Η αναστολή λειτουργίας της Jet Oil επαναφέρει στο προσκήνιο κρίσιμα ερωτήματα για τη λειτουργία της ελληνικής αγοράς καυσίμων σε ένα περιβάλλον αυξημένων διεθνών κυρώσεων και αυστηρότερου πλαισίου κανονιστικής συμμόρφωσης.
Η εξέλιξη αυτή δεν συνδέεται με έλλειψη καυσίμων ή με διαταραχή της ζήτησης, αλλά με τον τρόπο που θεσμικές αποφάσεις εκτός Ελλάδας μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την αλυσίδα εφοδιασμού, τις εμπορικές συμβάσεις και τη λειτουργία των πρατηρίων στη λιανική αγορά. Πρόκειται για μια υπόθεση που αναδεικνύει πώς η συμμόρφωση, η χρηματοδότηση και η ασφάλεια των συναλλαγών μετατρέπονται σε καθοριστικούς παράγοντες σταθερότητας για τον κλάδο.
- Αιφνίδιο προσωρινό «λουκέτο» για την Cetracore-Jetoil
- Ψηφιακός μετασχηματισμός για Cetracore-Jetoil με πλατφόρμα της SoftOne
Η Jet Oil ανακοίνωσε στις 15 Δεκεμβρίου την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα, εξέλιξη που προκάλεσε άμεση κινητικότητα στον κλάδο της εμπορίας καυσίμων. Η προσωρινή αναστολή λειτουργίας δεν συνδέεται με εμπορική αδυναμία ή απώλεια μεριδίων αγοράς αλλά με κυρώσεις της ΕΕ που έχουν επιβληθεί σε πρόσωπα που σχετίζονται με τη μεταφορά/εξαγωγή ρωσικού πετρελαίου, και συγκεκριμένα με τον επιχειρηματία Murtaza Ali Lakhani, ο οποίος είναι ο επικεφαλής της Cetracore Energy, δηλαδή της εταιρείας που ελέγχει την Jet Oil. Οι κυρώσεις αυτές οδήγησαν σε πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, δημιουργώντας αβεβαιότητα τόσο για το μέλλον της εταιρείας όσο και για τη συνέχεια της λειτουργίας και των παραδόσεων καυσίμων.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη φωτίζει έναν μηχανισμό που δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη εταιρεία. Όταν μια εταιρεία εμπορίας βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά εμπόδια στη διεκπεραίωση συναλλαγών, στη χρηματοδότηση, στην ασφάλιση ή στη μεταφορά φορτίων, το αποτέλεσμα μεταφέρεται αναπόφευκτα προς τα κάτω: στα πρατήρια που εξαρτώνται από αυτήν για τον εφοδιασμό και τη συμβατική τους κάλυψη.
Ιστορική πορεία και αλλαγές ιδιοκτησίας
Η Jet Oil υπήρξε για δεκαετίες ένας από τους ισχυρούς παίκτες της ελληνικής αγοράς καυσίμων. Συνδέθηκε ιστορικά με την επιχειρηματική διαδρομή της οικογένειας Μαμιδάκη, αναπτύσσοντας ένα εκτεταμένο πανελλαδικό δίκτυο που, στην περίοδο της ακμής του, έφτασε τα 600 πρατήρια. Η οικονομική κρίση και η πτώχευση του ομίλου οδήγησαν σε ριζική αναδιάρθρωση, με την εταιρεία να περνά σε ξένα επενδυτικά σχήματα και τελικά να ελέγχεται από την Cetracore Energy.
Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών, σημαντικό μέρος των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας –ακίνητα, εγκαταστάσεις και υποδομές– αναδιαρθρώθηκε ή αξιοποιήθηκε διαφορετικά, ενώ το δίκτυο λιανικής συρρικνώθηκε δραστικά.
Σήμερα, το δίκτυο της Jet Oil εκτιμάται ότι αριθμεί περίπου 100 πρατήρια σε όλη τη χώρα. Πολλά από αυτά λειτουργούν χωρίς αυστηρές ή μακροχρόνιες ρήτρες αποκλειστικής συνεργασίας, γεγονός που τους επιτρέπει να αλλάξουν προμηθευτή ή να αποσύρουν το σήμα της Jet Oil ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους.
Ωστόσο, ένα από τα σημεία που παρακολουθεί στενά η αγορά αφορά τις υποδομές αποθήκευσης, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Η Jet Oil διέθετε εγκαταστάσεις αποθήκευσης καυσίμων που κάλυπταν μέρος των αναγκών της περιοχής, και η αναστολή λειτουργίας της δημιουργεί ένα πρόσκαιρο κενό στη συγκεκριμένη χωρητικότητα. Παρότι εκτιμάται ότι άλλες υποδομές μπορούν να απορροφήσουν τη ζήτηση, το ζήτημα παραμένει κρίσιμο σε επίπεδο εφοδιαστικής αλυσίδας.
Διεθνώς, αντίστοιχες περιπτώσεις έχουν δείξει ότι οι υποδομές –δεξαμενές, αποθηκευτικοί χώροι, συμβάσεις χρήσης– αποκτούν κεντρικό ρόλο σε περιόδους θεσμικής πίεσης, ανεξάρτητα από το ποιος ελέγχει την εμπορική δραστηριότητα.
Το καύσιμο υπάρχει αλλά αλλάζει ο προμηθευτής
Κοινή εκτίμηση της αγοράς είναι ότι δεν τίθεται θέμα φυσικής έλλειψης καυσίμων. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο προϊόν, αλλά στη δυνατότητα μιας εταιρείας εμπορίας να λειτουργεί απρόσκοπτα μέσα σε ένα αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο. Όταν τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και πάροχοι logistics υιοθετούν αυξημένη επιφυλακτικότητα, η εκτέλεση συμβάσεων γίνεται δυσκολότερη, ακόμη και αν το καύσιμο είναι διαθέσιμο.
Το φαινόμενο αυτό είναι γνώριμο στη διεθνή αγορά ενέργειας. Οι κυρώσεις δεν «αδειάζουν» τις δεξαμενές, αλλά μπλοκάρουν τη διαδρομή του προϊόντος προς τη λιανική, μετατρέποντας τη συμμόρφωση σε κρίσιμο παράγοντα επιχειρησιακής συνέχειας.
Ιστορικά, τέτοιες καταστάσεις λειτουργούν ως επιταχυντής αναδιάταξης στην αγορά καυσίμων, χωρίς να σημαίνουν απαραίτητα διαταραχή της συνολικής επάρκειας.
Τι σημαίνει για την αγορά καυσίμων
Βραχυπρόθεσμα, η αναστολή λειτουργίας της Jet Oil οδηγεί σε ανακατανομή πρατηρίων και ενίσχυση της κινητικότητας μεταξύ των μεγάλων παικτών της αγοράς. Μεσοπρόθεσμα, αναδεικνύει πόσο ευάλωτη μπορεί να γίνει η εγχώρια αγορά καυσίμων σε εξωγενείς θεσμικές εξελίξεις.
Η υπόθεση της Jet Oil λειτουργεί ως τεστ αντοχής για το σύστημα. Δείχνει ότι οι κρίσιμες προκλήσεις για την αγορά δεν αφορούν μόνο την τιμή ή την επάρκεια, αλλά τη συμμόρφωση, τη χρηματοδότηση, την ασφάλεια των εμπορικών ροών και, τελικά, τη δυνατότητα των εταιρειών να στηρίζουν απρόσκοπτα το δίκτυο πρατηρίων τους μέσα σε ένα όλο και αυστηρότερο διεθνές πλαίσιο.
Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει με καθαρό τρόπο πόσο ευάλωτη είναι η αγορά καυσίμων σε εξωγενείς θεσμικές εξελίξεις. Οι συνέπειες δεν περιορίζονται σε επίπεδο εταιρικής δομής, αλλά διαχέονται μέχρι τη λιανική, επηρεάζοντας πρατηριούχους και, εμμέσως, την αγορά συνολικά. Το κρίσιμο ζητούμενο για το επόμενο διάστημα δεν είναι η απόδοση ευθυνών, αλλά η διαχείριση του ρίσκου και η ομαλή προσαρμογή σε ένα αυστηρότερο πλαίσιο συμμόρφωσης, ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα και η συνέχεια του εφοδιασμού.
