Η απόφαση του FTSE Russell να επαναφέρει την Ελλάδα στην κατηγορία των ανεπτυγμένων αγορών αποτελεί μια ιστορική στιγμή για το Χρηματιστήριο της Αθήνας. Ουσιαστικά, επισφραγίζει την πρόοδο που έχει συντελεστεί και, μετά από 13 χρόνια, ανοίγει τον δρόμο για τη σταδιακή προσέλκυση ποιοτικών κεφαλαίων από μεγάλους διεθνείς «παίκτες».
Ενόψει του Σεπτεμβρίου του 2026, όταν θα τεθεί σε ισχύ η απόφαση του FTSE Russell, οι επενδυτές θα πρέπει ωστόσο να είναι προετοιμασμένοι για αυξημένη μεταβλητότητα. Κι αυτό διότι, αν και η αναβάθμιση αποτελεί έμπρακτη αναγνώριση της βελτίωσης των συνθηκών της ελληνικής αγοράς, θα οδηγήσει σε σημαντικές αναδιαρθρώσεις χαρτοφυλακίων. Funds που επενδύουν σε αναδυόμενες αγορές θα αποεπενδύσουν, ενώ θα ξεκινήσουν να τοποθετούνται funds που ακολουθούν τις ανεπτυγμένες αγορές.
Αυτό είναι κάτι γνωστό, έχει συμβεί στο παρελθόν (και συμβαίνει ακόμα και σήμερα) και σε άλλες αγορές, ενώ ειδικά για την περίπτωση του ΧΑ ξένοι οίκοι του εξωτερικοί το έχουν επισημάνει επανειλημμένα.
Τι λένε οίκοι του εξωτερικοί
Μεταξύ των πρώτων ήταν η JP Morgan, με τους αναλυτές του οίκου να υπολογίζουν ότι σε περίπτωση αναβάθμισης, η στάθμιση του Χ.Α. θα πέσει από το 4% του δείκτη MSCI EMEA EM στο 0,40% του MSCI Europe και μόλις 0,07% του MSCI World, «κάτι που πιθανότατα θα μειώσει τον αριθμό των επενδυτών που ασχολούνται με την ελληνική αγορά». Ουσιαστικά, επισημαίνουν ότι η επενδυτική βάση της αγοράς θα αλλάξει, και υπάρχει ο κίνδυνος, όπως λένε, οι ελληνικές μετοχές θα χάσουν την προσοχή που είχαν, καθώς καθεμία από αυτές θα αποτελεί πολύ μικρό ποσοστό στον αντίστοιχο πανευρωπαϊκό κλάδο.
Σε παρόμοιο κλίμα ήταν και όσα ανέφερε πρόσφατα, μιλώντας στο Insider, ο επικεφαλής του Γραφείου Επενδύσεων ΕΜΕΑ της UBS Global Wealth Management, κ. Θέμης Θεμιστοκλέους. Σύμφωνα με τον ίδιο, το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς συγκριτικά με άλλες ανεπτυγμένες αγορές, ενδέχεται να περιορίσει τη σημασία της, ως προς το tracking error, για τους διαχειριστές κεφαλαίων.
Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, οι αναλυτές της HSBC επίσης αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο αναβάθμισης του ΧΑ, λέγοντας ότι τα funds που επενδύουν σε αναδυόμενες αγορές σταδιακά θα μειώσουν την έκθεσή τους στην Ελλάδα, αν αυτή πάψει να ανήκει στην κατηγορία των αναδυόμενων, και εξηγώντας ότι ενώ το 60% αυτών των funds έχει έκθεση στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των παγκόσμιων funds είναι μόλις 7%.
Η διεθνής εμπειρία
Η εμπειρία από άλλες αγορές δείχνει ότι οι αναβαθμίσεις αυτού του τύπου συνοδεύονται πράγματι από αυξημένη μεταβλητότητα. Μελέτη του αμερικανικού NBER από το 2017, διαπιστώνει ότι οι αγορές που αναταξινομούνται εκτοξεύονται (overshoot) από τη στιγμή της ανακοίνωσης μέχρι την έναρξη εφαρμογής της αναταξινόμησης, και υποχωρούν μέσα στον επόμενο χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, στις αναβαθμίσεις, η μέση απόδοση φτάνει το +23,2% από την ανακοίνωση μέχρι την εφαρμογή, ενώ ένα μέρος αυτής της ανόδου, περίπου 9%-10%, εξαφανίζεται εντός των 12 μηνών που ακολουθούν.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές, το φαινόμενο αυτό οφείλεται στις ροές κεφαλαίων που ανακατανέμονται μεταξύ δεικτών, χωρίς να έχει αλλάξει ουσιαστικά η εικόνα των εταιρειών.
Χαρακτηριστική είναι επίσης η περίπτωση της Νότιας Κορέας, την αγορά της οποία ο FTSE Russell αναβάθμισε σε ανεπτυγμένη το 2009, αλλά ο MSCI τη διατηρεί ακόμη στις αναδυόμενες. Αυτή η διπλή ταξινόμηση -που προς το παρόν ισχύει και για το ΧΑ- έχει ως αποτέλεσμα οι ροές κεφαλαίων να κινούνται αντίρροπα. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η στάθμιση μιας αγοράς στους δείκτες των αναδυόμενων αγορών, τόσο εντονότερες είναι οι μεταβολές στις ροές κεφαλαίων όταν η αγορά αναταξινομηθεί ως ανεπτυγμένη και ξεκινήσει η αναδιάρθρωση των χαρτοφυλακίων.
Η εμπειρία δείχνει επίσης ότι η αλλαγή στην κατηγοριοποίηση μιας αγοράς μπορεί να την επηρεάσει για μήνες ή και χρόνια.
Νέα ισορροπία
Επομένως το ΧΑ μπαίνει επισήμως σε ένα μεταβατικό στάδιο, σε μια φάση προσαρμογής, μετά τη χθεσινή του αναβάθμιση. Τα emerging funds θα αρχίσουν να αποεπενδύουν, ενώ τα developed funds θα εισέλθουν, ενδεχομένως με πιο αργούς ρυθμούς, κάτι που οδηγήσει σε αύξηση της μεταβλητότητας έως ότου η αγορά βρει νέα ισορροπία.
Σε κάθε περίπτωση, μένει να φανεί πόσο ομαλά θα «απορροφήσει» το ΧΑ αυτή τη μετάβαση, αλλά η αναβάθμιση είναι μια ξεκάθαρη ψήφος εμπιστοσύνης που, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, θα αποτελεί στο εξής σημείο αναφοράς.
