Τους κινδύνους που εγκυμονεί η επέκταση των υδατοκαλλιεργειών στην Ελλάδα επισημαίνουν φορείς και πολίτες από όλη την Ελλάδα μέσω του Πανελλήνιου Δικτύου για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος από τις Βιομηχανικές Ιχθυοκαλλιέργειες, «Ακταία», ενώ καλούν την κυβέρνηση να αναθεωρήσει το ειδικό χωροταξικό για τις υδατοκαλλιέργειες. Σε σχετική ανακοίνωση σημειώνουν ότι η επιτάχυνση της επέκτασης των υδατοκαλλιεργειών στην Ελλάδα επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις σε λιβάδια Ποσειδωνίας, περιοχές Natura και φυσικούς πόρους, και ζητήματα οικονομικής βιωσιμότητας.
Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι «η Ακταία, το Πανελλήνιο Δίκτυο για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος από τις Βιομηχανικές Ιχθυοκαλλιέργειες, που εκπροσωπεί ενεργούς πολίτες και 54 φορείς από περισσότερες από 20 τοπικές κοινότητες από όλη την Ελλάδα και έχει την επίσημη στήριξη 12 δήμων, εκφράζει την έντονη ανησυχία της σχετικά με την κατεύθυνση που λαμβάνει η ευρωπαϊκή και εθνική πολιτική για τις υδατοκαλλιέργειες, όπως διαφαίνεται από την κοινή δήλωση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Ευρωπαίου Επιτρόπου για τις Θάλασσες και την Αλιεία».
Πιο αναλυτικά, το Δίκτυο θεωρεί ότι «επιχειρείται να δοθεί το πράσινο φως για μια εκτεταμένη και επιταχυνόμενη ανάπτυξη βιομηχανικών υδατοκαλλιεργειών, υπό τον τίτλο της βιώσιμης ανάπτυξης και της πράσινης μετάβασης, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει και αναφέρει ότι «το παράκτιο περιβάλλον της χώρας εκτίθεται σε σοβαρούς κινδύνους, η φωνή των τοπικών κοινωνιών αγνοείται, και η διαδικασία αδειοδότησης στερείται της απαραίτητης διαφάνειας και ανεξάρτητης επιστημονικής τεκμηρίωσης».
Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται συγκεκριμένη στρατηγική η οποία αφορά στην:
- Αναγνώριση της τεκμηριωμένης περιβαλλοντικής υποβάθμισης λιβαδιών ποσειδωνίας και παράκτιων οικοσυστημάτων λόγω της μακρόχρονης, άναρχης επέκτασης των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας σε περιοχές όπως ο Αμβρακικός, ο Πόρος, οι Ακτές της Αιτωλοακαρνανίας και η Εύβοια.
- Επανεξέταση της διατροφικής απόδοσης του μοντέλου, καθώς για κάθε κιλό τσιπούρας ή λαβρακιού απαιτούνται έως και 4 κιλά άγριων ψαριών, αφαιρώντας πολύτιμους φυσικούς πόρους από τα θαλάσσια οικοσυστήματα ή από χώρες με επισιτιστική επισφάλεια.
- Σοβαρή ανάλυση της οικονομικής βιωσιμότητας του κλάδου, με υπερσυγκέντρωση σε λίγους μεγάλους παίκτες, σημαντικό δανεισμό και χωρίς δημιουργία νέων θέσεων εργασίας την τελευταία 20ετία.
Ταυτόχρονα, επισημαίνεται και η ανάγκη σεβασμού των ρυθμιστικών δικλίδων που προβλέπει η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, καθώς σήμερα προωθούνται ΠΟΑΥ (Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών) ακόμα και εντός περιοχών Natura, σε λιβάδια Ποσειδωνίας ή σε θεσμοθετημένους κλειστούς κόλπους. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, η «Ακταία» ζητά από την ελληνική κυβέρνηση:
- Να παγώσει την έγκριση νέων ΠΟΑΥ
- Να προχωρήσει σε ουσιαστική αναθεώρηση του ειδικού χωροταξικού για τις υδατοκαλλιέργειες, με διαφάνεια και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών
- Να αξιολογήσει ανεξάρτητα και επιστημονικά τις σωρευτικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών και της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες αδειοδότησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα λιβάδια της Ποσειδωνίας, τα υποθαλάσσια δάση τω ελληνικών θαλασσών τα οποία φιλοξενούν πάνω από 1300 είδη χλωρίδας και πανίδας και απορροφούν έως και 35 φορές περισσότερο άνθρακα από τα τροπικά δάση, ελευθερώνουν οξυγόνο και έχουν την ικανότητα να παγιδεύουν μεγάλες ποσότητες μικροπλαστικών καταστρέφονται λόγω των ιχθυοκαλλιεργειών, της αγκυροβόλησης σκαφών και τη ρύπανση από παράκτιες δραστηριότητες με την κατάσταση να τείνει να εξελιχθεί σε μη αναστρέψιμη.
Σύμφωνα με νέα προκαταρκτική έρευνα της περιβαλλοντικής οργάνωσης iSea, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Καθετή και με τη χρηματοδότηση του Argosaronic Environment Foundation και του Rauch Foundation, στην περιοχή του Πόρου έχουν καταστραφεί τα 81 από τα 700 στρέμματα που είναι η συνολική κάλυψη και η βασική αιτία είναι γειτνίαση με τις ιχθυοκαλλιέργειες στα βόρεια του νησιού ενώ η περιοχή επιβαρύνεται ταυτόχρονα και από την αγκυροβόληση σκαφών και τη ρύπανση από παράκτιες δραστηριότητες. Ανησυχητική είναι η κατάσταση και στη χερσόνησο των Μεθάνων, τα λιβάδια εκτείνονται σε 964 στρέμματα, αλλά τουλάχιστον 36 στρέμματα έχουν ήδη καταστραφεί, κυρίως λόγω της ρύπανσης που προέρχεται από παλαιότερες και υφιστάμενες μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας.
