Ροή
Το λαϊκό ρητό λέει πως «όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά». Κάτι που δείχνει να βρίσκει εφαρμογή στην εξελισσόμενη συζήτηση για το «αν» και το «πότε» θα ξεκινήσει η Fed το tapering, δηλαδή την σταδιακή απόσυρση του προγράμματος αγοράς ομολόγων αξίας 120 δισ. δολαρίων τον μήνα, ένα γεγονός που απασχολεί τις αγορές εδώ και πολύ καιρό.
Το τελευταίο διάστημα, πλήθυναν οι φωνές εσωτερικά και εξωτερικά της Fed, που επεσήμαναν με ανησυχία πως η πολιτική της τράπεζας οδηγεί απευθείας σε πληθωριστική κρίση που δεν θα είναι τόσο παροδική όσο καθησυχάζει η Τζάνετ Γέλεν.
Κεντρικές τράπεζες έχουν φροντίσει να διαχωρίσουν την θέση τους από την «απρόσεκτη» πολιτική της αμερικανικής αντιστοίχου τους: H Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, οι κεντρικές τράπεζες του Καναδά και της Κορέας. Προειδοποιήσεις για πληθωριστική «ωρολογιακή βόμβα» αναφέρθηκαν και από χείλη μέσα από την επενδυτική Deutsche Bank.
Το CNBC επιβεβαιώνει, επικαλούμενο λόγια τουλάχιστον 5 αξιωματούχων της Fed, πως την επόμενη εβδομάδα, στην συνάντηση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοιχτής Αγοράς, ξεκινούν οι συζητήσεις για την προετοιμασία των αγορών για την έναρξη του λεγόμενου tapering. Πρόκειται περί μίας εξέλιξης που αφήνει πολλά ερωτήματα ανοιχτά, κυρίως για το πως θα αντιδράσουν οι αγορές, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό «καλόμαθαν» από την ακατάσχετη ποσοτική χαλάρωση εν καιρώ πανδημίας.
Τα νούμερα μαρτυρούν την πραγματικότητα: από το ξεκίνημα της πανδημικής κρίσης τον Φεβρουάριο του 2020, η Fed έχει αγοράσει μέσω του asset purchase program το 56% των συνολικών ομολογιακών εκδόσεων του αμερικανικού δημοσίου ύψους 4,5 τρισ. δολαρίων, ενώ οι αγορές της αντιπροσωπεύουν το 76% του αθροιστικού ομοσπονδιακού δημοσιονομικού ελλείματος. Υπενθυμίζεται ακόμα, πως βρίσκεται εν αναμονή των διαδικασιών οριστικοποίησης και έγκρισης κι ο προϋπολογισμός-μαμούθ της κυβέρνησης Μπάιντεν για το 2022, ύψους 6 τρισ. δολαρίων.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επεσήμαναν τους κινδύνους μιας τέτοιας χωρίς προηγούμενο νομισματικής πολιτικής, και δεν είναι λίγα και τα σημάδια πως υπάρχει «δόση» αλήθειας στις ανησυχίες τους.
Οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας είναι ταχύτεροι από ποτέ, οι κυβερνητικές δαπάνες το ίδιο, ενώ οι τιμές στην αγορά των ακινήτων έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα ανώτερα της κρίσης του 2008, με τις προοπτικές της οικονομίας να αγγίζουν ιστορικά υψηλά.
Το αδύναμο δολάριο μεγεθύνει τους πληθωριστικούς κινδύνους, τους οποίους η Fed υπόσχεται εδώ και πολλούς μήνες πως έχει τα εργαλεία να αντιμετωπίσει.
Ωστόσο, και μόνο η είδηση πως ξεκινούν οι συνομιλίες για τo tapering σημαίνει πολλά. Κι αυτό το οποίο καλείται τώρα η Fed να πετύχει είναι να βρει την κατάλληλη ισορροπία και ρυθμό που θα εφαρμόσει τις αλλαγές στην πολιτική της, χωρίς να προκαλέσει παγκόσμιο σοκ στις αγορές. Η αναμενόμενη μετάβαση στο νέο καθεστώς τοποθετείται αρκετούς μήνες αργότερα, στο τέλος καλοκαιριού ή και αρχές φθινοπώρου, και αφορά σε μηνιαίες μειώσεις στις αγορές assets, κάτι που σημαίνει πως, αν και με μειούμενο ρυθμό, δισεκατομμύρια δολάρια θα συνεχίσουν να «πέφτουν» στην οικονομία και μέσα στο 2022.
Οι αργοί και «μυστικοπαθείς» ρυθμοί με τους οποίους κινείται η Fed στο ζήτημα της αλλαγής της πολιτικής της, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, δείχνει πως θέλει να αποφύγει μια επανάληψη του 2013, όταν και μόνο ο υπαινιγμός για μείωση του QE από τον –τότε- πρόεδρο της Fed Μπεν Μπερνάνκε, προκάλεσαν μια ραγδαία άνοδο στις αποδόσεις των ομολόγων.
Μια οπτική, είναι πως η «έκρηξη» του 2013 συνέβη επειδή η τράπεζα απέτυχε στο να διαχωρίσει επαρκώς στο μυαλό της αγοράς τα χρονοδιαγράμματα για αύξηση των βασικών επιτοκίων από εκείνο της απομείωσης αγοράς assets. Αυτή τη φορά, η Fed είναι αποφασισμένη να σχεδιάσει μια μακρά πορεία για το tapering, ξεκαθαρίζοντας πως τα επιτόκια θα αυξηθούν μόνο αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, ενώ ταυτόχρονα, έχει τοποθετήσει το τελευταίο σε πιο ευνοϊκά επίπεδα όσον αφορά την κατάσταση της οικονομίας, από αυτά που απαιτούνται για να ξεκινήσει το tapering.
Προς ώρας, οι αγορές δείχνουν πως η Fed έχει τα περιθώρια να ξεκινήσει μια τέτοια διαδικασία, καθώς οι αποδόσεις των ομολόγων κινούνται σε σχετικά σταθερά επίπεδα εδώ και μήνες, τα οποία βρίσκονται μάλιστα κάτω από τους στόχους που έχει θέσει η τράπεζα.
Ωστόσο, αυτό το οποίο κανείς δεν μπορεί να προδικάσει είναι το ποιες θα είναι οι αντιδράσεις και στις αποδόσεις αλλά και στις συνολικές κινήσεις στις αγορές όταν η Fed ξεκινήσει το tapering.
Και όσο κι αν και αν η συνθήκη θυμίζει το «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα», η Fed δείχνει πως δεν μπορεί να αγνοεί για πάντα τις φωνές αγωνίας σε όλο τον πλανήτη, και πως ήρθε η ώρα για να δράσει…
