Σε «αγώνα δρόμου» πρέπει να επιδοθεί το δημόσιο, όπως θεωρητικά γίνεται εδώ και… χρόνια, για να «κλείσουν» οι εκκρεμότητες και τα «μέτωπα» και να ολοκληρωθεί η ανάληψη της παραχώρησης της Εγνατίας Οδού από τον νέο επενδυτή – παραχωρησιούχο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (με 75%, συν 25% η Egis). Εδώ και καιρό γίνεται λόγος ότι… οι εκκρεμότητες για την έναρξη της παραχώρησης, διάρκειας 35 ετών, είναι πολυσύνθετες και ο χρονικός ορίζοντας παραμένει θολός, με τις εκτιμήσεις για ολοκλήρωση των διαδικασιών να… ανανεώνονται σχεδόν ανά 6μηνο, με το νέο ορόσημο να έχει μπει για (έως) τα τέλη του 2025.
Βέβαια, για να λάβει χώρα η παράδοση του χώρου εκτέλεσης έργου από το ελληνικό Δημόσιο και την Εγνατία Οδό Α.Ε., θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της πιστοποίησης των σηράγγων της. «Τελικός σταθμός» στο δρόμο προς την ολοκλήρωση της παραχώρησης είναι η κύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή.
Με το δημόσιο, λίγες μέρες μετά τα νέα «καμπανάκια» από τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για καθυστερήσεις αλλά και ετοιμότητα του επενδυτή που περιμένει το… κράτος να κινηθεί, να σπεύδει, τουλάχιστον, να βρει σύμβουλο που θα βοηθήσει τις υπηρεσίες του σε μια σειρά από ζητήματα που σχετίζονται με ολοκλήρωση διαδικασιών και απαιτούμενων ενεργειών για την παράδοση του Αυτοκινητοδρόμου στον παραχωρησιούχο. Ώστε, να επιτευχθεί το συντομότερο η ημερομηνία έναρξης ισχύος της Σύμβασης Παραχώρησης. Η σύμβαση έχει ως αντικείμενο τη διενέργεια των αναγκαίων προκαταρκτικών – διερευνητικών ελέγχων και καταγραφών που θα απαιτηθούν.
Ανάμεσα σε αυτά, όπως προκύπτει από σχετικά έγγραφα, είναι η διερεύνηση στοιχείων και την καταγραφή του αρχειακού υλικού της Εγνατίας Οδού ΑΕ. (στα πλαίσια αυτά θα πραγματοποιούνται επαφές και συνεργασίες με τους υπεύθυνους της Εγνατίας Οδού ΑΕ, προκειμένου να διευκρινιστεί η υφιστάμενη κατάσταση, π.χ. γεωπύλης, αρχείων, μητρώων, as built σχεδίων κ.α., και όλων εκείνων των προ απαιτούμενων για τη σύνταξη του Πρωτοκόλλου Παράδοσης - Παραλαβής του έργου Παραχώρησης ή η βιντεοσκόπηση της Εγνατίας Οδού και των καθέτων αξόνων, στις δύο κατευθύνσεις, με σκοπό τη δημιουργία φωτογραφικού υλικού του οδικού τμήματος σε αντιστοιχία με την υπάρχουσα φωτογράφηση). Η ημερομηνία παράδοσης τέθηκε για τις 31/8/2025.
Ως γνωστόν, η κοινοπραξία θα αναλάβει τη συντήρηση και λειτουργία του οδικού άξονα μήκους 658 χιλιομέτρων, καθώς και των 3 κάθετων οδικών αξόνων συνολικού μήκους 225 χιλιομέτρων, που αποτελούν συνδέσεις της Εγνατίας Οδού με τις γειτονικές χώρες (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία). Υπενθυμίζεται ότι από το 2024 έχει ήδη συσταθεί η «Νέα Εγνατία Οδός».
Τι ανέφερε ο Γ. Περιστέρης για το timing και την ετοιμότητα της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Μόλις προ ημερών, η διοίκηση του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡNΑ εκτίμησε ότι στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για την Εγνατία Οδό έως το τέλος έτους, καθώς ήδη υπάρχουν καθυστερήσεις, εφόσον βέβαια ολοκληρωθούν τα προαπαιτούμενα από την πλευρά του Δημοσίου. «Ξεκίνησε από πλευράς πολιτείας η προετοιμασία ούτως ώστε να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για την έναρξη παραχώρησης της Εγνατίας Οδού. Ο στόχος που έχει μπει είναι να γίνει αυτό μέχρι τέλος του έτους. Όντως υπήρξε καθυστέρηση από πλευράς διαφόρων υπηρεσιών. Ελπίζουμε ότι μέχρι το τέλος του έτους ο στόχος θα επιτευχθεί. Εμείς είμαστε επισπεύδοντες. Η καθυστέρηση δεν συμφέρει οικονομικά την εταιρεία. Τα κεφάλαια είναι διαθέσιμα, υπάρχουν και πρέπει να επενδυθούν», σημείωσε ο επικεφαλής του γκρουπ, Γ. Περιστέρης, στο πλαίσιο της Γ.Σ. των μετόχων. Η καταβολή του τιμήματος (υπολογίζεται σε 1,35 δισ. ευρώ) θα μειώσει περαιτέρω το Δημόσιο χρέος, ενώ είχε ειπωθεί ότι αναμένονται και οι εγκρίσεις έως τις αρχές τρίτου τριμήνου.
Οι εκκρεμότητες
Ένα από τα πιο σπουδαία προαπαιτούμενα αφορά στην πιστοποίηση των 39 σηράγγων από το Δημόσιο, ώστε να πληρούν τις προδιαγραφές των σύγχρονων κανονισμών ασφαλείας και να γίνει πλήρης καταγραφή της κατάστασης του αυτοκινητόδρομου. Επίσης πρέπει να κλείσει το θέμα με τις χιλιάδες κάρτες ελεύθερης διέλευσης από διάφορους σταθμούς διοδίων που έχουν δοθεί με κατά καιρούς υπουργικές αποφάσεις. Φυσικά, τα επόμενα βήματα της διαδικασίας περιλαμβάνουν και την κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης από τη Βουλή, το χρηματοοικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής με την καταβολή του τιμήματος, και την εκπλήρωση όλων των συμβατικών προϋποθέσεων παράδοσης-παραλαβής. Ένα από τα αγκάθια όλα τα προηγούμενα χρόνια ήταν το ζήτημα των σταθμών διοδίων κατά μήκος της παραχώρησης. Ως προς ορισμένους «κολλημένους» πλευρικούς σταθμούς διοδίων (σε Μάλγαρα, Χαλάστρα και Πολύκαστρο) θα πρέπει να οριστικοποιηθεί με πολιτική απόφαση ο τρόπος αποζημίωσης του αναδόχου.
Βέβαια, κατά καιρούς από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πηγάζουν τα περί ολοκλήρωσης των διαδικασιών εντός… του έτους, δίχως να έχει δοθεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Πάντως, όπως αναφέραμε και στην αρχή, κινήθηκε διαδικασία ανάθεσης, σύναψης και υλοποίησης σύμβασης παροχής υπηρεσιών Συμβούλου με τίτλο «Προκαταρκτικές - Διερευνητικές υπηρεσίες Συμβούλου στη διαδικασία ολοκλήρωσης των απαιτούμενων ενεργειών για την παράδοση του Αυτοκινητοδρόμου της ΕΟΑΕ στον παραχωρησιούχο», για την «υποβοήθηση της Διεύθυνσης Λειτουργίας, Συντήρησης και Εκμετάλλευσης Συγκοινωνιακών Υποδομών με Σύμβαση Παραχώρησης (Δ17) στο πλαίσιο της παράδοσης–παραλαβής του Έργου Παραχώρησης της Εγνατίας Οδού».
Η σύμβαση παραχώρησης
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει η Εγνατία Οδός να περιέλθει στον παραχωρησιούχο χωρίς χρονοτριβή, διότι εκτός των άλλων θα πρέπει να γίνουν σημαντικά έργα βαριάς συντήρησης, αλλά και επέκτασης, όπως το τμήμα Χαλκηδόνα – Εύζωνοι, οπότε, στην αγορά κάνουν λόγο για αναγκαία επίσπευση ενεργειών από το δημόσιο και τον εν λόγω φορέα (Εγνατία Οδός Α.Ε.).
Με την έναρξη της 35ετούς παραχώρησης της Εγνατίας Οδού για πρώτη φορά σε ιδιώτη ανάδοχο, είκοσι χρόνια από την κατασκευή της, θα κλείσει ένα από τα μεγαλύτερα «σίριαλ» του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Ο διαγωνισμός ξεκίνησε με την εκδήλωση αρχικού ενδιαφέροντος τον Ιανουάριο του 2018, πέρασε από διάφορες φάσεις και νομικά ζητήματα, για να φτάσει στην ανάδειξη του σχήματος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis Projects ως προτιμητέου επενδυτή τον Αύγουστο του 2021. Πλέον, βρισκόμαστε σχεδόν 4 έτη από την επικράτηση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και σχεδόν 15 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης ανάμεσα στο σχήμα, το δημόσιο και το (τότε) ΤΑΙΠΕΔ, τον Μάρτιο του 2024.
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis αναλαμβάνουν το δικαίωμα χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητόδρομου Εγνατία Οδός, καθώς και των τριών καθέτων προς αυτόν οδικών αξόνων, για χρονικό διάστημα 35 ετών, δηλαδή:
- του οδικού άξονα Σιάτιστα– Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή που οδηγεί στην Αλβανία, ο οποίος αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού «εκτεταμένου οδικού δικτύου» (Trans-European “Comprehensive Road Network”) και διαθέτει οκτώ ανισόπεδους κόμβους, πέραν του κόμβου με την Εγνατία Οδό, συνδέει μέσω του αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδος (Ε65 – σήμερα υπό κατασκευή) την Αλβανία με την ηπειρωτική Ελλάδα και την μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας, διαθέτει συνολικό μήκος 69,3 χιλιόμετρα και τεχνικά χαρακτηριστικά όμοια με εκείνα του αυτοκινητόδρομου της Εγνατίας Οδού.
- του οδικού άξονα Χαλάστρα – Εύζωνοι μήκους 60 χιλιομέτρων, που αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού “κεντρικού οδικού δικτύου” (Τrans-European “core road network”), με τρεις ανισόπεδους κόμβους, πέραν του κόμβου με την Εγνατία Οδό, ο οποίος συνδέει την Ελλάδα με την Π.Γ.Δ.Μ. στο μεθοριακό σταθμό Ευζώνων, σε σχέση με τον οποίο, μεταξύ άλλων, ο Παραχωρησιούχος αναλαμβάνει επιπλέον την υποχρέωση Αναβάθμισης Καθέτων Αξόνων.
- του οδικού άξονα Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας, μήκους 95,5 χιλιομέτρων, που αποτελεί τμήμα του διευρωπαϊκού “κεντρικού οδικού δικτύου” (Τrans-European “core road network”), με δεκαεπτά ανισόπεδους κόμβους, πέραν του κόμβου με την Εγνατία Οδό, συνδέει, μέσω της Εγνατίας Οδού και του αυτοκινητόδρομου Π.Α.Θ.Ε. τη δυτική Βουλγαρία με την ηπειρωτική Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας και έχει κατασκευασθεί, με προδιαγραφές παρόμοιες με εκείνες της Εγνατίας Οδού (με εξαίρεση το οδικό τμήμα Χριστός – Αμπέλα, μήκους 10,176 χιλιομέτρων σε σχέση με το οποίο ο Παραχωρησιούχος αναλαμβάνει επιπλέον την υποχρέωση Αναβάθμισης Καθέτων Αξόνων).
Εντός 5 ετών από την έναρξη της παραχώρησης θα ολοκληρωθούν σημαντικές επενδύσεις άνω των 420 εκατ. ευρώ για την ανάταξη του οδικού άξονα και την αναβάθμιση των κάθετων αξόνων. Μεταξύ των έργων περιλαμβάνεται η αναβάθμιση του οδικού άξονα Χαλάστρα – Εύζωνοι ώστε να αποκτήσει τεχνικές προδιαγραφές κλειστου αυτοκινητόδρομου, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα κατοίκων και φορέων της Κεντρικής Μακεδονίας. Κατά τη διάρκεια των 35 ετών της σύμβασης παραχώρησης προβλέπεται να εκτελεστούν εργασίες βαριάς συντήρησης συνολικού κόστους 1,8 δισ. ευρώ. Οι εργασίες αυτές αφορούν κυρίως αντικαταστάσεις ασφαλτικών και οδοστρωμάτων, βαριά συντήρηση τεχνικών έργων (γέφυρες, σήραγγες) αντικαταστάσεις οριζόντιας και κάθετης σήμανσης (πινακίδες, διαγράμμιση) και αντικατάσταση μεταλλικών στηθαίων ασφαλείας. Η Σύμβαση προβλέπει απίσης την κατασκευή και 16 Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) και 12 σύγχρονων χώρων στάθμευσης και αναψυχής κατά μήκος του οδικού άξονα.
Τα διόδια
Πέρυσι τον Μάρτιο είχε βγει και σχετικό ΦΕΚ με τα διόδια στον οδικό άξονα. Μια και ο λόγος για τον αυτοκινητόδρομο, το 2023 η αύξηση κυκλοφορίας, σε ετήσια βάση, ήταν της τάξης του 11%. Η Εγνατία Οδός έκλεισε το 2023 με κύκλο εργασιών 101,2 εκατ. ευρώ, EBITDA 19,8 εκατ. ευρώ και ζημίες σε επίπεδο αποτελεσμάτων λόγω one-off προβλέψεων. Επί της Εγνατίας Οδού λειτουργούν δεκατέσσερις (14) Μετωπικοί Σταθμοί Διοδίων, τέσσερις (4) Μετωπικοί Σταθμοί επί των Καθέτων Αξόνων, ένας (1) εκτός άξονα του αυτοκινητοδρόμου και δεκαεπτά (17) Πλευρικοί Σταθμοί Διοδίων. Το 2023 διήλθαν από τους μετωπικούς και πλευρικούς σταθμούς διοδίων περίπου 86.784.749 οχήματα και τα έσοδα από τη λειτουργία τους ανήλθαν σε 124.451.654,3 ευρώ (με ΦΠΑ), από τα οποία το ποσό των 6.461.579,25 ευρώ που εισπράχθηκε από τα διόδια Προμαχώνα, το ποσό των 735.937,15 ευρώ που εισπράχθηκε από τα διόδια Ιεροπηγής και το ποσό των 4.822.717,92 ευρώ που εισπράχθηκε από τα διόδια Στρυμονικού διατέθηκαν απευθείας για την πληρωμή του Δημόσιου Χρέους της χώρας, (τα ποσά είναι χωρίς Φ.Π.Α.).
