; Ποιος απόμεινε όταν αφαιρέσουμε όλους τους παραπάνω; Φαίνεται λοιπόν ότι η λύση του προβλήματος δεν είναι σε αυτό που πρώτα από όλα αναφέρουν οι Έλληνες στο ποιος αλλά στο πώς.
Και συνεχίζουμε με αγροτικά παραδείγματα. Όταν θεσμοθετήθηκε η απαγόρευση καύσης της καλαμιάς μετά την συγκομιδή των σιτηρών, η οποία είναι πρωτίστως επιζήμια για το ίδιο το χωράφι, σαν ποινή θεσπίστηκε η μη καταβολή επιδοτήσεων. Η πρακτική αυτή κόπηκε με το μαχαίρι! Το ίδιο και με το κάψιμο των κλαδεμάτων.
Όταν απαγορεύτηκε το πλαστικό σακί για την μεταφορά ελιών στο ελαιοτριβείο, με ποινή μη παραλαβής, τουλάχιστον στις ζώνες παραγωγής ΠΟΠ ελαιόλαδου, η συμμόρφωση υπήρξε άμεση.
Φέτος, τρίτο χρόνο της νέας ΚΑΠ, όλοι συμμορφώνονται στην επιταγή για αμειψισπορά. Στα τρία χρόνια, κάθε αγροτεμάχιο πρέπει να αλλάξει τουλάχιστον δύο καλλιέργειες, αλλιώς δεν είναι επιλέξιμο, δηλαδή ο παραγωγός δεν εισπράττει επιδότηση για αυτό. Αυτές τις ημέρες, όλοι ψάχνουν να βρουν σπόρο βίκου, μπιζελιού, βρώμης και να σπείρουν κάτι αλλιώτικο για να μη χάσουν τις επιδοτήσεις.
Φαίνεται λοιπόν ότι οι πολυσυζητημένες επιδοτήσεις, δεν εξαντλούν το ρόλο τους μόνο στο αμιγώς οικονομικό κομμάτι, αλλά μπορούν να παίξουν και έναν, ας τον αποκαλέσουμε παιδευτικό ρόλο: δεν μάζεψες τα πλαστικά από τα λιπάσματα αγαπητέ αγρότη, λυπάμαι αλλά περικόπτονται οι επιδοτήσεις σου. Δεν έκοψες τα αγριόχορτα από το δρόμο αγαπητέ Δήμαρχε, λυπάμαι αλλά δεν θα συμμετάσχεις στο ΔΣ της τοπικής αναπτυξιακής, ξέρετε εκεί που μοιράζουν τα κονδύλια...
Και ο Άγιος, φοβερά θέλει τελικά!!!
