Ροή
Το φυσικό αέριο φαίνεται ότι κατάφερε να φέρει την Ελλάδα κοντά σε νέους «συμμάχους» επιτυγχάνοντας στόχους τους οποίους εδώ και πολλά χρόνια προσπαθούσαν να πετύχουν οι εκάστοτε διπλωματικοί ελιγμοί.
Ο μεγαλύτερος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο, ο East Med, αν προχωρήσουν οι σημερινοί σχεδιασμοί, θα περνάει από την Ελλάδα και θα φέρνει το φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην υπόλοιπη Ευρώπη. Μέχρι πριν από λίγο καιρό o East Med είχε δεχθεί δριμεία κριτική από ενεργειακούς αναλυτές και πολιτικούς σε όλες τις εμπλεκόμενες χώρες καθώς είχε θεωρηθεί ως ένα ακριβό project το οποίο θα αντιμετώπιζε τεχνικές δυσκολίες, γεωπολιτικούς κινδύνους αλλά και το ενδεχόμενο να μην υπάρξει αρκετό φυσικό αέριο για να μεταφερθεί μέσω του αγωγού. Παρ' όλα αυτά, Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ «έδωσαν τα χέρια» για τον πολυσυζητημένο αγωγό και σίγουρα η συμφωνία αυτή δεν αφορά μόνο στο φυσικό αέριο.
Ο East Med φέρνει κοντά την Ελλάδα με την Κύπρο, το Ισραήλ αλλά και την Ιταλία με τις «ευλογίες» των ΗΠΑ και φυσικά με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο αγωγός EastMed περιλαμβάνεται στη λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα Έργα Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest), βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013 ενώ με χρηματοδότηση της ΕΕ έγιναν και οι τεχνικές μελέτες του αγωγού.
Πλέον ο αγωγός East Med βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα των συγκεκριμένων κρατών με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, να αποτελεί έναν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του έργου ενώ και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τον αγωγό με βασικό επιχείρημα ότι με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Μάλιστα, ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Ντέιβιντ Φρίτμαν, ύστερα από τη συμφωνία που επετεύχθη μετά την τριμερή μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ έκανε λόγο για μια «ιστορική στιγμή». Όπως ανέφερε, οι ΗΠΑ στηρίζουν την τριμερή συνεργασία Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, επισημαίνοντας πως αποτελεί άγκυρα σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο και βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και αξίες που οι τρεις χώρες μοιράζονται μαζί με τις ΗΠΑ.
Ο σχεδιαζόμενος αγωγός θα έχει μήκος 2.100 χιλιόμετρα και βάθος 3.000-3.500 μέτρα και θα μεταφέρει αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη ακολουθώντας τη διαδρομή Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα (Κρήτη/Δυτική Ελλάδα)-Ιταλία. Το κόστους του εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 7 δισ. ευρώ και μέσα στο επόμενο έτος αναμένεται να καθοριστεί ο τρόπος της χρηματοδότησης. Η τελική συμφωνία εκτιμάται ότι θα υπογραφεί τον Φεβρουάριο του 2019 και ο χρονικός ορίζοντας λειτουργίας του τοποθετείται στο 2025.
Φυσικά στο «δρόμο» του αγωγού είχε βρεθεί και η Τουρκία (και μάλιστα αυτή η όδευση είχε θεωρηθεί πιο οικονομική σε σχέση με την Ελλάδα) αλλά όπως φαίνεται λόγω της έντασης που επικρατεί στις σχέσεις της με το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο, το ενδιαφέρον στράφηκε στην Ελλάδα ενώ η αύξηση της τιμής του αερίου τους τελευταίους μήνες φαίνεται ότι έπεισε τους πιο δύσπιστους για την βιωσιμότητα της επένδυσης καθώς πρόκειται για ένα ακριβό project το οποίο θα χρειαστεί να εφαρμόσει αρκετές τεχνικές καινοτομίες.
Οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ άρχισαν να αναθερμαίνονται από το 2010 όταν ο Νετανιάχου έγινε ο πρώτος Ισραηλινός πρωθυπουργός που επισκέφθηκε την Ελλάδα και οι αεροπορικές δυνάμεις του Ισραήλ και της Ελλάδας ξεκίνησαν τις πρώτες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Τον Σεπτέμβριο του 2011, το Ισραήλ και η Ελλάδα υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας. Το Ισραήλ τώρα χρησιμοποιεί τον ελληνικό εναέριο χώρο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Αντίθετα, οι σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία έχουν επιδεινωθεί αρχής γενομένης από το 2010 όταν συνέβη το περιστατικό με το πλοίο Μαβί Μαρμαρά.
Η Τουρκία αντιτίθεται βέβαια και στην ισραηλινο-κυπριακή εταιρική σχέση όσον αφορά στο φυσικό αέριο, αλλά δεν κατάφερε να την επηρεάσει. Το 2014, για παράδειγμα, η Τουρκία παραβίασε την ΑΟΖ της Κύπρου για να προσπαθήσει να εμποδίσει την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου από την Κύπρο. Η Τουρκία εξαρτάται ενεργειακά σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία και θεωρούσε το Ισραήλ ως δυνητικό προμηθευτή φυσικού αερίου, μέχρι που οι σχέσεις τους διαταράχθηκαν. Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία αναζητά εναλλακτικές πηγές, με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, παρακάμπτεται από το έργο του αγωγού που θα κατασκευαστεί μέσω της συμφωνίας που έχει συναφθεί μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου.
Φυσικά, ο αγωγός East Med θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη για τις εμπλεκόμενες χώρες αλλά και για την Ευρώπη. Το Ισραήλ αποκτά ισχυρότερη μόχλευση και στρατηγική έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς καθίσταται εξαγωγέας φυσικού αερίου, η Ελλάδα αποκτά τα χαρακτηριστικά ενός ενεργειακού κόμβου (ενώ η Κρήτη θα γίνει ενεργειακά αυτόνομη) και η Κύπρος κερδίζει περιφερειακή και διεθνή ισχύ.
