Σε «μητέρα» των μαχών αναδεικνύεται η καταπολέμηση της ακρίβειας στα τρόφιμα το 2024, με τα ελληνικά νοικοκυριά να στενάζουν υπό το βάρος των συνεχών ανατιμήσεων και την κυβέρνηση να βγάζει κάθε διαθέσιμο όπλο από τη φαρέτρα της, με σκοπό να συγκρατήσει το ράλι των τιμών.
Τόσο ο κλάδος της οργανωμένης λιανικής, όσο και η βιομηχανία τροφίμων δεν κρύβουν τον νέο γύρο ανατιμήσεων που φέρνει μαζί της η νέα χρονιά, σπεύδουν ωστόσο να διαβεβαιώσουν πως οι αυξήσεις των τιμών στα τρόφιμα θα είναι ηπιότερες, γεγονός που αναμένεται να επιφέρει μια σχετική ομαλοποίηση των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά.
«Στον πληθωρισμό των τροφίμων τα πράγματα πάνε καλύτερα. Εδώ και δύο μήνες έρχονται μικρότερες ανατιμήσεις. Η κατάσταση ομαλοποιείται», δήλωνε πριν από μερικά 24ωρα ο Διευθύνων Σύμβουλος της METRO ΑΕΒΕ και πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, Αριστοτέλης Παντελιάδης. «Υπάρχουν ανατιμήσεις και υποτιμήσεις, αλλά οι ανατιμήσεις βαίνουν μειούμενες. Οι ανατιμήσεις δεν θα μηδενιστούν αλλά επιτέλους βαίνουμε προς ομαλοποίηση», εξήγησε, βλέποντας καλές προοπτικές τους επόμενους μήνες. «Να είμαστε ξεκάθαροι. Οι τιμές δεν θα επιστρέψουν στα επίπεδα που ήταν πριν από δύο χρόνια. Ο πληθωρισμός εκλογικεύεται, αλλά οι τιμές δεν πέφτουν. Πιο συγκεκριμένα, οι τιμές θα σταματήσουν να ανεβαίνουν αλλά δεν θα πέσουν», έσπευσε να ξεκαθαρίσει.
«Τα τρόφιμα επηρεάζονται πάρα πολύ από την κλιματική αλλαγή και αυτός είναι ένας λόγος που ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι πιο υψηλός από τον γενικό πληθωρισμό», ανέφερε από την πλευρά του ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, Απόστολος Πεταλάς, εξηγώντας πως τόσο το κόστος ενέργειας όσο και τα μεταφορικά κόστη έχουν εισέλθει σε τροχιά ομαλοποίησης.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι ο γενικός πληθωρισμός τον Νοέμβριο κατέγραψε βραδύτερη άνοδο κατά 3%, έναντι επίδοσης 3,4% τον Οκτώβριο, με τον πληθωρισμό των τροφίμων να εξακολουθεί να κυμαίνεται ψηλά και δη στο 9%.
Για «φρένο» στο ρυθμό που έρχονται οι ανατιμήσεις έκανε λόγο και ο Γενικός Διευθυντής της αλυσίδας Δ. Μασούτης, Θεόδωρος Γεροστεργιούδης, συμμετέχοντας στις εργασίες του συνεδρίου του ΙΕΛΚΑ νωρίτερα τον Δεκέμβριο. «Ο ρυθμός των ανατιμήσεων στα βασικά αγαθά φρενάρει, με κάποιες εξαιρέσεις, όπως το ελαιόλαδο», σχολίασε χαρακτηριστικά.
Την ίδια ώρα, παράγοντες της αγοράς ελαιολάδου προβλέπουν πως και τη νέα χρονιά, οι τιμές του ελαιολάδου θα παραμείνουν στα ίδια υψηλά επίπεδα.
Κληθείς πρόσφατα να προβλέψει την κατάσταση της αγοράς για το 2024, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Αλέξανδρος Δανιηλίδης, ήταν σαφής: «Δεν μπορείς να είσαι σίγουρος πού θα κινηθούν οι τιμές, καθώς για τη νέα χρονιά δεν υπάρχει ακόμη εικόνα ούτε για τα υλικά συσκευασίας, ούτε για την ενέργεια. Έχουμε φτάσει να μιλάμε για… χρηματιστηριακά είδη», σχολίασε χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο για μια αλυσίδα ανατιμήσεων και σε μια σειρά υπηρεσιών.
«Θα συνεχίσουμε να έχουμε αυξήσεις τιμών, αλλά όχι με την ίδια ένταση. Το 2024 αναμένεται να είναι μια ακόμη πληθωριστική χρονιά αλλά όχι με την ίδια δυναμική», δήλωνε πρόσφατα η Sales Director της Circana, Δήμητρα Κατσίπη. Όπως προκύπτει από τις τελευταίες εκτιμήσεις της Circana, οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα θα συνεχιστούν και τη νέα χρονιά, ενώ θα είναι της τάξης του 4,6%, έναντι 7,3% το 2023. Για το σύνολο των ταχυκίνητων προϊόντων (FMCG) οι ανατιμήσεις αναμένονται στο 4,5% από 7,3% το 2023.
Τα όπλα που επιστρατεύει το ΥΠΑΝ
Στο μεταξύ, στο υπουργείο Ανάπτυξης ολοένα και μεγαλώνει η λίστα των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί με στόχο την ανάσχεση της ακρίβειας και δη τη συγκράτηση των ανατιμήσεων στα τρόφιμα. Αν και η κυβέρνηση διατείνεται ότι το πρόβλημα του επίμονου πληθωρισμού – και δη στα τρόφιμα – είναι παγκόσμιο και όχι ελληνικό, αναγνωρίζει ότι η ακρίβεια αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη ανησυχία για τα νοικοκυριά κι έχει υιοθετήσει μια σειρά από παρεμβάσεις στοχεύοντας στην ανακούφιση των πιο ευάλωτων.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, το μέτρο που αφορά στην επιβολή πλαφόν στο περιθώριο του μικτού κέρδους των επιχειρήσεων έλαβε εξάμηνη παράταση και θα παραμείνει σε ισχύ έως τα τέλη Ιουνίου. Πρόκειται για ένα μέτρο που ο κλάδος των σούπερ μάρκετ το χαρακτηρίζει ευθέως παρεμβατισμό, με σοβαρές δυσλειτουργίες, ωστόσο το εφαρμόζει ευλαβικά.
Την ίδια στιγμή, το υπουργείο έριξε για δεύτερη χρονιά στη μάχη κατά των ανατιμήσεων τα εορταστικά «καλάθια», προκειμένου να διευκολυνθούν οι καταναλωτές, ενώ έδωσε και νέα παράταση στο «καλάθι του νοικοκυριού» έως τα τέλη Ιουνίου 2024.
Στις 13 Δεκεμβρίου έκανε πρεμιέρα το «καλάθι των Χριστουγέννων» στα σούπερ μάρκετ, με στόχο τη μέγιστη δυνατή συγκράτηση των ανατιμήσεων στα βασικά είδη διατροφής που χρειάζεται κάθε νοικοκυριό για να στρώσει το παραδοσιακό εορταστικό τραπέζι. Το «καλάθι των Χριστουγέννων» αποτελεί μια προσωρινή λόγω γιορτών επέκταση του «καλαθιού του νοικοκυριού» και περιλαμβάνει έξι κατηγορίες τροφίμων: αρνί, κατσίκι, γαλοπούλα, τσουρέκι, βασιλόπιτα, σοκολάτα. Οι καταναλωτές μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές των προϊόντων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα e-katanalotis, όπου τα σούπερ μάρκετ παρουσιάζουν τα «καλάθια» τους.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 15 του μηνός ξεκίνησε και το «καλάθι του Άη Βασίλη» που αφορά στην αγορά παιδικών παιχνιδιών που εφαρμόζεται αποκλειστικά για την περίοδο των γιορτών. Τα προϊόντα φέρουν στο ράφι πώλησης το ειδικό σήμα που έχει δημιουργηθεί ώστε να τα γνωρίζουν οι καταναλωτές, ενώ η σχετική λίστα με τις τιμές αποστέλλεται στο υπουργείο Ανάπτυξης και θα ελέγχεται για να διαπιστωθεί αν τηρείται ο νόμος περί αθέμιτης κερδοφορίας. Οι καταναλωτές μπορούν και για το «καλάθι του Άη Βασίλη» να ενημερώνονται από το e-katanalotis.
Πέρα από τα προϊόντα που βρίσκονται στα καλάθια και στα οποία έχει γίνει προσπάθεια συγκράτησης των ανατιμήσεων, οι καταναλωτές μπορούν να στραφούν και στα προϊόντα με μειωμένη τιμή στο ράφι των σούπερ μάρκετ. Πρόκειται για τα σχεδόν 1.300 προϊόντα από 100 εταιρείες που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία της «μόνιμης μείωσης τιμής». Όπως έχει αποκαλύψει ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, η μεσοσταθμική μείωση των τιμών αυτών των σχεδόν 1.300 ειδών είναι 5,5%, καθώς οι τιμές έχουν μειωθεί για τουλάχιστον έξι μήνες, σε ποσοστό που ξεκινάει από 5% αλλά σε κάποια προϊόντα φτάνει ακόμη και στο 10%.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι πέραν της πρωτοβουλίας για τη «μόνιμη μείωση τιμής», τον περασμένο Σεπτέμβριο ο κ. Σκρέκας ανακοίνωσε ακόμη τρία μέτρα για την πάταξη της ακρίβειας και συγκεκριμένα την υποχρέωση των σούπερ μάρκετ να κοινοποιούν στο υπουργείο Ανάπτυξης τους τιμοκαταλόγους των προμηθευτών τους και τις μεταβολές αυτών, καθώς και τις τιμές λιανικής στα βασικά φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα, αναβαθμίζεται σημαντικά ο μηχανισμός καταγγελιών.
Τέλος στις εκπτώσεις σε προϊόντα τα οποία πριν έχουν ανατιμηθεί
Ταυτόχρονα, το υπουργείο Ανάπτυξης έχει σκληρύνει τη ρητορική του απέναντι σε εμπορικές τακτικές πλασματικών εκπτώσεων και παραπλανητικών προσφορών, ενώ έχει μάλιστα προαναγγείλει σχετική νομοθετική ρύθμιση για το πλαίσιο που θα διέπει τις προσφορές στην αγορά, προκειμένου να μπει φρένο σε παραπλανητικές ενέργειες και να γίνουν ορατές οι «καθαρές» χαμηλές τιμές στο ράφι. Στόχος είναι η νομοθετική ρύθμιση να είναι έτοιμη το συντομότερο δυνατό ώστε να τεθεί σε ισχύ μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024.
Όπως δε ανακάλυψε το περασμένο σαββατοκύριακο ο κ. Σκρέκας, σε συνέντευξή του στο libre, στον πυρήνα της νομοθετικής πρωτοβουλίας θα περιλαμβάνεται η απαγόρευση των εκπτώσεων, οι οποίες προσφέρονται σε προϊόντα τα οποία πριν από την έκπτωση έχουν ανατιμηθεί.
«Η προβληματική και εν πολλοίς παραπλανητική προβολή και επικοινωνία των προσφορών είναι διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να αντιμετωπίσει», σημείωσε ο υπουργός και πρόσθεσε πως «ο τρόπος που αποτυπώνονται οι εκπτώσεις και οι προσφορές στα σούπερ μάρκετ είναι κάτι το οποίο ελέγχεται από το υπουργείο Ανάπτυξης. Το επόμενο διάστημα θα προχωρήσουμε σε μια σοβαρή νομοθετική μεταρρύθμιση που θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες ενημερώνουν τους καταναλωτές για τις προσφορές. Για παράδειγμα, δεν θα επιτρέπονται εκπτώσεις οι οποίες προσφέρονται σε προϊόντα τα οποία πριν από την έκπτωση έχουν ανατιμηθεί και άρα δεν είναι πραγματικές εκπτώσεις».
«Χρειάζεται μια εκλογίκευση των προσφορών. Υπάρχουν κάποιες κατηγορίες προϊόντων στις οποίες έχει παραγίνει το θέμα των προσφορών, αφού κάθε μήνα έχουμε κι άλλη προσφορά. Αυτό δεν είναι πολύ λογικό. Και μάλιστα είναι ελληνικό φαινόμενο», ανέφερε πρόσφατα ο κ. Παντελιάδης, σχολιάζοντας τα σχέδια του υπουργείου για περιορισμό των προσφορών. «Χρειάζεται πράγματι μια εκλογίκευση των προσφορών στις κατηγορίες των προϊόντων όπου η κατάσταση ξεφεύγει. Αλλά όχι κατάργησή τους. Ούτως ή άλλως ούτε το υπουργείο Ανάπτυξης μιλά για κατάργηση των προσφορών. Εάν το μέτρο εφαρμοστεί με λογική και σύνεση, μπορεί να κάνει καλό. Αρκεί να σχεδιαστεί σωστά, γιατί αλλιώς κινδυνεύουμε να μειωθούν οι προσφορές και να ανεβεί η τιμή στο ράφι», τόνισε.
«Οι προσφορές είναι σημαντικό στοιχείο του λιανεμπορίου, είναι απαραίτητες. Εγώ προσωπικά θεωρώ ότι είναι μεγάλο πλεονέκτημα της ελληνικής αγοράς οι προσφορές. Αν χαθούν, θα χάσουμε και τους καταναλωτές», σημείωσε από την πλευρά του ο κ. Πεταλάς, αναγνωρίζοντας δε ότι πλαίσιο που να διέπει την πολιτική των προσφορών δεν υπάρχει.
